Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu RPO Marcin Wiącek rozmawiał z redaktorem naczelnym Dziennika Gazety Prawnej Tomaszem Pietrygą
• Głównym tematem rozmowy były kwestie powołania trybunału do spraw agresji na Ukrainę. RPO podkreślił, że powołanie trybunału ma ogromne znaczenie dla budowania trwałego systemu odpowiedzialności za zbrodnie agresji. Odniósł się także do luk w prawie, które utrudniają ściganie zbrodni wojennych na arenie międzynarodowej
• Drugim tematem rozmowy była reforma Krajowej Rady Sądownictwa oraz kondycja praworządności w Polsce.

W kontekście reformy KRS Rzecznik zaznaczył, że sytuacja jest trudna, zarówno pod względem prawnym, jak i politycznym. W dalszym ciągu polskie prawo i praktyka jego stosowania są w nieodpowiedni sposób dostosowane do obowiązków wynikających z naszego członkostwa w Radzie Europy w Unii Europejskiej. Mamy orzeczenia wiążące Polskę, które jednoznacznie wskazują, że istnieje potrzeba przede wszystkim zmiany zasad funkcjonowania Krajowej Rady Sądownictwa, bo zasady z jakimi mamy do czynienia w tej chwili nie dają wystarczające gwarancji tego, iż sędzia wyłoniony w procedurze opisanej prawem będzie sędzią niezależnym. I to jest zmiana, która musi nastąpić po to, aby Polska przestała być adresatem wyroków trybunałów w Luksemburgu i Strasburgu, ponieważ jeśli to nie nastąpi, to sytuacja będzie się pogłębiała. Istnieje też potrzeba uregulowania statusu sędziów, którzy funkcjonują w wymiarze sprawiedliwości od 2018 roku, czyli już od 7 lat, których mandat jest dotknięty wadą. Wada ta polega na tym, iż genezą ich powołania jest wadliwość Krajowej Rady Sądownictwa.15 członków sędziowskich Krajowej Rady Sądownictwa nie posiada wystarczających gwarancji niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej, czyli od władzy politycznej. Konieczna jest ustawa, która na przyszłość ureguluje skład KRS.

- Przerwanie kadencji Krajowej Rady Sądownictwa w 2017 roku było niezgodne z Konstytucją, było niezgodne z prawem europejskim to jest fakt, natomiast ono doszło do skutku, bo nawet nielegalne, niekonstytucyjne prawo wywołuje skutki prawne i to są skutki o charakterze nieodwracalnym. A zatem w przestrzeni prawnej nie istnieje rozwiązanie umożliwiające  w tej chwili powrót do Krajowej Rady Sądownictwa, która została rozwiązana. Przypomnijmy sobie  wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2006 roku, kiedy to doszło do skrócenia kadencji Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w 2005 roku. Ustawą skrócono kadencję KRRiT i wówczas Trybunał Konstytucyjny kilka miesięcy później wydał wyrok w tej sprawie. Zdyskwalifikował całkowicie tego typu rozwiązanie, twierdząc, że nie dopuszczalne jest przerwanie ciągłości konstytucyjnego organu państwa, ale jednocześnie stwierdził, iż wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie prowadzi do reaktywacji organów poprzednim składzie – powiedział Marcin Wiącek.