Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Zastraszanie, przemoc fizyczna i słowna, podtapianie (waterboarding), pobicia do utraty przytomności – to niektóre z nieprawidłowości, do jakich miało dojść w zakładzie karnym w Barczewie
• Wizytację w tym zakładzie przeprowadzili pracownicy Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur, działającego w Biurze RPO
• Z opublikowanego raportu wynika uzasadnione podejrzenie, że w Barczewie dochodzi do stosowania tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania
• AKTUALIZACJA: Służba Więzienna podejmuje szczegółową kontrolę Zakładu Karnego w Barczewie, której dokona zespół specjalistów Centralnego Zarządu SW - pisze do KMPT Dyrektor Generalny SW

Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur (KMPT), działający w Biurze RPO, opublikował raport z wizytacji Zakładu Karnego w Barczewie, która odbyła się w dniach 17-20 października 2022 r. 

Delegacja KMPT powzięła uzasadnione podejrzenia, że w tym zakładzie dochodzi do aktów przemocy ze strony niektórych funkcjonariuszy względem osadzonych, w tym do tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania.

Podczas wizytacji przedstawiciele KMPT ustalili z dużym prawdopodobieństwem, że funkcjonariusze zastraszają osadzonych, stosują represje, przemoc fizyczną i słowną. Osadzeni są wyciągani z celi, doprowadzani do pomieszczeń niemonitorowanych, gdzie następnie są bici, obrażani, zastraszani, podduszani, a nawet podtapiani (tzw. waterboarding).

Jak wynika z uzyskanych informacji, u jednego z osadzonych w wyniku pobicia miało dojść do zatrzymania akcji serca. Nie wezwano pogotowia, funkcjonariusze samodzielnie reanimowali osadzonego, ostatecznie przywracając jego czynności życiowe.

O uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa Biuro RPO zawiadomiło prokuraturę. Ponadto, w związku z wagą ujawnionych naruszeń praw więźniów, Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur rekomenduje przeprowadzenie kompleksowej kontroli Zakładu Karnego w Barczewie przez Okręgowy Inspektorat SW w Olsztynie.

Szczegółowe wnioski i zalecenia znajdują się w poniższym raporcie powizytacyjnym. 

Wizytacje KMPT są niezapowiedziane. W czasie wizyty członkowie KMPT mają dostęp do wszystkich pomieszczeń, instalacji i urządzeń, mogą odbyć poufną rozmowę z wybraną przez siebie osobą (zarówno osobą pozbawioną wolności, jak i członkiem personelu lub inną osobą), mają dostęp do dokumentacji i nagrań z monitoringu. Mają też prawo rejestrowania dźwięku lub obrazu w miejscach, w których przebywają osoby pozbawione wolności, za zgodą osób, które będą rejestrowane.

Celem wizytacji KMPT jest identyfikowanie czynników zwiększających ryzyko wystąpienia tortur i złego traktowania osób pozbawionych wolności oraz zaproponowanie rozwiązań mających na celu wyeliminowanie tego ryzyka. Formułując swoje wnioski i zalecenia, KMPT bierze pod uwagę międzynarodowe standardy praw człowieka, w szczególności standardy ONZ oraz zalecenia organów międzynarodowych.

Odpowiedź gen. Andrzeja Leńczuka, zastępcy Dyrektora Generalnego SW  

W Centralnym Zarządzie Służby Więziennej w sposób bardzo wnikliwy zapoznano się z treścią przedłożonego dokumentu. Mając na uwadze jego merytoryczną wielowątkowość oraz szczegółowy charakter, a przede wszystkim konkluzje końcowe sformułowane przez przedstawicieli Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur w formie wydanych zaleceń, podjąłem decyzję o konieczności realizacji szczegółowej kontroli Zakładu Karnego w Barczewie przez zespół specjalistów Centralnego Zarządu Służby Więziennej, w miejsce zespołu wyznaczonego przez Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Olsztynie.

Powyższa decyzja motywowana jest wolą jak najbardziej rzetelnego oraz obiektywnego wyjaśnienia sytuacji na terenie Zakładu Karnego w Barczewie. Powołany celem realizacji kontroli uproszczonej zespół liczy 7 funkcjonariuszy, a w jego skład wchodzą przedstawiciele poszczególnych pionów merytorycznych Centralnego Zarządu Służby Więziennej, tj. Biura Ochrony i Spraw Obronnych, Biura Penitencjarnego, Biura Postępowań Kontrolnych, Biura Służby Zdrowia oraz Biura Kwatermistrzowsko-Inwestycyjnego.

Informacje w zakresie dokonanych podczas kontroli ustaleń jak również wydanych poleceń przekazane zostaną do wiadomości Pana Dyrektora bezzwłocznie po jej zakończeniu oraz sporządzeniu wymaganej dokumentacji.

KMP.571.13.2022