Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Adam Krzywoń  przekazał rzecznikowi praw pacjenta Bartłomiejowi Chmielowcowi informację o najważniejszych działaniach RPO w 2024 r. oraz sprawy będące przedmiotem prac Komisji Ekspertów działających przy BRPO w zakresie systemu ochrony zdrowia i praw pacjentów.

Skrótowo ujęte najistotniejsze działania RPO w tym zakresie (szersze informacje w załączniku). 

Dostęp do leków i ich refundacji

Wykaz leków krytycznych i bezpieczeństwo lekowe

RPO apelował o stworzenie listy leków krytycznych, która pomogłaby monitorować i zapewnić bezpieczeństwo lekowe. Wskazywał na konieczność podjęcia działań, które zagwarantują dostępność podstawowych leków nawet w sytuacjach kryzysowych. Ministerstwo Zdrowia podzieliło wątpliwości RPO i  opublikowało pierwszą w Polsce Krajową Listę Leków Krytycznych, która obejmuje 301 substancji czynnych stosowanych w leczeniu wielu schorzeń, będącą odpowiedzią na konieczność wzmocnienia bezpieczeństwa lekowego naszego kraju. 

Darmowe leki dla dzieci i seniorów

RPO zwrócił uwagę na problemy lekarzy specjalistów (przyjmujących prywatnie) z wystawieniem recept na darmowe leki dla osób powyżej 65. oraz do 18. roku życia, co wpływało na trudności w dostępie do bezpłatnych leków dla tej grupy osób.

Brak finansowania produktów leczniczych

Rzecznik wskazał brak finansowania leków Kaftrio oraz Kalydeco w leczeniu mukowiscydozy w ramach RDTL we wskazaniu: pacjenci w wieku co najmniej 6 lat homozygotyczni pod względem mutacji F508del genu CFTR lub heterozygotyczni pod względem mutacji F508del z mutacją o minimalnej wartości funkcji (MF) genu CFTR4. Aktualnie wskazane leki są dostępne w ramach procedury RTDL.

Brak w aptekach leku Flutide Nasal 

Rzecznik wyraził zaniepokojenie brakiem dostępności tego leku. Są to krople stosowane m.in. przy polipach oraz związanych z nimi objawów zmniejszenia drożności nosa. Może to doprowadzić do sytuacji, że za kilka miesięcy dla dziesiątek tysięcy pacjentów niezbędna będzie operacja nosa, zatok przynosowych i komórek sitowych w trybie pilnym.

Farmaceutyczna recepta na tabletki "dzień po"

RPO zgłosił  uwagi do projektu rozporządzenia MZ ws. tabletki „dzień po”.  Wskazał, że zasady wystawiania recept mogą być zmienione wyłącznie ustawą, a nie rozporządzeniem. Przyjęcie projektu doprowadziłoby do tego, że farmaceuta uzyskałby szersze uprawnienia niż lekarz w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych wobec pacjentów małoletnich. Wydanie im recepty na tę tabletkę wymaga zgody ich przedstawiciela ustawowego.

Dostęp do leczenia raka jajnika

Rzecznik podniósł kwestię braku refundacji w trybie ratunkowym leków na raka jajnika: Zejula oraz Lynparza we wskazaniu: leczenie chorych na raka jajnika, raka jajowodu, raka otrzewnej. Problem znajduje się w dalszym zainteresowaniu RPO.

Brak regulacji dotyczących stosowania środków przymusu bezpośredniego wobec pacjentów na oddziałach niepsychiatrycznych

Nie ma regulacji stosowania środków przymusu bezpośredniego wobec np. pacjentów onkologicznych czy po operacjach – a jedynie  wobec pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Przymus bezpośredni na oddziałach niepsychiatrycznych jest powszechnie stosowany. Jest to w stałym zainteresowaniu Rzecznika.

Choroby rzadkie

Wdrożenie Planu dla Chorób Rzadkich 

Rzecznik wielokrotnie domagał  się szybkiego wdrożenia planu dla chorób rzadkich dla zapewnienia kompleksowej opieki i wsparcia dla pacjentów chorujących na rzadkie schorzenia, którzy często nie mają dostępu do adekwatnego leczenia. W  efekcie 13 sierpnia 2024 r. Rada Ministrów przyjęła „Plan dla Chorób Rzadkich na lata 2024-2025". Rzecznik monitoruje sprawę w zakresie spodziewanego terminu jego wdrożenia.

