Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Tarcza 2.0 zawiera wiele rozwiązań, które mogą naruszać prawa obywateli do ochrony zdrowia.  RPO przestrzegał przed tym na etapie prac parlamentarnych, ale najwyraźniej nie było czasu, by jego uwagi dobrze przeanalizować.
• Dlatego RPO przedstawia gruntowną analizę stanu przepisów i tego, jak mogą uderzyć w obywateli, ministrowi zdrowia Łukaszowi Szumowskiemu

Uprawnienie Ministra do spraw zdrowia do przedłużenia okresu prawa do świadczeń zdrowotnych.

Przepis został napisany tak, że obywatele mogą mieć wątpliwości, czy – w razie np. utraty pracy - będą mieli zagwarantowane ubezpieczenie zdrowotne i tym samym dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej przez cały okres epidemii.

Tarcza 2.0 pozwala bowiem Ministrowi Zdrowia na przedłużenia okresu prawa do świadczeń zdrowotnych, ale nie jest napisane, na jaki okres może to nastąpić. Ustawa  świadczeniach opieki zdrowotnej stwierdza natomiast, że prawo do świadczeń, ustaje po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego. Przepis mówiący uprawnieniach Ministra powinien być zatem sformułowany w taki sposób, by nie było wątpliwości, że przedłużenie okresu prawa do świadczeń opieki zdrowotnej trwa od chwili wskazanej w ustawie do momentu ustania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (lub określonego okresu po tym zdarzeniu).

Zmiana planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia na 2020 r. w zakresie środków przekazywanych Narodowemu Funduszowi Zdrowia z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.

Tarcza 2.0 pozwala NFZ zmieniać swój plan finansowy i przesuwać w nim środki. Ale to po prostu oznacza, że w miarę rozwoju epidemii więcej pieniędzy pójdzie na leczenie zakażenia COVID-19, ale stanie się to kosztem innych świadczeń medycznych

Konkurs ofert oraz umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Tarcza 2.0 pozwala szpitalom i przychodniom startować w konkursie o kontrakt z NFZ nie tylko także drogą elektroniczną. Przepisy mają jednak dziurę, która może doprowadzić do chaosu w służbie zdrowia. Otóż o ile w przypadku ofert na papierze jest napisane, że jeśli nie będę właściwie podpisane, to nie będą rozpatrywane, nie ma takiego warunku w przypadku ofert złożonych drogą elektroniczną.

Trzeba pamiętać, że ogłoszenie o konkursie jest skierowane do nieokreślonej liczby adresatów. Wobec powyższego zasadnym wydaję się doprecyzowanie, że oferta jak i umowa w obydwu wersjach dopuszczalna jest pod rygorem nieważności.

Brak obowiązku przeprowadzania konkursów ofert i rokowań w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Obawy budzi brak obowiązku przeprowadzania konkursów ofert i rokowań w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Ten czas może być bardzo długi. Ustawa wyłącza z tego wyłączenia programy lekowe oraz leki stosowanych w chemioterapii. Jak jednak będą działali lekarze pierwszego kontaktu czy pomoc ambulatoryjna?

Akredytacja na prowadzenie studiów na kierunkach pielęgniarstwo lub położnictwo.

Tarcza 2.0 przedłuża akredytację dla studiów kształcących położne i pielęgniarzy. Przepis jest jednak nieprecyzyjny. Wskazuje bowiem, że okres akredytacji ma kończyć się w okresie ogłoszenia jednego z tych stanów, a to się stanie w momencie zakomunikowania tego faktu w Dzienniku Ustaw. Przy takiej wykładni, szkoły prowadzące kształcenie na kierunku pielęgniarstwa i położnictwa, którym wygasła akredytacja w momencie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, mogą mieć wątpliwości co do możliwości utrzymania ciągłości akredytacyjnej, a co za tym idzie, nie będą mogły wykonywać kształcenia w tym zakresie.

Uprawnienie wojewody do powoływania lekarzy i lekarzy dentystów do stwierdzania zgonów osób podejrzanych o zakażenie wirusem SARS-CoV-2.

Tarcza 2.0 pozwala wojewodzie powołać lekarzy i lekarzy-dentystów do stwierdzania pozaszpitalnych zgonów osób podejrzanych o zakażenie lub zakażony wirusem SARS-CoV-2. Wojewoda może więc na tych pracujących przecież lekarzy nałożyć nowe obowiązki, ale przepis całkowicie pomija kwestię gratyfikacji finansowej.

Egzekucja środków przekazanych w ramach finansowania świadczeń

Tarcza 2.0 wyłącza z egzekucji długów te pieniądze szpitali, które są przeznaczone na świadczenia opieki zdrowotnej, w tym świadczenia transportu sanitarnego, wykonywane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Przepis miałby sens, gdyby było wiadomo, po czym sprawdzić, czy faktycznie dane pieniądze na koncie zadłużonego szpitala są przeznaczone na przeciwdziałanie COVID-19. Tego mechanizmu w ustawie jednak nie ma

Poprawki Senatu

Senat RP na posiedzeniu w dniu 16 kwietnia 2020 r. zgłosił do Tarczy 2.0 95 poprawek.

Obowiązkowe testy na obecność koronawirusa (SARS-CoV-2) oraz dodatek specjalny za pracę w godzinach nadliczbowych dla personelu medycznego.

Senat stanął na stanowisku, że konieczna jest szczególna ochrona osób wykonujących zawód medyczny, stykających się w szpitalach, szpitalnych oddziałach zakaźnych lub szpitalnych oddziałach ratunkowych albo izbach przyjęć, a także zespołach ratownictwa medycznego, z osobami podejrzanymi o zakażenie wirusem SARS-CoV-2.

Sejm to stanowisko odrzucił – zdaniem RPO niesłusznie. W jego ocenie inicjatywa ta powinna zostać uwzględniona, ponieważ personel medyczny, w aktualnej sytuacjico do zasady wykonuje pracę w warunkach stanowiących bezpośrednie zagrożenie dla swojego zdrowia lub życia.

Utworzenie Funduszu Przeciwdziałania Skutkom Rozprzestrzeniania się Wirusa SARS-CoV-2.

Kolejną propozycją, która – w ocenie RPO – zasługiwała na uwzględnienie i  częściowo odpowiadała postulatom RPO, była poprawka nr 79 dotycząca finansowania niezbędnego materiałowego wsparcia dla pracowników ochrony zdrowia w walce z pandemią. Regulacja ta proponowała bowiem utworzenie Funduszu Przeciwdziałania Skutkom Rozprzestrzeniania się Wirusa SARS-CoV-2, którego przychody, w wysokości 20 mld zł, stanowiłyby środki pochodzące z Unii Europejskiej, przekazane w ramach programu Coronavirus Response Investment Initiative.

Wykonanie odpłatnego badania na obecność COVID-19 w akredytowanych laboratoriach.

Zgłoszona przez Senat poprawka nr 31 wychodziła naprzeciw zgłaszanym również do mojego Biura oczekiwaniom osób zainteresowanych wykonaniem odpłatnego badania na obecność COVID-19. Możliwość wykonania takiego testu w akredytowanych laboratoriach pozwoliłaby częściowo odciążyć publiczny system ochrony zdrowia oraz uspokoić osoby, które mają wątpliwości co do swojego stanu zdrowia, a nie zostali zakwalifikowani do wykonania testu przez inspektorat sanitarny lub szpital.

V.7010.67.2020