Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zapobieganie i zwalczanie przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Raport GREVIO na temat Polski

Data:
  • Raport podkreśla pozytywne działania podjęte przez Polskę w dziedzinie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej
  • Na szczególną uwagę zasługuje niedawne wprowadzenie nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.
  • Ważne jest także wprowadzenie ścigania z urzędu w sprawach o gwałt oraz wysiłki podjęte w celu ograniczenia liczby przesłuchań w tego rodzaju sprawach

GREVIO – grupa ekspertów oceniająca postępy państw - stron w zakresie wdrażania Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej – opublikowała 16 września 2021 r. pierwszy raport dotyczący Polski. Raport zawiera ocenę środków podjętych przez polskie władze w odniesieniu do wszystkich aspektów Konwencji Stambulskiej. 
 
GREVIO podkreśla pozytywne działania podjęte przez Polskę w dziedzinie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. W szczególności odnotowuje ustanowienie nowych ważnych środków w celu zapewnienia większej ochrony ofiar przemocy domowej i zapobiegania wtórnej wiktymizacji ofiar przemocy seksualnej. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje niedawne wprowadzenie nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.

Odnotowano także ustanowienie mechanizmów mających na celu zapewnienie skoordynowanego, wielosektorowego, międzyinstytucjonalnego wsparcia osób doświadczających przemocy domowej ze strony obecnego partnera lub członka rodziny w oparciu o ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020.

GREVIO z zadowoleniem przyjął również szereg środków z zakresu prawa karnego podjętych przed i po ratyfikacji Konwencji Stambulskiej przez Polskę. Należy do nich wprowadzenie ścigania z urzędu w sprawach o gwałt, zgodnie z wymogami art. 55 Konwencji, oraz wysiłki podjęte w celu ograniczenia liczby przesłuchań w tego rodzaju sprawach. W 2011 r. wprowadzono regulacje karne dotyczące stalkingu.  
 
W raporcie GREVIO wskazuje także na szereg kwestii, w których konieczna jest poprawa w celu osiągnięcia wyższego poziomu zgodności z wymogami Konwencji Stambulskiej. Zalecenia – GREVIO odpowiednio: „wzywa”, „zdecydowanie zachęca”, „zachęca” bądź „zaprasza” władze RP do określonego działania – obejmują m.in.:

  • opracowanie i wdrożenie holistycznej polityki zapobiegania, ochrony i ścigania wszelkich form przemocy objętych Konwencją, w szczególności przemocy seksualnej i gwałtu, molestowania seksualnego i stalkingu;
  • dostosowanie definicji przemocy w rodzinie tak, by obejmowała ona także inne formy przemocy, w tym przejawy przemocy ekonomicznej, a także przypadki przemocy ze strony byłego partnera lub męża, z którym ofiara nie zamieszkuje lub nie prowadzi wspólnego gospodarstwa;
  • dostosowanie definicji zgwałcenia tak, by jedynym i wystraczającym znamieniem tego przestępstwa był brak zgody; 
  • rozpoznanie w projektowanych i realizowanych politykach oraz ustawodawstwie, w tym karnym, zwiększonego narażenia kobiet na przemoc ze względu na płeć, w tym domową, jako przejawu nierówności płci;
  • podejmowanie środków, dostosowanych do zdolności percepcyjnych odbiorców, promujących zasadę równości kobiet i mężczyzn, w szczególności – przegląd programów nauczania i materiałów dydaktycznych pod kątem usuwania negatywnych stereotypów na temat kobiet i dziewcząt oraz wspierania równości kobiet i mężczyzn.  

Wiele z zaleceń GREVIO pozostaje zbieżnych z rekomendacjami formułowanymi przez Rzecznika Praw Obywatelskich, zawartych m.in. w:

Ważne linki:

Autor informacji: Dyrektor Zespołu ds. Równego Traktowania
Data publikacji:
Osoba udostępniająca: Łukasz Starzewski
Data:
Opis: Dochodzi tekst raportu Grevio i uwagi resortu
Operator: Łukasz Starzewski