Zespół Koordynacyjny ds. Chorób Ultrarzadkich 

RPO występował do MZ ws konieczności wykonania postanowienia sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego z 2018 r. ws. Zespołu Koordynacyjnego ds. Chorób Ultrarzadkich. Według TK kompetencje zespołu, który decyduje o finansowaniu ich leczenia, powinna określać ustawa. Chodzi m.in. o prawa pacjentów, którzy ze względu na koszty leczenia przekraczające milion zł rocznie, nie mają innej szansy na skuteczną terapię. Obecnie chorzy nie mogą odwołać się od decyzji zespołu, czy żądać powtórnego rozpoznania sprawy. Potwierdza to orzecznictwo sądów administracyjnych. 

Brak dostępu do leczenia achondroplazji

Rodzice skarżyli się  na niemożność leczenia w Polsce dzieci z achondroplazją – rzadką chorobą genetyczną jedynym dostępnym na świecie lekiem – Voxzogo. RPO wskazywał MZ na jego brak w ratunkowym dostępie do technologii lekowych.

Opieka okołoporodowa

Przestrzeganie praw kobiet ciężarnych i rodzących, funkcjonowanie standardu opieki okołoporodowej

RPO zwrócił uwagę na istotne problemy w przestrzeganiu praw kobiet ciężarnych i rodzących oraz nieefektywne funkcjonowanie
standardu opieki okołoporodowej. Odniósł się do: interwencji medycznych bez zgody, pozycji wertykalnych - braku swobody ruchu w porodzie, przerywanego kontaktu „skóra do skóry”, naruszenia godności i przemocy położniczej i ginekologicznej, wsparcia laktacyjnego, traumy porodowej oraz znieczulenia okołoporodowego.

Kwestia opieki laktacyjnej 

RPO dostał petycję skierowaną do Ministerstwa Zdrowia w sprawie zmian prawnych i podjęcia działań dla poprawy opieki laktacyjnej. Wskazała ona 28 działań, które powinny być podjęte, aby kobiety nie musiały rezygnować przedwcześnie z karmienia piersią. RPO  wystąpił do MZ o  informacje o sposobie rozpoznania tej petycji.

Brak dostępności gabinetów ginekologicznych dla kobiet z niepełnosprawnościami 

Kwestia ta została również dostrzeżona w Strategii na rzecz osób z niepełnosprawnościami, w której w ramach priorytetu Zdrowie zaplanowano wypracowanie systemowych rozwiązań w zakresie zapewnienia dostępności usług ginekologiczno-położniczych dla kobiet z niepełnosprawnościami poprzez opracowanie standardów, które mają obejmować kwestie zapewniania dostępności na wszystkich etapach udzielania świadczeń medycznych, uwzględniając również analizę możliwości przeprowadzania badań specjalistycznych w domu pacjentki.

Kwestia ubóstwa menstruacyjnego 

Brak podpasek, środków higieny osobistej oraz niewiedza połączona ze stereotypami i stygmatyzacją, wpędza wiele kobiet i dziewcząt w ubóstwo menstruacyjne. RPO wystąpił do MEN i MZ, zwracając uwagę na problem i proszą o podjęcie działań.

Sytuacja osób starszych w dostępie do ochrony zdrowia

RPO podnosił, że opieka nad pacjentami w terminalnej fazie choroby stanowi wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia, opieki społecznej oraz najbliższych. Dostrzegał brak koordynacji opieki paliatywnej i hospicyjnej z pomocą społeczną. Wystąpił do MZ, wskazując, że podmioty lecznicze borykają się z problemem finansowania udzielanych świadczeń w ramach opieki paliatywnej i hospicyjnej przez NFZ.

Nieuwzględnianie  całościowo złożoności potrzeb medycznych i opiekuńczych seniorów

Nie jest zagwarantowana dostępność świadczeń, ich ciągłość i kompleksowość, szwankuje opieka pielęgniarska nad chorymi przewlekle w domu, brak pobierania badań laboratoryjnych w domu, dostępu do usług rehabilitacyjnych, usług opiekuńczych, wsparcia asystenta seniora, zapewnienia transportu. Osoby starsze w naszym kraju znacznie częściej deklarują zły stan zdrowia.

