Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Philip Alston - profesor prawa międzynarodowego oraz praw człowieka na wydziale prawa Uniwersytetu Nowojorskiego. Współzałożyciel Centrum Praw Człowieka i Sprawiedliwości Międzynarodowej (Center for Human Rights and Global Justice).

Jako specjalny sprawozdawca ONZ ds. skrajnego ubóstwa przedstawił 25 czerwca 2019 r. raport, w którym dowodzi powiązania skrajnego ubóstwa ze zmianami klimatycznymi. Sformułował w nim pojęcie apartheidu klimatycznego: zmiany klimatyczne, jeśli nie zostaną zatrzymane, spowodują sytuację, w której bogaci sobie jakoś poradzą, będą płacić, by uciec przed przegrzaniem, głodem i konfliktami. A reszta świata zostanie ze swoim cierpieniem.

Wskazuje w nim, że brak odpowiedniej reakcji społeczności międzynarodowej na zmiany klimatyczne odbije się na prawach człowieka. Katastrofa klimatyczna przyniesie głód, przymusową migrację i epidemii, które wpędzą do 2030 r. w nędzę ponad 120 milionów ludzi. Największe ryzyko  dotyczy ludzi biednych. To oni odczują skutki braku wody pitnej, przerw w dostawach elektryczności, pogorszeniu warunków higienicznych. Do tego najubożsi zamieszkują często miejsca, które nie przetrwają gwałtownych burz, tsunami czy huraganów. Często nie mogą także liczyć na wsparcie ze strony instytucji i służb. Gwałtowne wahania cen żywności mogą oznaczać dla nich groźbę realnego głodu

Katastrofalne zmiany, które nas czekają, pogłębią nierówności społeczne i wytworzą powszechne poczucie niepewności. Według Alstona porozumienie paryskie z 2015 roku jest niewystarczające – doprowadzi bowiem do wyniszczającego ocieplenia o 3 stopnie do 2100 roku.

Rosnące nierówności prawdopodobnie spowodują wzrost nacjonalizmów, ksenofobii i rasizmu.

Odpowiedzią zdaniem prof. Alstona nie jest prywatyzacja podstawowych usług i poleganie na działaniach sektora prywatnego. Za obecną sytuację odpowiadają światowi przywódcy, zwłaszcza takich państw jak Stany Zjednoczone, Chiny i Brazylia (wycinka Lasów Amazońskich). Konieczne są głębokie zmiany w światowej ekonomii, przejście na odnawialną i zieloną energię oraz poprawienie bezpieczeństwa zatrudnienia dla tych pracowników, którzy mogą liczyć tylko na tymczasowe prace między okresami bezrobocia.

Raport został opublikowany na stronie Wysokiego Komisarza ONZ do spraw Praw Człowieka (patrz link poniżej).

W dziedzinie praw człowieka, prof. Alston piastował szereg wyższych stanowisk w ONZ przez ponad dwie dekady. Od roku 2004 został mianowany specjalnym sprawozdawcą ONZ do spraw pozasądowych, doraźnych i arbitralnych egzekucji. W tym charakterze, Alston regularnie brał udział w Radzie Praw Człowieka ONZ oraz Zgromadzeniu Ogólnym.

Od roku 2005, Alston odwiedził Nigerię, Sri Lankę, Filipiny, Gwatemalę, Liban, Izrael, RPA, Brazylię, Afganistan, USA, Kenię i Kolumbię. We wszystkich tych krajach pełnił funkcję specjalnego sprawozdawcy ONZ. W wielu przypadkach stworzył szczegółowe raporty, które potem były kierowane do odpowiednich rządów oraz bezpośrednio do ONZ.

Alston był autorem raportów odnoszących się do egzekucji pozasądowych, których tematyka obejmowała między innymi czary. Dotyczyły także problemów więzień, w tym ochrony świadków, represji danego rządu wobec jednostek lub grup współpracujących z agendą ds. człowieka ONZ, regulacji przepisów dotyczących użycia siły przez funkcjonariuszy organów ścigania, celowych decyzji rządów w celu unicestwienia przeciwników, relacji między prawem dotyczącym praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, bezprawnych zabójstw podczas konfliktu zbrojnego oraz wprowadzania sprawiedliwych sądów wojskowych. W odniesieniu do kary śmierci, Alston zawsze podkreślał potrzebę przejrzystości przewodu procesowego. Jest on zdania, że skazani na karę śmierci, szczególnie nieletni, powinni mieć możliwość wystąpienia o ułaskawienie, prawo do rzetelnej obrony podczas procesu sadowego oraz prawo do złagodzenia zasądzonego wyroku.