Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Doktor Izabela Ciuńczyk, psychiatra, psychoterapeutka, specjalistka terapii środowiskowej, zaangażowana w działalność społeczną na rzecz osób w kryzysie psychicznym, pomysłodawczyni i prezeska Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Centrów Zdrowia Psychicznego została wyróżniona Odznaką Honorową RPO „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”
• Niech ta przyznana jej dzisiaj Odznaka będzie wyrazem naszego najwyższego hołdu i wdzięczności dla Niej, ale także dla wszystkich osób i organizacji działających w naszym kraju na rzecz ochrony zdrowia psychicznego - powiedział Marcin Wiącek podczas uroczystości
• Zarówno w pracy zawodowej jak i działalności społecznej dr Izabela Ciuńczyk jest przykładem lidera dla której praca jest pasją i powołaniem. Mimo zmęczenia, wielu obowiązków i przytłaczającej odpowiedzialności jest oddana i zaangażowana w pracę – mówił o laureatce laudator Krzysztof Olkowicz, były zastępca RPO.
• W swojej działalności nie ogranicza praw osób chorujących do praw pacjenta. W osobie chorującego psychicznie widzi człowieka, któremu przysługują prawa człowieka – zaznaczył.

O Laureatce

Doktor Izabela Ciuńczyk jest lekarzem psychiatrą, dyrektorem Centrum Zdrowia Psychicznego w Koszalinie, a także psychoterapeutką i specjalistką terapii środowiskowej, niezwykle cenioną w środowisku pacjentów.

Od lat angażuje się w działalność społeczną na rzecz osób w kryzysie psychicznym, m. in. poprzez domy samopomocy „Przyszłość” i „Odrodzenie” w Koszalinie – projekty realizowane we współpracy z Ministerstwem Inwestycji i Rozwoju oraz Ministerstwem Zdrowia.

Jest pomysłodawczynią i prezeską Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Centrów Zdrowia Psychicznego, które często pełni rolę koordynatora i mediatora pomiędzy działającymi w tym obszarze podmiotami.

Problemy związane ze zdrowiem psychicznym stanowią jedno z największych wyzwań cywilizacyjnych naszych czasów, dlatego działania podejmowane przez Panią Izabelę Ciuńczyk są szczególnie cenne i społecznie potrzebne. Służą ludziom, dla których niejednokrotnie jest to jedyna szansa na przywrócenie zdrowia, doświadczenie godnego życia i ochronę swoich praw.

Wystąpienie Marcina Wiącka

Otwierając wydarzenie Rzecznik Praw Obywatelskich powitał gości i podkreślił, że laureatka osobą niezwykłą, która misję lekarza wspaniale łączy z pasją organizatorską i społecznym zaangażowaniem. Zaznaczył, że uroczystości takie jak dzisiejsza są w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich szczególnie ważne.

- Dlatego, że jednym z naszych najważniejszych zadań jest ocena realizowania przez państwo wdrażania konstytucyjnego prawa człowieka do ochrony zdrowia i prawa  każdego obywatela do świadczeń opieki zdrowotnej – tłumaczył Rzecznik i wskazał, że w tym obszarze, jednym z największych obecnie wyzwań jest ochrona zdrowia psychicznego. Podkreślił też, że wielu ekspertów oceniając stan rzeczy w sferze ochrony zdrowia psychicznego, zawłaszcza w odniesieniu do dzieci i młodzieży, posługuje się słowem zapaść, katastrofa.

- W naszym urzędzie otrzymujemy liczne sygnały od obywateli, pacjentów i ich rodzin, ale również ze środowiska lekarskiego, że w wielu miejscach i placówkach dzieją się rzeczy złe, czasami zatrważające – mówił i wyjaśnił, że potwierdzają to statystyki i wizyty kontrolne pracowników BRPO w tego typu placówkach jak i opinie i spostrzeżenia jakimi dzielą się członkowie Komisji Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego.

Marcin Wiącek przedstawił następnie działania podejmowane, aby zmienić ten stan i zaznaczył, że potrzebna jest zdecydowana i pilna interwencja państwa w tym obszarze, natomiast długofalowo niezbędne jest zwiększanie działań prewencyjnych i edukacyjnych.

- Potrzebny jest rozwój środowiskowej opieki psychiatrycznej, powszechna nauka umiejętności komunikowania się z osobami borykającymi się z problemami natury psychicznej, czy organizacja zdecydowanie większej ilości punktów konsultacyjno-informacyjnych, gdzie mogą zgłaszać się osoby w kryzysie psychicznym i ich najbliżsi – tłumaczył i podkreślił, że taki aktywny, otwarty na problemy zdrowia psychicznego system niezbędny jest zwłaszcza w polskiej szkole oraz w całym środowisku dzieci i młodzieży.

