Biuletyn Informacji Publicznej RPO

25 stycznia 2022 r. rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek wraz z zastępczynią RPO Hanną Machińską odbyli kolejne spotkanie się z komendantem głównym Straży Granicznej gen. dyw. SG Tomaszem Pragą. W spotkaniu uczestniczyli również: dyrektor Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur Przemysław Kazimirski, zastępca dyrektora Zespołu ds. Równego Traktowania w Biurze RPO Marcin Sośniak, zastępca komendanta głównego SG gen. bryg. SG Grzegorz Niemiec oraz dyrektor zarządu ds. cudzoziemców w Komendzie Głównej SG mjr SG Paweł Hołoweńko. 

Głównym tematem spotkania była dramatyczna sytuacja cudzoziemców przebywających w tymczasowym ośrodku strzeżonym w Wędrzynie. Największym problemem tej placówki, jak podkreślił Rzecznik Praw Obywatelskich, jest jej lokalizacja na terenie czynnego poligonu wojskowego oraz panujące w niej przeludnienie. W związku z tym, ośrodek ten, poza funkcją izolacyjna nie spełnia szeregu podstawowych zadań, które stoją przez placówkami detencyjnymi dla cudzoziemców.

Nieakceptowalna jest wprowadzona norma powierzchniowa umożliwiająca zakwaterowanie cudzoziemców w ośrodkach strzeżonych na powierzchni 2 m2 na jedną osobę. Jest ona niższa nawet niż przypadająca na jednego osadzonego w jednostkach penitencjarnych (w Polsce to 3 m2 - europejskim standardem są 4 m2). 

Rzecznik zaapelował w związku z tym przede wszystkim o podjęcie działań zmierzających do zmniejszenia liczby cudzoziemców przebywających aktualnie w ośrodku. Wśród innych postulatów przekazanych Komendantowi Głównemu Straży Granicznej, dotyczących deeskalacji napięć panujących wśród cudzoziemców w Wędrzynie, znalazła się konieczność zwiększenia liczby lekarzy oraz psychologów zatrudnionych w ośrodku, poszerzenie oferty rekreacyjno-sportowej oraz zrewidowanie potrzeb żywieniowych cudzoziemców w celu optymalnego doboru posiłków oferowanych w placówce do zróżnicowanych warunków wynikających zarówno z regionu ich pochodzenia, jak i wyznawanej religii.

Komendant Główny SG wskazał, że zmniejszenie zaludnienia w ośrodku w Wędrzynie stanowi obecnie priorytet działań podejmowanych w Komendzie Głównej SG w odniesieniu do tej placówki. Poinformował także, że aktualnie trwają przygotowania do przewiezienia ok. 100 cudzoziemców z Wędrzyna do Strzeżonego Ośrodka w Lesznowoli, w którym oddano do użytku nowy kompleks dla cudzoziemców o profilu męskim. Komendant wraz ze swoim zastępcami odnieśli się także pozytywnie do rekomendacji rzecznika prawa obywatelskich służących rozładowaniu napiętej atmosfery w Wędrzynie.

Przedstawiciele Biura RPO zwrócili także uwagę na wyjątkowo trudną sytuację osób zwalnianych z ośrodków strzeżonych, które w określonym czasie, nie posiadając własnych pieniędzy i bez znajomości języka polskiego, muszą dotrzeć do otwartego ośrodka w Dębaku pod Warszawą pod groźbą umorzenia ich postępowania uchodźczego. Uczestnicy spotkania zgodzili się w tej kwestii, że systemowe rozwiązanie tego problemu wymaga zmian legislacyjnych.

Podczas spotkania w siedzibie komendanta głównego Straży Granicznej, poruszono także temat identyfikacji cudzoziemców przebywających w strzeżonych ośrodkach dokonywanej przez przedstawicieli krajów ich pochodzenia, w kontekście bezpieczeństwa weryfikowanych cudzoziemców oraz ich bliskich, którzy pozostają za granicą.

RPO i komendant główny Straży Granicznej zapowiedzieli kontynuację roboczych spotkań w przyszłości.