Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatel złożył skargę konstytucyjną na niemożność zaskarżenia postanowienia sądu II instancji o odrzuceniu wniosku o sporządzenie uzasadnienia
• Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w tym postępowaniu Trybunału Konstytucyjnego. Wniósł o uznanie zaskarżonych przepisów za niezgodne z art. 45 Konstytucji (prawo do sądu)

Skarga konstytucyjna zarzuca, że art. 394² § 1¹ ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 142 lit. b ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego  - w zakresie, w jakim uniemożliwia zaskarżenie postanowienia o odrzuceniu wniosku o sporządzenie uzasadnienia będącego następstwem negatywnego rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu, a rozpoznanego po raz pierwszy przez sąd II instancji -  jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 176 ust.1 oraz w związku z art. 78 Konstytucji.

Skarga została wniesiona na tle znowelizowanych przepisów procedury cywilnej dotyczącej zaskarżalności postanowień. Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzająca tzw. zażalenie poziome, zakładała że ponowna ocena kwestii incydentalnych  określona w katalogu art. 394 1 a k.p.c. nie powinna, co do zasady, łączyć się z przeniesieniem sprawy do sądu  wyższej instancji. Zmiana miała  na celu przyśpieszenie postępowania oraz przeciwdziałać wykorzystywaniu zażalenia jako instrumentu do przewlekania postępowania.

Skarżący zarzuca, że katalog spraw z art. 394² § 1¹ k,.c., w których możliwe jest "zażalenie poziome" w II instancji, nie zawiera postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia. A jest to postanowienie kończące postępowanie w sprawie, na które zgodnie z Konstytucją zażalenie powinno przysługiwać. 

Trybunał wszczął postępowanie (sygn. akt SK 3/23) w sprawie skargi konstytucyjnej, o czym zgodnie z przepisami zawiadomił Rzecznika.

Marcin Wiącek zgłosił udział tym postępowaniu. Rzecznik wnosi o stwierdzenie, że:

• art. 394² § 1¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805 ze zmian.) w zakresie, w jakim uniemożliwia zaskarżenie, kończącego postępowanie w sprawie, postanowienia o odrzuceniu wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia, wydanego (rozpoznanego) po raz pierwszy przez sąd drugiej instancji, jest niegodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

Uzasadnienie stanowiska RPO zostanie przekazane TK do końca marca 2023 r.

IV.511.44.2023