Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich opowiada się za ułatwieniem wstępu obywateli do Sejmu i ich udziału w obradach m.in. komisji 
• Adam Bodnar powołuje się na skargi obywateli, w tym ekipy przygotowującej film dokumentalny, niewpuszczonej do Sejmu na posiedzenie komisji bez podania konkretnej przyczyny
• Według Rzecznika obecne sejmowe przepisy nie gwarantują w pełni możliwości korzystania z konstytucyjnego prawa wstępu obywateli na posiedzenia kolegialnych organów władzy pochodzących z wyborów powszechnych

Adam Bodnar wystąpił do marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego o rozważenie zainicjowania zmian odpowiednich przepisów.

Obywatele skarżą się na problemy z dostępem do Sejmu

Do Biura RPO wpływają skargi obywateli na problemy związane ze wstępem do budynku Sejmu  i uczestnictwem w obradach m.in. komisji sejmowych i  zespołów parlamentarnych. Rzecznik analizuje je pod kątem m.in. właściwego zapewnienia praw wynikających z art. 61 Konstytucji. Zgodnie z nim prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej obejmuje także wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.

RPO zwrócił uwagę marszałka na jedną ze spraw,  która wskazuje na potrzebę wprowadzenia systemowych zmian w regulacjach dotyczących wstępu do budynku Sejmu.

Filmowcy nie dostali kart prasowych  

Ekipa przygotowująca film dokumentalny była zainteresowana rejestracją przebiegu jednego z posiedzeń komisji Sejmu. Członkowie ekipy nie uzyskali jednorazowych kart prasowych.  Tym samym realizacja filmu w zaplanowanej formule została faktycznie uniemożliwiona.

Ograniczenie to nastąpiło bez wskazania konkretnej przyczyny. Żadna z istniejących procedur uczestniczenia w pracach komisji Sejmu nie okazała się adekwatna i pomocna w opisanej sytuacji - podkreślił Rzecznik.

Procedurę uzyskiwania kart prasowych określa zarządzenie Marszałka Sejmu z 9 stycznia 2008 r. Zgodnie z nim karty są wydawane dziennikarzom w celu wykonywania czynności zawodowych. W tym zakresie przywoływana jest definicja dziennikarza z ustawy z 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe. Według niej dziennikarzem jest „osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji".

W ocenie Kancelarii Sejmu RP takich przesłanek nie spełniała ekipa przygotowująca film dokumentalny na zlecenie podmiotu zajmującego się produkcją filmową. Powołując się na Regulamin Sejmu RP – który stwierdza że „na posiedzeniu komisji, za zgodą jej przewodniczącego, mogą być obecni pracownicy biur klubów poselskich oraz dziennikarze prasy, radia i telewizji" - nie uznano ekipy filmowców za „dziennikarzy prasy, radia i telewizji". Na tej podstawie nie wydano im kart wstępu.

Ekipa nie mogła skorzystać również z możliwości Regulaminu Sejmu, który pozwala na udział w posiedzeniu komisji - na zaproszenie prezydium lub jej przewodniczącego - przedstawicieli organizacji zawodowych i społecznych, ekspertów komisji, a „także innych osób".

W tej sprawie ani prezydium komisji, ani jej przewodniczący zaproszenia takiego nie wystosowali. Z relacji skarżących wynika, że wskazywano m.in. na konieczność skorzystania z procedury dotyczącej kart prasowych. Tymczasem, zgodnie ze stanowiskiem Kancelarii Sejmu RP, nie mogła ona zostać zastosowana.

Zagwarantować prawo dostępu do Sejmu 

RPO zwrócił uwagę na konieczność zagwarantowania praw wynikających nie tylko z art. 61 Konstytucji, ale również z jej art. 73. Zgodnie z nim „każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury”. Wolności te można wyinterpretować również z art. 10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka.

Jak wskazuje ta sprawa, obecne regulacje dotyczące wstępu do budynku Sejmu RP i uczestnictwa w posiedzeniach komisji sejmowych nie gwarantują w pełni możliwości korzystania z konstytucyjnych praw i wolności, w szczególności gwarantowanych w art. 61 oraz 73 Konstytucji RP - brzmi konkluzja pisma Rzecznika do marszałka Marka Kuchcińskiego.

Dlatego Adam Bodnar poprosił Marszałka Sejmu o rozważenie zainicjowania zmian regulacji we wskazanym zakresie.

VII.600.20.2017

OPIS STATYSTYCZNY (dla wyszukiwarki http://www.sprawy-generalne.brpo.gov.pl/)

VII.600.20.2017 z 30 marca 2018 r. – wystąpienie do Marszałka Sejmu RP w sprawie potrzeby wprowadzenia zmian w regulacjach dotyczących wstępu do budynku Sejmu.

Wpływające do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich skargi obywateli w sprawie trudności związanych ze wstępem do budynku Sejmu RP i uczestniczeniem w obradach m.in. komisji sejmowych, a także zespołów parlamentarnych wskazują na potrzebę wprowadzenia systemowych zmian w regulacjach w tym zakresie.

Poza indywidualnymi przypadkami, wstępu do budynku Sejmu RP i rejestracji przebiegu Komisji Sejmu RP nie uzyskała także ekipa filmowców, przez co realizacja filmu dokumentalnego w zaplanowanej formule została faktycznie uniemożliwiona. Ograniczenie to nastąpiło bez wskazania konkretnej przyczyny. Żadna z istniejących procedur uczestniczenia w pracach komisji Sejmu RP nie okazała się bowiem adekwatna i pomocna w opisanej sytuacji.

Rzecznik zwrócił uwagę na konieczność zagwarantowania praw wynikających z art. 61 Konstytucji, który stanowi, że „Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (...)”. Dotyczy ona również kwestii ochrony wolności wynikających z art. 73 Konstytucji, zgodnie z którym „każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury”. Co więcej, wymienione wolności (w tym wolność twórczości artystycznej) można wyinterpretować również z art. 10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

W opinii Rzecznika obecne regulacje dotyczące wstępu do budynku Sejmu RP i uczestnictwa w posiedzeniach komisji sejmowych nie gwarantują w pełni możliwości korzystania z konstytucyjnych praw i wolności.

Rzecznik zwrócił się do Marszałka z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie oraz o rozważenie zainicjowania dokonania zmian regulacji we wskazanym powyżej zakresie.