Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich przyłączył się do postępowania Trybunału Konstytucyjnego z wniosku Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego, która zaskarżyła przepisy o informacji publicznej
• Wniósł o uznanie konstytucyjności zaskarżonych przepisów, a w części o umorzenie postępowania

Zagwarantowane w art. 61 Konstytucji prawo do informacji publicznej jest jednym z podstawowych narzędzi umożliwiających budowanie społeczeństwa obywatelskiego i wywieranie bezpośredniego wpływu przez obywateli na sprawy publiczne. Dlatego RPO monitoruje sposób poszanowania przez organy państwa zasady jawności. Podejmuje też działania w sprawach indywidualnych o istotnym znaczeniu dla polepszenia realizacji prawa do informacji publicznej.

16 lutego 2021 r. I Prezes SN Małgorzata Manowska złożyła do TK obszerny wniosek o uznanie niekonstytucyjności ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Postawiła jej sześć zarzutów.

Wniosek m.in. kwestionuje znaczenie takich pojęć, jak „władze publiczne”, „ inne podmioty wykonujące zadania publiczne”, „osoby pełniące funkcje publiczne” oraz „ związek z pełnieniem funkcji publicznych”. I Prezes SN twierdzi, że w nieuprawniony sposób poszerzają one rozumienie podmiotów obowiązanych do udostępniania informacji publicznej, co ma być sprzeczne z konstytucyjną zasadą określoności prawa.

Z kolei obowiązek udostępniania przez władze informacji „o osobie pełniącej funkcję publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji" ma wkraczać w sferę prywatności, co narusza nie tylko Konstytucję, ale i prawo międzynarodowe.

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w tym postępowaniu (K 1/21). W odniesieniu do kolejnych punktów wskazanych przez wnioskodawczynię przedstawił następujące stanowisko:

Ad. I.)  przepisy art. 4 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 2176; dalej: u.d.i.p.) w zakresie, w jakim nie konkretyzują znaczenia pojęć: „władze publiczne", „inne podmioty wykonujące zadania publiczne", „osoby pełniące funkcje publiczne" oraz „związek z pełnieniem funkcji publicznych" są zgodne z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP oraz z zasadą określoności przepisów prawa wywodzoną z art. 2 Konstytucji RP;

Ad. II.) przepisy art. 5 ust. 2 i 3 u.d.i.p., w zakresie, w jakim nakładają na władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne obowiązek udostępniania informacji publicznej „o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji” również w odniesieniu do informacji należących do sfery prywatności tych osób oraz do danych osobowych, są zgodne z art. 52 ust. 2 Konstytucji RP, nie są niezgodne z art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP; w zakresie pozostałych wskazanych wzorców kontroli na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK postępowanie podlega umorzeniu z powodu zbędności wydania orzeczenia z uwagi na wydanie przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 20 marca 2006 r. o sygn. akt K 17/05; 

Ad. III.) na podstawie o art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK postępowanie podlega umorzeniu z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia odnośnie wskazanych przez wnioskodawczynię zaniechań ustawodawczych;

Ad. IV.) art. 1 ust. 1 i 2 u.d.i.p. w zw. z art. 5 ust. 1 nie są niezgodne z art. 51 ust. 2, art. 51 ust. 5, art. 61 ust. 1, art. 61 ust. 2 i art. 61 ust. 4 Konstytucji RP w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz z zasadą określoności przepisów prawa wywodzoną z art. 2 Konstytucji RP;

Ad. V.) na podstawie o art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK postępowanie podlega umorzeniu z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia odnośnie do wskazanych przez wnioskodawczynię zaniechań ustawodawczych;

Ad. VI.) art. 23 u.d.i.p. jest zgodny z art. 42 ust. 1 zd. 1 Konstytucji RP, art. 7 ust. 1  Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r., Nr 61 poz. 284 ze zm.) oraz z zasadą określoności przepisów prawa wywodzoną z art. 2 Konstytucji RP.

Według RPO w pozostałym zakresie postępowanie podlega umorzeniu, z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia.

Uzasadnienie stanowiska RPO zostanie przesłane TK w terminie późniejszym.   

VII.6060.15.2021