- Z najwyższą satysfakcją i uznaniem chciałbym raz jeszcze przywitać dzisiaj w naszym biurze Panią Doktor Izabelę Ciuńczyk. Jej praca, jej walka uosabia w pewnym sensie realizację tych wszystkich potrzeb, o których przed chwilą mówiłem – powiedział Marcin Wiącek.

- Niech ta przyznana jej dzisiaj Odznaka będzie wyrazem naszego hołdu, wdzięczności, szacunku i uznania dla Niej, ale także dla wszystkich osób i organizacji działających w naszym kraju na rzecz ochrony zdrowia psychicznego – podkreślił Rzecznik kończąc swoje wystąpienie i zapewnił, że Pani Doktor i wszystkie środowiska mogą liczyć na wsparcie Biura RPO w tej walce.

Laudacja Krzysztofa Olkowicza

Odznaka Honorowa Rzecznika Praw Obywatelskich „Za zasługi dla ochrony praw człowieka” jest zaszczytnym wyróżnieniem za szczególne osiągnięcia w dziedzinie praw człowieka.

Przypadł mi w udziale wielki zaszczyt, ale równocześnie i przyjemność przedstawienia Państwu laureatki tej wyjątkowej odznaki Pani dr Izabeli Ciuńczyk, oraz przedstawienie racji stojących u podstaw przyznania tego wyróżnienia.

Obszarem aktywności zawodowej i społecznej dr Izabeli Ciuńczyk jest ochrona praw osób niepełnosprawnych psychicznie i aktywny udział w tworzeniu najlepszego modelu opieki psychiatrycznej określanego mianem psychiatrii środowiskowej.

Do zawodu lekarza dzisiejsza Laureatka przygotowywała się odkąd sięga pamięcią, a pasje do działalności społecznej i wzorcem do naśladowania była jej Mama, działaczka związkowa. Już w szkole podstawowej i średniej z sukcesami brała udział w olimpiadach przygotowując się do egzaminu na Wydział Lekarski Uniwersytetu Łódzkiego. W czasie studiów była przekonana, że zostanie ginekologiem. Pod koniec stażu podyplomowego na ginekologii widziała jaką traumę przeżywają kobiety po stracie własnych dzieci. Widziała też często, że kobiety te pozostają bez wsparcia i pomocy. Z jedną z nich siedząc na jej łóżku odbyła długą rozmowę w czasie której cierpliwie ją wysłuchała i pozwoliła się jej mówiąc kolokwialnie wypłakać. Kiedy w czasie wizyty lekarskiej, tzw. obchodu, pacjentka ta w obecności ordynatora oddziału w sposób szczególny jej dziękowała za okazaną pomoc, wówczas uświadomiła sobie, że lekarzy ginekologów jest wielu, natomiast brakuje lekarzy psychiatrów, którzy potrafią rozmawiać z pacjentami, wspierać ich i towarzyszyć w zdrowieniu.

Po zakończeniu stażu wybór specjalizacji był oczywisty, że to będzie psychiatria. Po stażu podyplomowym w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koszalinie rozpoczyna pracę jako asystent w Wojewódzkim Szpitalu Neuropsychiatrycznym w Kościanie. Jednocześnie zostaje kierownikiem poradni zdrowia psychicznego. W 1996 r. uzyskuje pierwszy stopień specjalizacji w zakresie psychiatrii. W latach 1996-2000 studiuje psychologię na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 1999 do 2005 roku uczestniczy w szkoleniach z psychoterapii atestowanych przez Zarząd sekcji psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego pod kierownictwem naukowym profesorów Marii Siwiak-Kobayashi, Ireny Namysłowskiej i Jana Czabały. W 1999 roku uzyskuje dyplom specjalisty drugiego stopnia w zakresie psychiatrii. Od 2000 do 2001 roku pracuje na stanowisku ordynatora oddziału psychiatrycznego w Szczecinku. Następnie do 2020 r. piastuje stanowisko ordynatora w oddziale psychiatrycznym stacjonarnym i dziennym w Koszalinie. W 2005 roku uzyskuje certyfikat psychoterapeuty Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Od 2006 roku jest Dyrektorem środkowopomorskiego Centrum Zdrowia Psychicznego MEDISON w Koszalinie. W 2009 roku kończy studia podyplomowe na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu „Zarządzanie w służbie zdrowia”. Od 2012 roku prowadzi dwa środowiskowe domy samopomocy „Przyszłość” i „Odrodzenie” w Koszalinie. W latach 2018-2021 realizuje projekt „Deinstytucjonalizacja szansą na dobrą zmianę. Projekt zintegrowany. Miasto Koszalin i Powiat Koszaliński” w ramach programu operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-2020 zarządzanego przez Ministerstwo Rozwoju. Jest więc wzorem do naśladowania dla lekarzy zorientowanych na własny rozwój.

