Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniu 16 listopada 2016 r. uchwalone zostały: ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej (dalej jako: ustawa o KAS) oraz Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej. Jeden z obywateli – obecnie pracownik Izby Skarbowej, a w przeszłości oficer kontrwywiadu Wojskowej Służby Wewnętrznej – powziął wątpliwości co do zgodności z Konstytucją art. 144 ust. 1 ustawy o KAS i zwrócił się do Rzecznika z prośbą o wyjaśnienie przepisów.

Zgodnie z art. 144 ust. 1 ustawy o KAS w jednostkach organizacyjnych KAS może być zatrudniona albo pełnić służbę osoba, która nie pełniła służby zawodowej ani nie pracowała w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów ani nie była ich współpracownikiem. Natomiast w myśl art. 170 ust. 1 Przepisów wprowadzających, pracownik oraz funkcjonariusz KAS urodzony przed dniem 1 sierpnia 1972 r. składa w terminie do dnia 31 marca 2017 r. oświadczenie, dotyczące pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w ust. 1, lub współpracy z tymi organami. Powyższe oznacza, że osoba, która złoży pozytywne oświadczenie, nie otrzyma pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia, a tym samym jej stosunek pracy wygaśnie.

W ocenie Rzecznika takie rozwiązanie może rodzić wątpliwości co do zgodności ww. przepisów z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji) oraz z konstytucyjną zasadą dostępu do służby publicznej na równych zasadach (art. 60 Konstytucji). Przyjęte w ustawie o KAS oraz w Przepisach wprowadzających rozwiązania kolidują również z założeniami poczynionymi w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2007 r. (sygn. akt K 2/07), gdzie TK stwierdził, że „piastowania urzędu można zakazać osobom, które wydawały rozkazy popełniania czynów stanowiących poważne naruszenie praw człowieka, popełniały takie czyny lub w znacznym stopniu je wspomagały (…)”. Ponadto Trybunał orzekł, że „zakaz piastowania urzędu na podstawie lustracji powinien obowiązywać przez racjonalnie określony czas, nie powinno się bowiem nie doceniać możliwości pozytywnych zmian w postawie i zwyczajach człowieka”.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra o zajęcie stanowiska w powyższej sprawie oraz o informację, czy w trakcie prac nad reformą krajowej administracji skarbowej rozważane było powyższe zagadnienie i czy zasięgano opinii ekspertów. Jednocześnie Rzecznik prosił o wyjaśnienie, dlaczego w stanowisku rządu do tych rozwiązań się nie odniesiono.