Biuletyn Informacji Publicznej RPO

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.
3. W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.
4. Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania Rzecznika Praw Dziecka.

CO TO ZNACZY?​

Art. 72 normuje kilka kwestii:

• ustala obowiązek władz publicznych do zapewnienia ochrony praw dziecka, z czym łączy się prawo każdego do żądania ochrony dziecka przed szczególnie drastycznymi naruszeniami tych praw (ust. 1);
• ustala zasadę pierwszeństwa roli rodziców w sprawowaniu opieki nad dzieckiem i pomocniczej roli władz w tym zakresie (ust. 2);
• uznaje podmiotowość dziecka i wynikające stąd jego uprawnienia (ust. 3);
• nakazuje utworzenie urzędu Rzecznika Praw Dziecka (ust. 4).

Dobro dziecka na podstawie tego przepisu staje się samoistną wartością konstytucyjną, która uzupełnia szersze dobro rodziny. Zgodnie z Konwencją o prawach dziecka, dzieckiem jest każda istota ludzka w wieku poniżej 18 lat, chyba że zgodnie z prawem uzyska ono wcześniej pełnoletniość.

Konstytucja podchodzi do koncepcji pozycji dziecka na dwa sposoby: po pierwsze określa zasady i zakres poddania dziecka władzy innych osób (np. rodziców i opiekunów), po drugie zapewnia mu możliwość samodzielnego realizowania niektórych wolności i praw.