Problem osób starszych, które nie wymagają hospitalizacji, a nie są odbierane przez rodzinę. 

Brak jest poszanowania woli śmiertelnie chorych osób starszych do spędzenia ostatnich dni we własnych domach - rodzina odmawia ich odbioru lub go wręcz uniemożliwia. A osoby przebywające w szpitalu dłużej niż wymaga tego leczenie blokują miejsca innym potrzebującym.

Nierówność zasad przyjmowania osób starszych do zakładów leczniczo-opiekuńczych i domów pomocy społecznej

Chodzi także o odpłatność ponoszoną przez członków rodzin za pobyt tych osób w zakładach i domach pomocy.

Opieka hospicyjna i paliatywna. Niewystarczające finansowanie opieki paliatywnej i hospicyjnej

Rzecznik podnosił problem jednoczesnego rozliczania świadczeń i opieki hospicyjnej w warunkach domowych. Podmioty lecznicze borykają się z problemem ich finansowania przez NFZ. Zdrowia. Niepokoją sygnały, że nie można jednocześnie rozliczać świadczeń tlenoterapii w warunkach domowych i opieki hospicyjnej w warunkach domowych. Pod koniec 2024 r. temat ten był przedmiotem Posiedzenia KE ds. Zdrowia.

Zawody medyczne

Problemy z dotarciem na egzamin lekarski z uwagi na powódź 

Do RPO docierały sygnały, że osoby z rejonów objętych powodzią miały trudności z dotarciem na Lekarski Egzamin Końcowy do Lublina czy Warszawy,  oddalonych od miejsca zamieszkania. Obecne regulacje nie przewidują możliwości zmiany terminu egzaminu LEK przez ministra zdrowia z uwagi na wystąpienie innych sytuacji niż stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii.

Podanie przez ratownika medycznego leków niezleconych przez lekarza 

RPO podjął problem możliwości podawania przez ratownika medycznego leków, które nie były zlecone przez lekarza, w szpitalnym oddziale ratunkowym oraz w innych oddziałach.

Wykonywanie zawodu przez wszystkich ratowników medycznych 

RPO wystąpił do MZ ws. pilnej nowelizacji ustawy, która umożliwiłaby wykonywanie zawodu wszystkim ratownikom. Ustawa o ratownictwie medycznym nie pozwala podjąć pracy w zawodzie absolwentom, którzy ukończyli studia po tej dacie.

Zapewnienie kadry pielęgniarskiej w domach pomocy społecznej 

Rzecznik zwrócił uwagę na braki personelu pielęgniarskiego w DPS, które wynikają ze zróżnicowania płacowego w jednostkach sektora pomocy społecznej i zdrowia.

Normy czasu pracy 

Rzecznik podniósł, że uwzględnienia wymaga sprawa dotycząca weryfikacji norm czasu pracy i obsady dyżurów przez personel lekarski. Wyniki kontroli NIK wskazują, że w szpitalach nie zapewniono należytego bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów, jak i lekarzy, przez dopuszczenie do pełnienia przez nich nieprzerwanie dyżurów przy zatrudnieniu cywilnoprawnym.

Osoby w kryzysie bezdomności

Brak placówek dla osób w kryzysie bezdomności po hospitalizacji 

Nadzoru wymaga sytuacja osób w kryzysie bezdomności potrzebujących rekonwalescencji po leczeniu szpitalnym, gdy y przedłużanie pobytu w szpitalu nie jest uzasadnione, a z drugiej, mając na względzie dobro chorego człowieka, jest niezbędne.

Dostępność i jakość świadczeń

Kolejki do lekarzy specjalistów 

Obywatele skarżą się na długie kolejki. O ile prawo w sposób niedyskryminacyjny przewiduje sposób ustalania miejsca pacjenta w kolejce oczekiwania do lekarzy specjalistów, to w przypadku niektórych specjalności (np. rehabilitacja) długi termin oczekiwania powoduje, że możliwość realnego skorzystania z nieodpłatnej opieki zdrowotnej staje się pozorna.

