Biuletyn Informacji Publicznej RPO

20 września 2022 r. zastępca RPO Valeri Vachev przedstawił działania RPO podejmowane na rzecz ochrony praw podatników w ramach debaty nt. "Sprawiedliwy a efektywny system podatkowy", która odbyła się w Uczelni Łazarskiego. W debacie uczestniczyła również mec. Elżbieta Góźdź z Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego w Biurze RPO.

Uczestnicy debaty próbowali znaleźć odpowiedź na pytanie, czy efektywny system podatkowy może być sprawiedliwy oraz ocenić pod tym kątem funkcjonujące dziś w Polsce regulacje.

W ramach wystąpienia otwierającego debatę, ZRPO Valeri Vachev zwrócił uwagę, że wprowadzając podatki, ustawodawca wkracza w sferę praw podmiotowych jednostki i niezwykle istotne jest wyważenie i rozwiązanie konfliktu interesów – podatnika i państwa. Zaznaczył, że racjonalny system podatkowy powinien uwzględniać zdolności ekonomiczne obywatela i realizować postulat równości i powszechności opodatkowania.

Zreferował również ostatnie, najważniejsze działania Rzecznika w sprawach podatkowych. Zwrócił uwagę, że w ostatnim czasie związane one były w głównej mierze z wprowadzaną od 1 stycznia 2022 r. reformą prawą podatkowego - tzw. Polskim Ładem.

Jednocześnie ZRPO zadeklarował, że Rzecznik będzie nadal podejmował kroki na rzecz urzeczywistniania idei sprawiedliwości podatkowej, choć ma świadomość, że „sprawiedliwe opodatkowanie”, które spełniałoby oczekiwania zarówno podatników, jak i władzy publicznej, jest trudne do osiągnięcia, lecz nie niemożliwe.

W trakcie debaty mec. Elżbieta Góźdź zwróciła uwagę, że zarzut niesprawiedliwego opodatkowania bardzo często pojawia się w korespondencji kierowanej do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, zarówno w kontekście niesprawiedliwości samej regulacji podatkowej, jak i sposobu interpretacji przepisów prawa podatkowego. Jako przykład wskazała na skargi zaniepokojonych obywateli, którzy w obliczu pogarszającej się sytuacji finansowej, wciąż ponoszą ciężar opodatkowania swoich oszczędności tak zwanym podatkiem Belki. 

Odniosła się także do licznych problemów związanych z uzyskaniem zwolnienia dla osób najbliższych w podatku od spadków i darowizn, takich jak darowizny przekazane w formie gotówkowej, czy kwestie zgłoszenia fiskusowi nabycia w innej formie, niż formularzowa. 

W podsumowaniu podkreśliła, że aby system podatkowy był sprawiedliwy, powinien być stabilny. Nie może więc zmieniać się co roku, albo też w trakcie roku podatkowego, czego ostatnio byliśmy świadkami.