Podczas spotkania kadry kierowniczej Centrum Zdrowia Psychicznego w marcu 2019 roku w Uniejowie powstała idea utworzenia instytucji, która z założenia miała wspierać nowo tworzone centra zdrowia psychicznego. Takim centrum, z którym podzieliła się swoją wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem i okazała pomoc w jego tworzeniu, jest Centrum Zdrowia Psychicznego w Człuchowie. Stąd obecność dzisiaj Pani dyrektor szpitala w Człuchowie.

Celem stowarzyszenia są, między innymi, zadania publiczne w zakresie:

• rozwoju Centrum Zdrowia Psychicznego jako optymalnego modelu psychiatrii,
• reprezentowanie Centrów Zdrowia Psychicznego w kontaktach z Ministerstwem Zdrowia i płatnika świadczeń medycznych,
• współdziałanie z organizacjami ,stowarzyszeniami, fundacjami i innymi podmiotami krajowymi i międzynarodowymi realizującymi cele podobne lub zbliżone do celów stowarzyszenia,
• rozwijanie współpracy z władzami, organizacjami Administracji samorządowej i państwowej, oraz organizacjami społecznymi w zakresie działań Centrum Zdrowia Psychicznego.

Ważnym zadaniem jest również organizowanie szkoleń, warsztatów, konferencji i zjazdów.

Sześciokrotnie Ogólnopolskie Stowarzyszenie Centrów Zdrowia Psychicznego było organizatorem spotkań kadry kierowniczej centrów. W czasie tych spotkań przeprowadzano warsztaty, w czasie których doświadczeni kierownicy Centrów Zdrowia Psychicznego dzielili się swoją wiedzą z kierownikami nowo powstałych centrów, wymieniając się doświadczeniami.

Zdefiniowano również zagrożenia, które mogą zahamować lub nawet zniszczyć reformę systemu ochrony zdrowia psychicznego w Polsce, takie jak:

• likwidacja ryczałtu uzależnionego od wielkości populacji osób dorosłych i powrót do rozliczania poszczególnych świadczeń,
• brak standardu organizacyjnego i standardów terapeutyczno-diagnostycznych oraz wskaźników jakościowych ewaluacyjnych,
• brak zmian w odpowiednich aktach prawnych,
• brak kodów terytorialnych określających obszar odpowiedzialności centrów,
• brak współpracy międzyresortowej.

Wsparciem merytorycznym jest aktywny udział w konferencjach liderów-mentorów reformy zdrowia psychicznego dla dorosłych prof. Jacka Wciórki i dr Marka Balickiego. Liczny i aktywny udział pracowników centrów jest najlepszym dowodem jak są potrzebne, wartościowe, dobrze przygotowane i przeprowadzone.

Zarówno w pracy zawodowej, jak i działalności społecznej, dr Izabela Ciuńczyk jest przykładem lidera, dla której praca jest pasją i powołaniem. Mimo zmęczenia, wielu obowiązków i przytłaczającej odpowiedzialności jest oddaną i zaangażowaną szefową,  która pracuje najwięcej i najwydajniej z całego zespołu.

Wspiera swoich pracowników zarówno emocjonalnie jak i merytorycznie, stara się zintegrować swój zespół, nie ocenia, stara się zrozumieć ich motywację i potrzeby.

Szanowana przez współpracowników za determinację, siłę, wiedzę i podejście do drugiego człowieka. Pomimo pełnionego stanowiska potrafi współpracować ze swoimi pracownikami, nie pokazując przy tym, że jest ich przełożoną. Nie stawia twardych granic, potrafi sprawić, że inni czują się przy niej swobodnie i bezpiecznie. Motywuje do rozwoju i zaraża swoimi ideami oraz systemem wyznawanych wartości. Nie boi się mówić o swoich słabościach, porażkach i niepokojach, co sprawia, że pracownicy nie boją się mylić. W sytuacji wyzwania skupia się na zrozumieniu, poszukiwaniu rozwiązań, nie ocenia, nie szuka winnych. Otwarta na zmiany i nowe rozwiązania, z wieloma pomysłami na dalszą pracę i kolejne reformy systemowe. Jeden ze współpracowników mówi wprost – dopóki jest Izabela Ciuńczyk, dopóty istnieje honor, oddanie i człowieczeństwo.

