“Wkraczając w przyszłość czerpmy z talentów i wkładu osób starszych” – Rzecznik Praw Obywatelskich na Międzynarodowy Dzień Osób Starszych 1 października 2017 r.
Z okazji Światowego Dnia Osób Starszych pragnę podkreślić wagę dorobku życiowego osób starszych i ich wkładu w rozwój społeczeństwa.
Dziś seniorzy w Polsce potrafią dzielić się swym doświadczeniem, opiekować się potrzebującymi dziećmi, tworzyć projekty kulturalne, twórczo wykorzystywać nowe technologie. Uczyć siebie i innych. Wiemy o tym, bo Rzecznik Praw Obywatelskich gromadzi wiedzę o tych lokalnych inicjatywach w kolejnych edycjach Złotej Księgi Dobrych Praktyk na rzesz Społecznego Uczestnictwa Osób Starszych.
To wielki dar dla całego społeczeństwa.
Doceniając wysiłek seniorów powinniśmy złożyć podziękowanie wszystkim seniorom nie tylko za to, co dziś dla nas robią, ale za lata pracy zawodowej i na rzecz najbliższych – bez tego nasza gospodarka, nauka, czy sport nie mogłyby się rozwijać. Trudno zresztą w jednym zdaniu wymienić wszystkie dziedziny życia, których rozwój zawdzięczamy osobom z różnych środowisk, o różnym światopoglądzie. Ale szczególne podziękowania należą się osobom starszym, które działały w swym życiu na rzecz wolnego i demokratycznego państwa polskiego.
Osób w wieku 60 lat i więcej jest w Polsce 8,5 mln, a osób powyżej 80. roku życia - 1,5 mln (w 38,5-mln społeczeństwie - dane GUS za 2014 r.).
To dzięki Państwa pracy i zaangażowaniu Polska przeszła przez trudne lata PRL, transformacji ustrojowej i buduje demokrację. Tworzycie też Państwo bezcenny kapitał społeczny Polski, bez którego jej dalszy rozwój nie byłby możliwy. Państwa życiowe doświadczenie może i powinno cieszyć się ogólnym uznaniem.
Tegoroczny Międzynarodowy Dzień Osób Starszych obchodzony jest pod hasłem włączania doświadczeń i udziału osób starszych przy określaniu wizji i celów rozwojowych na kolejne lata. Z tego względu apeluję wszystkich o słuchanie się i prowadzenie rozmów o przyszłości oraz dzielenie się doświadczeniem – zarówno w społecznościach sąsiedzkich, gminnych, jak i na poziomie krajowym, a także międzynarodowym.
Ponieważ jest to Dzień Międzynarodowy, warto zauważyć, że na forum ONZ toczy się obecnie debata nad opracowaniem nowej Konwencji o prawach osób starszych. Warto wspólnie zadbać, aby prawa człowieka, w tym prawo do godności i równego traktowania seniorów, były uszanowane w Polsce i w państwach całego świata. Tak, abyśmy stanowili w wymiarze globalnym społeczeństwo przyjazne dla osób w każdym wieku i mogli w pełni skorzystać z potencjału osób starszych.
Dlatego tak istotna jest dyskusja o przestrzeganiu praw człowieka wobec osób starszych:
- wolności od przemocy i zaniedbania, od dyskryminacji i innych negatywnych zjawisk.
- zapewnieniu prawa do autonomii i niezależności, edukacji, partycypacji obywatelskiej lub opieki zdrowotnej i długoterminowej oraz opieki paliatywnej w zależności od etapu starości, będącej naturalnym a równocześnie coraz dłuższym i zróżnicowanym okresem pod względem potrzeb i możliwości człowieka.
Dziś działając na rzecz osób starszych Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje też o zbieranie przykładów dobrych praktyk zmierzających do lepszego wykorzystania społecznego kapitału seniorów oraz do wspierania ich w środowisku zamieszkania.
W całej Polsce społecznicy i samorządowcy tworzą rozwiązania budujące wspólna przyszłość – w tym lepszą i twórczą starość. Korzystając z tej okazji, apeluję więc do Państwa o zgłaszanie tych inicjatyw po to, by ułatwić szerzenie się dobrych pomysłów i ułatwić innym korzystanie z dobrych wzorów.
Adam Bodnar
Rzecznik Praw Obywatelskich
[1] Stepping into the Future: Tapping the Talents, Contributions and Participation of Older Persons in Society