Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatelom przebywającym w kwarantannie Poczta Polska odmawia wydawania przesyłek 
• Przekazywanie Poczcie Polskiej informacji o tych osobach odbywa się na podstawie rozporządzenia rządu
• Tymczasem Konstytucja nakazuje, by regulowała to ustawa - dlatego RPO krtycznie ocenia legalność rozporządzenia 
• Adam Bodnar prosi o wyjaśnienia  Ministra Zdrowia

Obywatele w kwarantannie skarżą sie, że Poczta Polska odmawia wydawania im przesyłek. Wykorzystuje w tym celu informacje o adresach osób objętych kwarantanną, udostępniane na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 19 kwietnia 2020 r. ws. ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

RPO ocenił  krtycznie legalność przekazywania Poczcie Polskiej informacji o osobach odbywających obowiązkową kwarantannę określoną w tym rozporządzeniu (a kwarantanna ta, na co RPO zwrócił uwagę MZ w wystąpieniu z 27 kwietnia nie ma dostatecznego umocowania ustawowego). Zgodnie z rozporządzenia RM, dane osób zobowiązanych do odbycia kwarantann czy izolacji domowej (wobec których podjęto decyzję o wykonaniu testu w kierunku SARS-CoV-2 oraz osób zakażonych) są udostępniane m. in. operatorowi wyznaczonemu w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe.

Po pierwsze, jeśli celem tego przepisu było zapewnienie ochrony przed ewentualnymi zakażeniami pracowników  poczty, to powstaje zasadnicze pytanie, dlaczego tym przepisem nie zostali objęci także inni operatorzy pocztowi? Czyżby życie i zdrowie pracowników tych operatorów zostało uznane za mniej warte ochrony niż życie i zdrowie pracowników operatora wyznaczonego?

Po drugie, materia uregulowana w § 2 ust. 6 rozporządzenia nie znajduje podstawy w treści upoważnień w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.  Przepisy, powołane jako podstawa rozporządzenia, nie zawierają jakichkolwiek treści dotyczących materii przetwarzania danych osobowych czy też ich udostępniania. W konsekwencji ustawa nie upoważnia Rady Ministrów do regulowania tej materii w akcie wykonawczym.

RPO stwierdza, że w tym zakresie rozporządzenie nie zostało wydane w celu wykonania ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lecz uzupełnia ustawę o treści, które nie są w niej zawarte.

Oznacza to, że Rada Ministrów bez upoważnienia zawartego w ustawie wkracza w sposób konstytucyjnie niedopuszczalny w sferę praw jednostki. Stąd też uznać należy, że § 2 ust. 6 rozporządzenia jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Z art. 51 ust. 1 Konstytucji jednoznacznie wynika, że nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby. Oznacza to, że art. 51 dyskwalifikuje nałożony § 2 ust. 2 rozporządzenia na osoby przekraczające granicę obowiązek ujawniania określonych w tym przepisie informacji ich dotyczących. Obowiązek taki nie został bowiem ustanowiony w ustawie.

Przepisy § 2 ust. 2 i 6 rozporządzenia naruszają też art. 51 ust. 5 Konstytucji stanowiący, że zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji określa ustawa. W tym bowiem przypadku zasady i tryb gromadzenia informacji o jednostkach zostały określone w rozporządzeniu, a nie w ustawie.

RPO przekazuje te krytyczne uwagi Ministrowi Zdrowia z prośbą o podjęcie działań w celu usunięcia opisanych naruszeń praw jednostki. 

VII.501.106.2020