Punktem wyjścia w działalności zawodowej i społecznej dla dr Izabeli Ciuńczyk są słowa krakowskiego profesora psychiatrii Antoniego Kępińskiego: „Podstawą wszelkich stosunków międzyludzkich jest traktowanie drugiego człowieka jako człowieka”. W swojej działalności nie ogranicza zatem praw osób chorujących do praw pacjenta. W osobie chorującego psychicznie widzi człowieka, któremu przysługują prawa człowieka.

Podziękowanie Izabeli Ciuńczyk

- To wyróżnienie jest dla mnie olbrzymim zaszczytem – powiedziała Laureatka. Dodała, że z jednej strony jest to bardzo  wzruszająca  chwila, ale z drugiej ma ona poczucie, że po prostu normalnie pracuje z osobami w kryzysie życia psychicznego. Jeśli mówimy o ochronie praw człowieka w ochronie zdrowia psychicznego, to tak naprawdę dzieje się to od kilku lat, od czasu decyzji o reformie systemu, którego naczelnym fundamentem jest poszanowanie wszystkich interesariuszy.

Według Izabeli Ciuńczyk można powiedzieć, że reforma ta  jest „sześciolatkiem”, który skończył przedszkole  i wchodzi w wiek edukacji szkolnej. A to, jak ta edukacja będzie wyglądała dalej, ma bardzo wielkie znaczenie. W tym kontekście podkreśliła pilną potrzebujemy w tym zakresie nowelizacji o ustawy o zdrowiu psychicznym i o zawodach medycznych.

Laureatka dziękowała za okazane wsparcie i Rzecznikowi, i jego Komisji Ekspertów ds. Zdrowia Psychicznego. Wskazała, że olbrzymią wartością reformy jest to, że psychiatrzy są nastawieni na współpracę.

Izabela Ciuńczyk podkreśliła, że dumą ją napawa to, iż mogła powiedzieć dziś spotkanej osobie, że jeśli przyjedzie do Koszalina, a będzie w kryzysie, to zostanie przyjęta bez kolejki i natychmiast. A nie jest prywatny, lecz publiczny system ochrony zdrowia. 

Dziękując za wyróżnienie, Laureatka podkreśliła rolę wsparcia RPO, o które nadal prosi. 

Wystąpienia gości

Gratulacje i podziękowania laureatce składali również zgromadzeni na uroczystości goście. Za wkład i trud włożony w rozwój psychiatrii środowiskowej dziękowała Joanna Koczorowska, Naczelnik Wydziału Prawa Administracyjnego i Ochrony Zdrowia w Zespole Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO.

Dyrektor szpitala w Człuchowie Danuta Olchówka zwróciła uwagę, że to dzięki Izabeli Ciuńczyk w Człuchowie jest bardzo dobre funkcjonujące Centrum Zdrowia Psychicznego. Zwróciła też uwagę, że kiedy ponad 20 lat temu w szpitalu powstawał oddział psychiatryczny, to właśnie laureatka pokazała jak działać w zakresie opieki psychiatrycznej.

Gratulowali jej również współpracownicy. Zwrócili uwagę, że w zasadzie wszystko co ważne już zostało powiedziane, ale chcieli dodać jeszcze jedną rzecz. - Ostatnie zdanie, jakie od nas powinno paść to, że jesteśmy po prostu dumni, że możemy z laureatką pracować i że znamy taką osobę – zaznaczyli. Przytoczyli też cytat C. Northutt, że „Celem wielu liderów jest sprawić, by ludzie mieli o nich jak najlepsze zdanie. Celem wielkiego lidera jest sprawić, by ludzie lepiej myśleli o sobie.” i pogratulowali za wytrwałość w podążaniu za człowiekiem, nieustającą gotowość do działania i umożliwienie im ciągłego rozwoju.

Na koniec raz jeszcze głos zabrała Izabela Ciuńczyk, która zwróciła się do współpracowników. - Bardzo Wam dziękuję, że jesteście i chcecie podążać za mną i że się utożsamiacie z tym co chcę robić. To jest dla mnie bardzo ważne bo ja sama bym niczego nie zrobiła – powiedziała laureatka.

O odznace

Odznaka honorowa Rzecznika Praw Obywatelskich "Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka" została ustanowiona 2 listopada 2009 r. Jest zaszczytnym wyróżnieniem za szczególne osiągnięcia w dziedzinie ochrony praw człowieka, może zostać nadana obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej, obywatelom państw obcych, a także organizacjom i instytucjom.