Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Od wielu lat Rzecznik Praw Obywatelskich w swoich działaniach zwraca szczególną uwagę na właściwe funkcjonowanie obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Jest to bardzo ważny mechanizm demokratycznego państwa prawnego. Prawo do obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej jest przyznane obywatelom przez art. 118 ust. 2 Konstytucji RP oraz regulowane przez ustawę z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli (Dz.U. nr 62, poz. 688 ze zm.).

31 maja 2016 roku Rzecznik Praw Obywatelskich skierował wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów, w którym wskazał potrzebę rozważenia wprowadzenia przepisów, które umożliwiałyby obywatelom składanie podpisów pod obywatelską inicjatywą legislacyjną - drogą elektroniczną.

Rzecznik podkreślił, że wykorzystanie nowoczesnych technologii, jako mechanizmu elektronicznego zbierania poparcia pod inicjatywą, mogłoby wpłynąć na wzrost udziału obywateli w życiu publicznym. Zdaniem Rzecznika każda forma ułatwienia obywatelom udziału w bezpośrednim kształtowaniu państwa, jest warta analizy.

W odpowiedzi udzielonej Rzecznikowi 4 lipca 2016 r., Minister Cyfryzacji – Anna Streżyńska stwierdziła, że „inicjatywa, zmierzająca do zapewnienia możliwości składania podpisów drogą elektroniczną w ramach obywatelskiej inicjatywy legislacyjnej, jest możliwa do realizacji i zasługuje na poparcie”.

Jednocześnie zauważyła, że „waga oraz charakter podejmowanego zagadnienia są nad wyraz istotne i wymagają szczególnej analizy pod kątem procesów składających się na realizację czynności związanych z przygotowaniem projektu ustawy, jego rozpowszechnianiem, kampanią promocyjną, a także techniczną organizacją zbierania podpisów obywateli popierających projekt, które wymagają informatyzacji w świetle postulatu Rzecznika”.

RPO będzie kontynuował działania mające na celu wprowadzenie ułatwień w procedurach wykonywania inicjatywy ustawodawczej przez obywateli.

dr Jarosław Zbieranek, Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego BRPO:

Rzecznik monitoruje sposób funkcjonowania prawa do obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Podejmuje w tym zakresie badania i analizy. Zwraca szczególną uwagę, by usunąć wszelkie bariery, jakie mogą napotkać obywatele w realizowaniu swoich praw. Stara się również wspierać wprowadzenie nowych rozwiązań, które mogą przyczynić się do ich bardziej efektywnego stosowania, czego przykładem jest postulat umożliwienia obywatelom składania podpisów pod obywatelską inicjatywą legislacyjną drogą elektroniczną. Warto podkreślić, że koncepcja ta została wypracowana przez organizacje społeczne, a wiodącą rolę odegrał Instytut Spraw Obywatelskich.