Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Jak podkreślił Rzecznik Praw Obywatelskich w swoim wystąpieniu przesłanym jeszcze przed zakończeniem czwartkowych prac w Sejmie, z zaniepokojeniem przyjął informację, że mimo licznych apeli, wnioskodawcy w toku prac nad poselskim projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, nie zdecydowali się wycofać z planu zlikwidowania instytucji głosowania korespondencyjnego.

Jak zauważył Rzecznik, procedura głosowania korespondencyjnego od początku kierowana była m.in. do wyborców z niepełnosprawnościami, w odpowiedzi na liczne postulaty tej grupy obywateli. Podkreślano w nich, że procedura taka jest wygodna, adekwatna, cieszy się ich uznaniem i dużym zaufaniem. Co ważne, procedura głosowania korespondencyjnego zapewnia m.in. uzyskanie nakładek na karty do głosowania w alfabecie Braille’a, ułatwiające oddawanie głosu wyborcom z dysfunkcją wzroku.

Rzecznik przytoczył ustalenia ze swoich badań, w których zauważono: „[…] Kodeks wyborczy wprowadził dwie „alternatywne” procedury głosowania – głosowanie korespondencyjne i przez pełnomocnika. Kierowane są przede wszystkim do wyborców, którzy mają trudności z dotarciem do lokali wyborczych, bądź wręcz głosowanie w lokalu wyborczym jest dla nich niemożliwe. Występowanie dwóch procedur umożliwia skorzystanie z tej, która wydaje się najbardziej dogodna, względem której mają zaufanie, w ich przekonaniu gwarantuje bezpieczne i skuteczne oddanie głosu. Jak pokazały wyniki badań – zarówno ilościowych jak i jakościowych przeprowadzanych m.in. przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, oceny obu procedur są zróżnicowane – dla części badanych znacznie większe zaufanie budziła procedura głosowania przez pełnomocnika, dla części natomiast głosowanie korespondencyjne. Wydaje się więc, że skoro obie procedury dobrze sprawdziły się w praktyce i nie powodują komplikacji organizacyjnych i technicznych w procesie przeprowadzania wyborów w RP – wskazane jest ich zachowanie […]”.

Rzecznik w konkluzji wystąpienia podkreślił, że „[…] planowana likwidacja procedury głosowania korespondencyjnego negatywnie wpłynie na zagwarantowanie fundamentalnej zasady powszechności wyborów powodując stan, w którym część wyborców napotykających nie ze swojej winy trudności organizacyjne i techniczne w udziale w głosowaniu w lokalach wyborczych, utraci możliwość skutecznego udziału w wyborach. Spowoduje to pogłębienie dyskryminacji oraz będzie wyrazem braku zainteresowania Państwa potrzebami jego obywateli.

Dlatego ponawiam apel o pozostawienie alternatywnych procedur głosowania w obecnym kształcie gwarantującym osobom najbardziej zagrożonym wykluczeniem możliwość skorzystania zarówno z głosowania korespondencyjnego, jak i przez pełnomocnika”.

Na konieczność odstąpienia od zamysłu likwidacji głosowania korespondencyjnego Rzecznik wskazał m.in. w opinii dotyczącej projektu ustawy (druk nr 2001) przesłanej Marszałkowi Sejmu dnia 22 listopada 2017 roku. Wielokrotnie na koniczność zachowania ułatwień w głosowaniu wskazywał również w toku prac Komisji Nadzwyczajnej Sejmu – przedstawiciel Rzecznika.