Kwestia oczekiwania przez pacjenta na wpisanie na listę oczekujących na więcej niż jedno świadczenie

Pacjent może być wpisany na listę oczekujących na to samo świadczenie tylko jeden raz. Jeżeli skierowanie dotyczy innej części ciała, to planowana rehabilitacja powinna uwzględniać wszystkie dysfunkcje i zapewniać pacjentowi holistyczne świadczenie odpowiadające aktualnym potrzebom zdrowotnym. Niemniej jednak występują sytuacje, gdy podmioty lecznicze nie podchodzą do rehabilitacji kompleksowo. Wówczas pacjent  musi zakończyć rehabilitację na jedno schorzenie, aby móc ponownie się zapisać w kolejce na drugą dolegliwość.

Wstrzymanie finansowania świadczeń na SM

RPO z zaniepokojeniem przyjął informacje ws. wstrzymania finansowania świadczeń dla osób chorujących na stwardnienie rozsiane i rdzeniowy zanik mięśni.

Dofinansowanie kosztów pobytu rodziców dzieci leczonych w sanatorium 

Zgodnie ze stanowiskiem poprzedniego Ministra Zdrowia nie ma możliwości sfinansowania ze środków NFZ pobytu rodzica dziecka leczonego w sanatorium. Ze skarg wynika, że opiekunowie muszą ponosić wysokie koszty pobytów traktowanych jako komercyjne; w efekcie często rezygnują z przyznanego dzieciom leczenia. RPO zwrócił się do MRPiPS o możliwość dofinansowania ze środków socjalnych kosztów takiego pobytu opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami i dzieci w wieku od 3. do 6. lat.

Jakość posiłków w szpitalach

RPO wskazywał  na doniosłość wydania przez MZ rozporządzenia określającego wymagania obowiązujące przy prowadzeniu żywienia zbiorowego w szpitalach. W młodszym pokoleniu następują zmiany światopoglądowe, coraz więcej uczniów wybiera różnego rodzaju diety bezmięsne. Z sygnałów organizacji pozarządowych wynika, że napotykają oni problemy w korzystaniu z pełnowartościowych posiłków bezmięsnych.

Dostęp więźniów do świadczeń zdrowotnych

Diagnostyka i leczenie WZW typu C 

RPO zwrócił uwagę, że diagnostyka i leczenie WZW typu C jest istotna w populacji osadzonych w zakresie realizacji zadań zawartych w Rządowym Programie Polityki Zdrowotnej pn. „Leczenie DAA przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C pacjentów osadzonych w zakładach penitencjarnych". Z korespondencji między MZ a MS wynika, że ostateczny kształt porozumienia nie został opracowany oraz że istnieje zagrożenie, iż realizacja programu nie będzie zakładała badań przesiewowych populacji osadzonych. Dążenie do szerokiej diagnostyki w tym zakresie jest kluczowe. 

Sytuacja pacjentów KOZZD

Stan zdrowia tych osób niejednokrotnie jest na tyle ciężki, że wymagają specjalistycznych świadczeń medycznych. Nie zawsze możliwe jest zapewnienie im odpowiednich świadczeń na terenie KOZZD. Opuszczenie przez nich ośrodka w wielu przypadkach napotyka zaś na niezgodę sądu. Przeszkodą w zapewnieniu odpowiednich do stanu zdrowia pacjentów świadczeń medycznych jest również fakt, że ustawa przewidziała pierwszeństwo w udzielaniu świadczeń medycznych pacjentom KOZZD w przywięziennych placówkach służby zdrowia. Szpitale przywięzienne nie chcą jednak hospitalizować pacjentów KOZZD, ponieważ w szpitalach na terenie zakładów karnych mogą przebywać jedynie skazani i tymczasowo aresztowani.

Postulaty reformy więziennej służby zdrowia 

RPO wielokrotnie apelował o reformę systemu opieki medycznej w jednostkach penitencjarnych. W 2024 r. podkreślał potrzebę wprowadzenia zmian, które zapewniłyby osadzonym dostęp do świadczeń zdrowotnych na poziomie porównywalnym z tym, jaki przysługuje pozostałym obywatelom. Zwrócił uwagę na konieczność integracji więziennej służby zdrowia z powszechnym systemem opieki zdrowotnej i zapewnienia odpowiednich standardów opieki medycznej w zakładach karnych.

