Biuletyn Informacji Publicznej RPO

23 września 2025 r. w Biurze RPO odbyło się trójstronne spotkanie Zastępcy RPO Adama Krzywonia z reprezentacją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz przedstawicielkami Zespołu Praw Kobiet Inicjatywy "Nasz Rzecznik".

Z ramienia Biura RPO w spotkaniu wzięli też udział: zastępca Dyrektora Zespołu Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego Joanna Jamroziak, naczelnik Wydziału w tym Zespole Agnieszka Jarzębska oraz główny koordynator ds. współpracy z partnerami społecznymi Bartosz Cyran.

Spotkanie zostało zorganizowane w Biurze RPO w odpowiedzi na prośbę Zespołu Praw Kobiet Inicjatywy „Nasz Rzecznik”. Dyskusja koncentrowała się na kwestiach związanych z postępowaniami administracyjnymi prowadzonymi przez ZUS w celu weryfikacji prawidłowości podlegania ubezpieczeniu społecznemu w odniesieniu do kobiet w ciąży i matek tuż po urodzeniu dziecka.

Otwierając spotkanie, Adam Krzywoń podkreślił, że rolą Biura RPO jest stworzenie przestrzeni dialogu pomiędzy organami państwa a przedstawicielkami społeczeństwa obywatelskiego. Następnie przekazał głos stronie społecznej, która opisała problemy z jakimi mierzą się kobiety w ciąży lub tuż po porodzie, których prawo do świadczeń jest weryfikowane przez ZUS w postępowaniu kontrolnym. Jako szczególnie uciążliwe wskazano wstrzymanie wypłaty świadczeń na czas postępowania prowadzonego przez ZUS. Podkreślono, że kobiety przed urodzeniem dziecka i w okresie przypadającym po porodzie nie mają siły ani zasobów, aby czynnie uczestniczyć w postępowaniu dowodowym i korzystać z przysługujących im środków odwoławczych. Problemy te zostały przedstawione w kontekście realiów planowania rodziny, a także w powiązaniu z konstytucyjną ochroną rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa.

Odpowiadając na podniesione kwestie, przedstawiciele ZUS wyjaśnili ramy prawne postępowań weryfikacyjnych oraz przywołali informacje statystyczne dotyczące liczby wydawanych w ich toku decyzji administracyjnych. Wskazano też na brak wyraźnych podstaw prawnych, które pozwalałyby uzależnić wszczęcie postępowania administracyjnego od przynależności danej osoby do określonej grupy ubezpieczonych. Zadeklarowano jednak, że kierownikom jednostek organizacyjnych ZUS zostanie zwrócona uwaga na potrzebę uwzględnienia w działaniach ZUS szczególnej sytuacji kobiet w ciąży i tuż po urodzeniu dziecka.