Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Od ostatniej wizyty pracowników Biura na osiedlach romskich w Maszkowicach i Koszarach minęły dokładnie 2 lata (poprzednie wizytacje przeprowadzone zostały pod koniec października 2013 r.). Dzięki temu przedstawiciele Rzecznika mieli okazję porównać obecne warunki z tymi, które zastali dwa lata temu i które opisane zostały w wydanym wówczas raporcie pt. Działania Rzecznika Praw Obywatelskich na rzecz mniejszości romskiej w województwie małopolskim.

Jak się okazało, warunki mieszkaniowe na osiedlu w Maszkowicach nie uległy w ciągu tych dwóch lat poprawie. Większość domów nadal jest w dramatycznie złym stanie, zagrażającym często bezpieczeństwu mieszkańców. Narastającym problemem jest zanieczyszczenie osiedla, potęgowane trudnościami w pozbywaniu się gromadzonych w jego sąsiedztwie odpadów, głownie złomu. Proponowanym przez Wójta Gminy Łącko rozwiązaniem problemu mieszkaniowego jest zaś wyłącznie wykup, ze środków pochodzących z rządowego Programu integracji społeczności romskiej na lata 2014 - 2020, mieszkań poza terenem osiedla i przeniesienie do nich kilku rodzin, które obecnie żyją w najgorszych warunkach. Na takie rozwiązanie sami zainteresowani nie wyrażają jednak zgody. Większość Romów oczekuje natomiast od władz gminy pozyskania środków z Programu na nowe zagospodarowanie terenu całego osiedla. Efektem braku porozumienia jest impas w jakichkolwiek działaniach, które mogłyby się przyczynić do poprawy istniejącej sytuacji.

Częściowo poprawiły się natomiast warunki mieszkaniowe na osiedlu w Koszarach. Do znajdującego się na terenie osiedla budynku wielorodzinnego dobudowano kilka pionów sanitarnych, dzięki czemu wszystkie mieszkania w budynku zostały powiększone o łazienki. Inwestycję tę przeprowadziła gmina Limanowa, a koszty pokryte zostały ze środków pochodzących z Programu romskiego. Niestety, większość pozostałych, jednorodzinnych budynków na osiedlu nadal znajduje się w złym stanie i wymaga pilnego remontu. W rozmowie z pracownikami Biura RPO mieszkańcy osiedla zgłaszali jednak obawy, że władze gminy Limanowa nie będą ubiegały się w tym roku o jakiekolwiek środki z Programu na dalszą poprawę warunków zamieszkania na osiedlu.

Po wizycie na osiedlach Rzecznik Praw Obywatelskich interweniował u wójta Gminy Limanowa w dwóch sprawach zgłoszonych mu przez mieszkańców Koszar. Rzecznik zapytał Wójta o planowaną budowę sieci kanalizacyjnej oraz poprosił o rozważenie możliwości zapewnienia dzieciom z osiedla w Koszarach dowozu do szkoły w Limanowej. Rzecznik zwrócił się też do pełnomocnika Wojewody Małopolskiego ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych o wskazanie, które z małopolskich gmin starały się w tym roku o dofinansowanie z Programu romskiego zadań i inwestycji zmierzających do poprawy warunków mieszkaniowych na osiedlach romskich. W obu przypadkach Rzecznik oczekuje jeszcze na odpowiedź.    

Wizytacje na osiedlach romskich potwierdziły wniosek przedstawiony już wcześniej w raporcie pt. Działania RPO na rzecz mniejszości romskiej w województwie małopolskim, że władze samorządowe gmin same nie rozwiążą problemu poprawy warunków, w jakich żyje lokalna społeczność romska. Nie sprawdza się praktyka polegająca na tym, że to wyłącznie od woli władz samorządowych zależy wystąpienie z wnioskiem o dofinansowanie projektów mieszkaniowych z Programu romskiego.

Marcin Sośniak, Zespół do spraw Równego Traktowania w Biurze RPO:

istnieje potrzeba stworzenia osobnego, kompleksowego programu, niezależnego od realizowanego obecnie Programu romskiego, którego celem byłoby wyłącznie zaplanowanie i sfinansowanie procesu poprawy warunków mieszkaniowo – bytowych na osiedlach romskich na terenie całej Polski. W programie takim należałoby uwzględnić sam proces planowania inwestycji, poprzedzony obowiązkową analizą potrzeb samych Romów, oraz skuteczny mechanizm kontroli nad sposobem wydatkowania pochodzących z programu środków.