Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Dziennikarzowi Programu III Polskiego Radia, zwolnionemu w marcu 2016 r. z powodu krytyki pracodawcy, należy się odszkodowanie. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie ogłosił wyrok w sprawie, do której RPO przyłączył się w ramach programu postępowań strategicznych.

Rzecznik Praw Obywatelskich w toku postępowania podniósł, że przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę była zbyt ogólna. Wskazanie przez pracodawcę na utratę zaufania niezbędnego do świadczenia pracy na zajmowanym stanowisku, wynikającą m.in. z faktu publicznej krytyki pracodawcy i podważania kompetencji przełożonych, nie może być uznane za wystarczające uzasadnienie w świetle wymogów konkretności i pozostaje w sprzeczności z art. 30 § 4 Kodeksu pracy.

Przede wszystkim jednak zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich sprawa dziennikarza ma kluczowe znaczenie dla wolności słowa - może być zakwalifikowana jako tłumienie krytyki prasowej. Dziennikarze stoją na straży dostępu do informacji, zaś informowanie o tym, co się dzieje w przestrzeni publicznej jest nie tylko ich prawem, ale i obowiązkiem wobec społeczeństwa. Lojalność wobec pracodawcy nie może prowadzić do wyłączenia krytyki, zwłaszcza jeśli jej celem jest społecznie uzasadniony interes (np. troska o zachowanie niezależności mediów publicznych, jak w omawianej sprawie). Rzecznik wskazał, że kwestią dopuszczalności zwolnienia pracownika – dziennikarza za jego wypowiedzi (lub też ukarania go przez pracodawcę) zajmował się wielokrotnie Europejski Trybunał Praw Człowieka. W orzecznictwie Trybunał podkreśla szczególną rolę dziennikarza jako sygnalisty (ang. public watchdog) informującego społeczeństwo o nieprawidłowościach lub dostrzeżonych zagrożeniach.

W sprawie zwolnionego dziennikarza istotną kwestią był także fakt pełnienia przez niego funkcji przewodniczącego związku zawodowego. Zgodnie ze stanowiskiem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wyrażonym m.in. w sprawie Wojtas-Kaleta przeciwko Polsce, to na przewodniczącym związku zawodowego spoczywa szczególny obowiązek wypowiadania się w kwestiach kluczowych dla pracowników, do których należą m.in. nowe decyzje programowe publicznego nadawcy.

Więcej o sprawie i o argumentach prawnych przedstawionych przez Rzecznika Praw Obywatelskich można dowiedzieć się z opisu całego postępowania - link poniżej