Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Chcąc poprzeć projekt tzw. inicjatywy ludowej, obywatel musi złożyć własnoręczny podpis
• Tymczasem ustawodawstwo umożliwia obywatelom kontakty z urzędami administracji publicznej w formie elektronicznej
• Postulaty wprowadzenia możliwości składania podpisów elektronicznych pod obywatelską inicjatywą ustawodawczą RPO podnosił już w przeszłości
• Marcin Wiącek zwraca się w tej sprawie do ministra cyfryzacji Krzysztofa Gawkowskiego

Przepisy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej regulują, że jedyną możliwością złożenia przez obywatela podpisu poparcia pod projektem obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej (tzw. inicjatywa ludowa) jest podpis własnoręczny. Tymczasem obecne ustawodawstwo umożliwia obywatelom kontakty z urzędami obsługującymi organy administracji publicznej np. za pośrednictwem platformy ePUAP.

Rzecznik dostrzega podobną sytuację w konieczności zbierania własnoręcznych podpisów pod listami kandydatów czy też kandydaturami w wyborach powszechnych. Postulat wprowadzenia rozwiązań cyfrowych popiera faktem, że Kodeks wyborczy przewiduje rozwiązania elektroniczne w zakresie innych elementów procedury wyborczej. 

- Ustawodawca w coraz większym stopniu wychodzi naprzeciw oczekiwaniom współczesnych wyborców, ułatwiając im szeroko rozumiane uczestnictwo w procesie wyborczym. Wciąż jednak w Kodeksie wyborczym utrzymują się rozwiązania nieodpowiadające współczesnym realiom społecznym – wyjaśnia RPO. Jednocześnie podkreśla, że ewentualne zagrożenia wynikające z możliwości wprowadzenia rozwiązań technologicznych, można ograniczyć poprzez odpowiednie zabezpieczenia informatyczne. 

Postulaty umożliwienia składania podpisów elektronicznych pod obywatelskimi inicjatywami ustawodawczymi RPO podnosił już w przeszłości. W 2016 r. występował w tej sprawie do premier Beaty Szydło. Podkreślał, że wykorzystywanie nowoczesnych technologii mogłoby przysłużyć się zwiększeniu udziału obywateli w życiu publicznym, a każda forma ułatwienia obywatelom udziału w bezpośrednim uczestnictwie kształtowania państwa jest warta analizy. W

W wystąpieniu generalnym do Ministerstwia yfryzacji z 2018 r. RPO ponowił swój postulat i przedstawił przykładowe możliwości technologiczne pozwalające na jego wprowadzenie. Z kolei w 2021 r. Rzecznik pisał w tej sprawie do premiera Mateusza Morawieckiego. Odniósł się m.in. do raportu ekspertów badających demokrację bezpośrednią, w którym odpowiedziano się za proponowanym przez RPO rozwiązaniem. Wówczas Rzecznik wskazał też na przykłady innych państw, w których już ono funkcjonowało.

Wystąpienie RPO do Ministra Cyfryzacji

Teraz Marcin Wiącek zwraca się do ministra cyfryzacji Krzysztofa Gawkowskiego w sprawie rozważenie możliwości zainicjowania proponowanych zmian w ustawie o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli.

Rzecznik prosi też o stanowisko co do zasadności nowelizacji Kodeksu wyborczego w kształcie zaproponowanym w procedowanym obecnie projekcie ( druk sejmowy nr 556).

VII.600.3.2023