Biuletyn Informacji Publicznej RPO

1. Obywatel polski ma prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat.
2. Prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania nie przysługuje osobom, które prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych.

CO TO ZNACZY?

Prawo do głosowania ma obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat. Jest to granica tzw. czynnego prawa wyborczego, czyli prawa wybierania.

Konstytucja przewiduje jednak pewne wyłączenia: prawo to nie przysługuje osobom, które prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych. Szczegółowo prawa wyborcze reguluje Kodeks wyborczy, który w zakresie czynnego prawa wyborczego przewiduje, że w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej takie prawo ma:

• obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,
• obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Prawo wyborcze w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego przysługuje:

• do rady gminy – obywatelowi polskiemu oraz obywatelowi Unii Europejskiej niebędącemu obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze tej gminy,
• do rady powiatu i sejmiku województwa – obywatelowi polskiemu, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze, odpowiednio, tego powiatu i województwa; 
• wójta w danej gminie – osobie mającej prawo wybierania do rady tej gminy.

Krąg osób posiadających bierne prawo wyborcze (prawo wybieralności) jest ukształtowany różnie w zależności od rodzaju wyborów