Prawa reprodukcyjne w działalności RPO

Dostęp do legalnej aborcji

W 2020 r. TK orzekł o niekonstytucyjności  przepisów zezwalających na przerwanie ciąży w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu. RPO wyraził zaniepokojenie tym wyrokiem, podkreślając, że jego publikacja usunie jedną z podstaw legalnej aborcji,  co będzie miało konsekwencje prawnokarne. Zwracał uwagę na konieczność podjęcia prac legislacyjnych służących wykonaniu wyroku w taki sposób, aby możliwe stało się przerwanie ciąży – przy wprowadzeniu „mierzalnych kryteriów” – gdy od kobiety nie można wymagać poświęceń przekraczających zwykłą miarę. Chodzi zwłaszcza  o tzw. wadę letalną płodu, prowadzącą w sposób bezpośredni i nieodległy do jego nieuchronnej śmierci. RPO widzi  bezwzględna konieczność podjęcia interwencji legislacyjnej, tak aby zarówno pacjentki, jak i lekarze nie mieli żadnych wątpliwości, w jakich sytuacjach aborcja jest legalna. 

Dostęp do procedury in vitro

RPO sprzeciwił się propozycjom ograniczenia tej metody wyłącznie do małżeństw, co naruszałoby prawa par w związkach nieformalnych. RPO interweniował też w sprawie braku odpowiednich przepisów przejściowych w ustawie o leczeniu niepłodności. Kobiety niepozostające w związku małżeńskim albo we wspólnym pożyciu z mężczyzną, które zdeponowały w klinikach zarodki powstałe z ich komórki rozrodczej i komórki anonimowego dawcy nie będą mogły ich wykorzystać, o ile nie będą mieć partnerów deklarujących gotowość do ojcostwa. 

RPO zwrócił również uwagę na potrzebę finansowania procedury in vitro z budżetu. Zgodnie ze standardem międzynarodowym niepłodność jest chorobą - jej leczenie jest objęte prawem do ochrony zdrowia.

Kwestia zgody na pobieranie komórek, tkanek i narządów po osobie zmarłej 

Istnieje domniemanie zgody osoby zmarłej na pobranie jej komórek, tkanek i narządów. Wnioski wpływające do RPO wskazują, że brak uzyskania swobodnej i świadomej zgody dawcy jest niezgodny z Kartą Praw Podstawowych UE.  Być może celowe - ze względu na niską świadomość społeczną ws. transplantacji - byłoby prawne uregulowanie włączenia rodziny w proces decyzyjny o donacji organów zmarłego krewnego.

Psychiatria dorosłych

Model opieki środowiskowej w psychiatrii dorosłych 

Według RPO najlepszym rozwiązaniem jest wprowadzenie w całym kraju modelu opieki środowiskowej, na wzór modelu testowanego w ramach programu pilotażowego, opierającego się na zasadzie odpowiedzialności terytorialnej, ryczałtu na populację zamieszkującą dany obszar i lidera w terenie. Umożliwia to pacjentom leczenie w ich  środowisku, co   prowadzi do zmniejszenia i skrócenia pobytu w szpitalach psychiatrycznych i przyczynia się do lepszej integracji osób z problemami psychicznymi.

Przymus bezpośredni w szpitalach psychiatrycznych 

RPO wielokrotnie interweniował w tej sprawie, zwracając uwagę na konieczność uregulowania zasad stosowania przymusu, aby zagwarantować pacjentom bezpieczeństwo i poszanowanie ich godności. Wskazywał na potrzebę wprowadzenia odpowiednich przepisów, które ograniczałyby stosowanie przymusu wyłącznie do sytuacji absolutnie koniecznych oraz zapewniałyby niezależny nadzór. 

Przeszukiwania pacjentów psychiatrycznych

W odpowiedzi na skargi pacjentów RPO podkreślił, że procedura  powinna być jasno określona i przeprowadzana wyłącznie w uzasadnionych sytuacjach. Apelował o stworzenie przepisów regulujących te działania, aby pacjenci byli traktowani z poszanowaniem ich praw.

Uregulowanie zawodu psychologa 

RPO zabiega o to od lat, zwracając uwagę na konieczność zagwarantowania obywatelom właściwej opieki psychologicznej i możliwości egzekwowania odpowiedzialności zawodowej psychologów.

