Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Finansowanie całodobowych psychiatrycznych świadczeń opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych dla dorosłych nie gwarantuje im prawa do korzystania z należnych świadczeń
• Od sześciu lat wycena tych świadczeń nie zmieniła się, mimo wzrostu faktycznych kosztów zakładów opiekuńczo-leczniczych – co zagraża dalszemu ich funkcjonowaniu
• RPO Marcin Wiącek prosi o stanowisko w tej sprawie ministra zdrowia Adama Niedzielskiego

Rzecznik Praw Obywatelskich dostaje skargi w sprawie wyceny całodobowych psychiatrycznych świadczeń opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych dla dorosłych. Wnioski w tej sprawie złożyli m.in. dyrektorzy Wojewódzkiego Ośrodka Lecznictwa Odwykowego i Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w Gorzycach oraz dyrektora PZOL w Międzybrodziu Bialskim. 

Zasygnalizowali oni bardzo niepokojącą sytuację tych zakładów. Obecny poziom finansowania całodobowych psychiatrycznych świadczeń opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych dla dorosłych jest bowiem tak bardzo niewystarczający, że zagraża dalszemu funkcjonowaniu zakładów, a przede wszystkim nie gwarantuje pacjentom prawa do korzystania z należnych im świadczeń. 

Obecnie średnie ceny tzw. osobodni w poszczególnych województwach dla psychiatrycznych świadczeń ZOL/ZPO dla dorosłych wynoszą od 101,46 zł do 116,56 zł. Są niższe niż ceny osobodni stosowane dla dziennych oddziałów psychiatrycznych ogólnych (od 102,96 zł do 151,80 zł), a także niższe niż opłaty za pobyt w domach pomocy społecznej.  

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 19 czerwca 2019 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, przewiduje, że zakłady są zobowiązane do zapewnienia:

1)    świadczeń terapeutycznych;
2)    programów terapeutycznych;
3)    niezbędnych badań diagnostycznych;
4)    konsultacji specjalistycznych;
5)    leków;
6)    wyrobów medycznych, w tym wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi;
7)    wyżywienia (z zastrzeżeniem art. 18 ustawy);
8)    działań edukacyjno-konsultacyjne dla rodzin.

A pacjenci to przeważnie osoby po 50. roku życia, którzy oprócz schorzeń psychiatrycznych mają również liczne schorzenia somatyczne wymagające diagnostyki, farmakoterapii, jak i specjalistycznego leczenia w zakresie m. in.  neurologicznym, internistycznym, chirurgicznym, urologicznym, urazowoortopedycznym, stomatologicznym i protetycznym, poudarowym, pozawałowym, pulmonologicznym, kardiologicznym, onkologicznym i innych.

Schorzenia te - jako współistniejące - są leczone w psychiatrycznych ZOL/ZPO w ramach środków otrzymywanych na opiekę psychiatryczną. Przy tak skalkulowanej stawce ceny za osobodzień nie pozwala to pacjentom na dostęp do gwarantowanych im świadczeń zdrowotnych.

Od sześciu lat wycena całodobowych psychiatrycznych świadczeń opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych dla dorosłych nie zmieniła się, mimo że w tym okresie zasadniczo zwiększyły się faktyczne koszty (wzrost średnich wynagrodzeń, energii elektrycznej, ogrzewania lub opału, cen leków itp.).  

V.7016.97.2021