Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W wypełnionej po brzegi sali audytoryjnej Muzeum Polin Adam Bodnar otworzył III Kongres Praw Obywatelskich: Spotykamy się w 38. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego. Choć minęło sporo czasu, to jednak data 13 grudnia musi nam zawsze przypominać, że prawa i wolności nie są dane raz na zawsze, że o demokrację, prawa człowieka i praworządność trzeba dbać każdego dnia – powiedział
• Pamięć o stanie wojennym powracała w kolejnych wystąpieniach gości, w tym przedstawiciela Prezydenta, min Andrzeja Dery i marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego. On podjął też drugi wątek wystąpienia RPO: prawo do czystego klimatu: Jako lekarz, który przez lata operował chore płuca nie mogę się pogodzić z tym, że ekonomia ma pierwszeństwo nad zdrowiem i prawami ludzi - powiedział
• Na Kongres zapisało się 1700 uczestników z całego kraju i zagranicy a także kilkuset panelistów
• Kongres odbywa się po raz trzeci w Warszawie w dniach 13 i 14 grudnia. Przewidzianych jest ponad 50 paneli i spotkań tematycznych

• Społeczeństwo polaryzuje się coraz bardziej, a z nim język naszej debaty publicznej. Polaryzacja języka pogłębia zaś podziały w społeczeństwie. Czy mamy jeszcze szansę na wyjście z tego koła?
• Musimy spojrzeć na język debaty i zmianę, która zaszła, z dwóch perspektyw - dziennikarskiej (reporterzy jak współtwórców debaty) oraz socjologicznej (znaczenie języka i jego wpływ na rzeczywistość polityczną i społeczną). Punktem wyjścia do naszej rozmowy powinna być jednak perspektywa historyczna. Musimy sprawdzić co się zmieniło i jaki będzie to miało na nas wpływ.
• Zmiana nie nastąpiła a dnia na dzień, od kilku lat różne strony debaty, politycy różnych ugrupowań i różne media zaostrzają swój język. Powstają neologizmy, głównie by określić oponentów politycznych lub konkretne grupy osób. Jednocześnie do naszej debaty weszły zwroty nowe, które początkowo były neutralne, ale nigdy nie zostały sprecyzowane.
• Słowo „suweren” po tej kongresowej debacie powinno stać się dla nas wszystkich wyrzutem, bo sposób, w jaki jest używane odzwierciedla wszystkie złe cechy naszej rzeczywistości: nie tyko autorytarną koncepcję władzy i prymitywizm w podejściu do bliźniego, ale i wojnę ludzi ważnych wytoczoną tym, którzy nie mają prawa zabierać głosu. W końcu zaś staje się wehikułem mowy nienawiści.
• Paneliści pokazali jednak także, jak rozbrajać tę tykającą minę podłożoną pod „suwerena”: trzeba reagować na złe używanie słów. Ale to MY to mamy robić, a nie nieokreśleni ONI

• Praworządności nie można postrzegać jako „rządów sędziów”. Nie są oni żadną kastą, bo tylko stosują prawo, ustanawiane przez ustawodawcę wybieranego w wolnych wyborach. Obie strony wzajemnie powinny się zatem równoważyć i korygować
• Praworządność to układ zasad zapewniający równość, spójność, kontrolę. Trzeba na nowo zbudować zaufanie we współpracę ustawodawcy i sądownictwa
• Sytuacja w Polsce daje nadzieję wobec wyjątkowego oporu sędziów. Niezwykłe jest też ich poparcie ze strony społeczeństwa obywatelskiego, naukowców, zawodów prawniczych, środowiska międzynarodowego
• Jednocześnie warto zastanowić się nad wypracowaniem standardów tego, co może uczynić sędzia, jeśli jego niezależność jest atakowana

• Społeczna dyskusja dotycząca klauzuli sumienia jest wciąż żywa. Obok postulatu zniesienia klauzuli sumienia pojawiają się propozycje przyznania prawa skorzystania z klauzuli przedstawicielom innych zawodów (diagności laboratoryjni, farmaceuci).
• Dyskusja skupiła się przede wszystkim na kwestii dostępności do legalnej aborcji. W przyszłości klauzula nie może jednak dotyczyć także innych świadczeń medycznych. 
• Może również mieć coraz większe znaczenie w innych sferach życia społecznego, o czym świadczy m.in. głośna „sprawa drukarza”.

• Osoby niewidome biegają lepiej od widzących
• Osoby z niepełnosprawnością psychiczną mogą zdobywać paraolimpijskie medale
• Niepełnosprawność narządów ruchu nie przeszkadza w uprawianiu wielu dyscyplin
• Rodzice budujący klosz wokół swego dziecka powodują, że dzieci staja się niepełnosprawne społecznie
• „Czasem myślę, że jestem osobą z niepełnosprawnością, bo brakuje mi wyobraźni”

Film Ewy Ewart o Dramacie Narodowego Parku Yasuni w Ekwadorze, jak w soczewce pokazuje najbardziej palące problemy ekologiczne planety.

Przestrzeń spotkań ludzi, którzy nie boją się rozmawiać na trudne tematy

Spektakl można zobaczyć o godz. 20 w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich przy ul. Długiej

• W ramach projektu Daleko od szosy - czyli na prowincji, na wsi, gdzieś w Polsce - Dariusz Supeł z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich rozmawiał doktorem Pawłem Grabowskim - lekarzem, laureatem nagrody Okulary Księdza Kaczkowskiego oraz nagrody Muzeum Powstania Warszawskiego im. Jana Rodowicza „Anody”- Powstańcy Czasu Pokoju.

• Podejmując ważne i drobne decyzje w naszym życiu kierujemy się głęboko zinternalizowanymi wartościami. Możemy być oddani równocześnie bardzo różnorodnym wartościom, takim jak wolność lub przywiązanie do tradycji. Możemy być bardziej lub mniej świadomi tego, które wartości są dla nas istotniejsze.
• Jak zmienić poglądy człowieka z liberalnych na konserwatywne? Bardzo łatwo: wystarczy wzbudzić w ludziach strach - aktywacja wartości “konserwatywnych” (setki eksperymentów psychologicznych)

Genetyka rozwija się, dostęp do testów genetycznych jest coraz bardziej powszechny. Prawo zostało z tyłu

Refleksja nad problematyką metod medycznie wspomaganej prokreacji

W jakich obszarach medycyny będzie mogła mieć zastosowanie AI? Co z tego wyniknie?

- Jestem uchodźcą ekonomicznym. Przyjechałem do Warszawy z Knurowa w poszukiwaniu lepszej pracy mówił red. Wojciech Bojanowski. Zebrani w piątkowy wieczór dobrze go rozumieli: większość z nich też nie jest z Warszawy. I wkurza ich, że ludzie umierają bez sensu – z powodu naszej obojętności

• Kiedy aktorzy zawołali "Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego", słowom tym nadali nowy sens. Bardzo w duchu Kongresu Praw Obywatelskich.
• Aktorami są uczestnicy z Bielańskiego Środowiskowego Domu Samopomocy - osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Na ich występ w piątkowy późny wieczór, po 20 sesjach pierwszego dnia Kongresu i kilkunastu imprezach i wydarzeniach towarzyszących, przyszło do Biura RPO kilkadziesiąt osób. Oklaski dla artystów były długie i na stojąco.
• Z wielkiego portretu na ścianie uśmiechał się Władysław Bartoszewski, patron największej sali w Biurze RPO