Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich wnosi, by Trybunał Konstytucyjny odroczył zaplanowaną na 25 marca rozprawę w sprawie kadencji RPO
• Ostatnio TK odroczył ją z powodu pisma przedstawiciela wnioskodawców-posłów PiS z 2 marca, w którym wskazano nowy wzorzec kontroli zaskarżonego przez nich artykułu ustawy o RPO
• Pismo to należy traktować jako nowy wniosek w sprawie - RPO ma zatem 30 dni na złożenie stanowiska. TK odroczył jednak rozprawę z 10 marca jedynie do 25 marca, a nie do 3 kwietnia 
• A pismo z 2 marca podpisał tylko jeden poseł PiS. Tymczasem zgodnie z ustawą o TK podpisów wnioskodawców powinno być co najmniej 50 i trzeba to uzupełnić – wskazuje Adam Bodnar

9 marca 2021 r. TK przełożył na 25 marca (już po raz kolejny) termin rozprawy na zbadanie wniosku posłów koalicji rządzącej (sygn. akt K 20/20). 15 września 2020 r. zaskarżyli oni art. 3 ust. 6 ustawy o RPO z 15 lipca 1987 r., który stanowi: "Dotychczasowy Rzecznik pełni swoje obowiązki do czasu objęcia stanowiska przez nowego Rzecznika".

Kadencja obecnego RPO minęła 9 września 2020 r., ale do dziś nie udało się wyłonić jego następcy. Dlatego - zgodnie z ustawą - Adam Bodnar nadal pełni tę funkcję. Wnosi o uznanie, że zaskarżony przepis jest zgodny z art. 2 Konstytucji. Gwarantuje on niezakłóconą ochronę praw i wolności - którą osłabiłoby jego usunięcie. A przy jego tworzeniu w 1991 r. wzięto pod uwagę, że wobec niemożności porozumienia Sejmu i Senatu co do wyboru nowego RPO kadencja dotychczasowego może się wydłużyć. 

Pierwotnie rozprawa TK miała się odbyć 20 października 2020 r., ale przełożono ją na 19 listopada. Potem Trybunał wyznaczył termin 2 grudnia. Następnie przesunięto to na 12 stycznia 2021 r., a potem na 19 stycznia. Kolejny termin wyznaczono na 11 lutego. Potem rozprawę przeniesiono na 24 lutego.

3 marca 2021 r. do RPO wpłynęło pismo przedstawiciela grupy posłów Marka Asta z 2 marca. Uzupełniając i uszczegóławiając wniosek z 15 września 2020 r., wskazano, że zaskarżony artykuł jest niezgodny także z art. 7 Konstytucji RP (zasada legalizmu).Tym samym art. 7 został powołany jako nowy wzorzec kontroli. Nie był on wcześniej wskazany przez wnioskodawców.

RPO napisał wtedy do TK, że nie można uznać, by wskazanie nowego wzorca kontroli stanowiło jedynie uszczegółowienie czy uzupełnienie wzorców kontroli przedstawionych we wniosku grupy posłów z 15 września 2020 r.

- Z tego powodu pismo procesowe z 2 marca 2021 r. w niniejszej sprawie, jako zawierające nowy wzorzec kontroli, należy potraktować jako w istocie nowy wniosek w sprawie – pisał Adam Bodnar. A w takiej sytuacji RPO, zgodnie z art. 63 ust. 2 ustawy o TK, ma 30 dni na przedstawienie stanowiska w sprawie.

Rzecznik wniósł o odroczenie  rozprawy wyznaczonej na 10 marca, aby mógł przedstawić stanowisko co do nowego wzorca kontroli. Wniósł też o wyznaczenie  nowego terminu nie wcześniej niż 3 kwietnia - w celu umożliwienia przedstawienia stanowiska w ustawowym terminie 30 dni 

TK odroczył jednak wtedy rozprawę na czas krótszy - do 25 marca.

Teraz RPO wskazuje na  brak możliwości wyznaczenia przez Trybunał terminu rozprawy przed upływem terminu na przedstawienie stanowiska. Odbycie rozprawy przed upływem terminu na przedstawienie przez RPO pisemnego stanowiska stanowiłoby nie tylko naruszenie ustawowych uprawnień procesowych Rzecznika (art. 63 ust. 2 zd. 2 ustawy o TK), ale także art. 69 ust. 1 ustawy o TK (Trybunał w toku postępowania powinien zbadać wszystkie istotne okoliczności w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy). Rozpoznanie sprawy na rozprawie bez zapoznania się z pisemnym stanowiskiem RPO stanowiłoby rażące naruszenie reguł proceduralnych uniemożliwiające wydanie orzeczenia przez sąd konstytucyjny.

Ponadto Adam Bodnar podkreśła, że – zgodnie z art. 47 ust. 3 ustawy o TK -  do wniosku dołącza się listę posłów popierających wniosek wraz z ich podpisami. Pismo z 2 marca podpisał jedynie poseł Marek Ast. W świetle art. 190 ust. 1 pkt 1 Konstytucji -  określającego minimalną liczbę posłów, która może skierować wniosek do Trybunału, na 50 posłów - w piśmie z 2 marca brakuje zatem podpisów 49 posłów. Jest ono więc obarczone wadą braku dołączonej listy posłów popierających wniosek z 2 marca 2021 r. wraz z ich podpisami.

- Z tego powodu, mając na względzie nadanie biegu temu pismu przez TK, konieczne jest uzupełnienie jego braku poprzez doręczenie listy posłów popierających wniosek z 2 marca 2021 r. wraz z ich podpisami – pisze Adam Bodnar.

Pismo Julii Przyłębskiej do RPO z 25 marca 2021 r.

Z powodu nieobecności Sędziego Trybunału Konstytucyjnego, Trybunał Konstytucyjny odwołał termin rozprawy w sprawie o sygn. akt K 20/20 (25 marca 2021 r., czwartek, godz. 13.00) i wyznaczył nowy termin na 12 kwietnia 2021 r. (poniedziałek), godz. 14.00.

VII.511.44.2020