Polityka antynikotynowa i profilaktyka uzależnień 

RPO wystąpił do rządu o intensyfikację działań profilaktycznych i edukacyjnych. Podkreślił, że uzależnienia, w tym od nikotyny, wpływają na zdrowie publiczne, a edukacja w tym zakresie jest kluczowa dla poprawy kondycji psychicznej społeczeństwa.
Psychiatria dzieci i młodzieży

Przeciwdziałanie przemocy i opieka psychiatryczna w placówkach dla dzieci

RPO interweniował w związku z przypadkami przemocy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci i młodzieży. Apelował o wprowadzenie standardów opieki, które będą chronić dzieci przed przemocą oraz o zapewnienie im dostępu do wsparcia psychiatrycznego w sytuacjach kryzysowych.

Wspieranie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży 

Rzecznik aktywnie wspiera działania na rzecz poprawy zdrowia psychicznego osób młodych. Apeluje o wprowadzenie koordynacji pomiędzy poziomami referencyjnymi oraz koordynacji międzysektorowej. 

Szampany bezalkoholowe dla dzieci na stoiskach z alkoholem 

Zdaniem skarżących eksponowane tego na stoiskach z artykułami monopolowymi wyrabia od najmłodszych lat nawyk spożywania alkoholu. RPO spytał MZ o planowane działania w tym zakresie.

Komisja Ekspertów ds. Zdrowia. Główne zadania i obszary działalności 

Opieka okołoporodowa

Komisja ostrzega potrzebę zmian. Eksperci omawiali konieczność zapewnienia kompleksowej opieki dla matek i noworodków oraz zwrócili uwagę na wyzwania związane z dostępem do świadczeń zdrowotnych dla kobiet w okresie ciąży i połogu. Komisja zaleciła większe wsparcie dla matek oraz poprawę standardów opieki okołoporodowej, co mogłoby przyczynić się do lepszych wyników zdrowotnych zarówno dla kobiet, jak i dla ich dzieci .

Problemy alkoholizmu i polityka zdrowotna

Komisja (wspólnie z Komisją Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego) zajmuje się problemami zdrowotnymi wynikającymi z nadużywania alkoholu. Eksperci wskazali na konieczność wzmocnienia profilaktyki uzależnień oraz rozwijania programów terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu. Komisja podkreśliła, że skuteczna polityka zdrowotna powinna uwzględniać działania edukacyjne oraz dostęp do terapii, które wspierałyby osoby borykające się z uzależnieniem i zapobiegały dalszemu pogłębianiu się tego problemu.

Dostęp do opieki zdrowotnej osadzonych

Eksperci wskazali, że osadzeni mają prawo do równego dostępu do opieki zdrowotnej, a ich stan zdrowia nie powinien się pogarszać ze względu na brak odpowiednich świadczeń w więzieniach. Komisja rekomenduje wprowadzenie standardów, które zapewnią osobom osadzonym pełen dostęp do podstawowej i specjalistycznej opieki medycznej, w tym do leczenia chorób przewlekłych i psychiatrycznych.

Prawo do godnej śmierci

Dyskutowano o opiece paliatywnej, w tym o problemach prawnych, medycznych i finansowych. Eksperci nie mieli wątpliwości, że o objęciu opieką paliatywno-hospicyjną pacjenta nie powinna decydować choroba, lecz stan człowieka. Dlatego wszystkie choroby powinny być zakwalifikowane do opieki hospicyjnej.  Prawo do godnej śmierci powinno być uregulowane jako osobne prawo pacjenta.

Komisja Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego. Kluczowe obszary działalności

Opieka psychiatryczna nad dziećmi i młodzieżą

Komisja zwraca uwagę na kryzys psychiatrii dzieci i młodzieży. Jest duże zapotrzebowanie na specjalistyczne wsparcie, ale brak odpowiedniej liczby placówek oraz specjalistów. Komisja apeluje o zwiększenie liczby ośrodków psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży oraz o wdrożenie programów wczesnej interwencji, które mogłyby pomóc w diagnozowaniu i leczeniu problemów psychicznych na wczesnym etapie. Komisja podkreśla potrzebę zapewnienia wsparcia psychologicznego w szkołach.

Program pilotażowy i ocena reformy w systemie ochrony zdrowia psychicznego

Komisja angażuje się w ocenę efektów programu pilotażowego centrów zdrowia psychicznego. Celem jest analiza skuteczności i wpływu nowych rozwiązań na pacjentów i personel medyczny. Komisja wskazuje na konieczność kontynuacji tego modelu opieki psychiatrycznej, który najpełniej odpowiada na potrzeby pacjentów, minimalizuje problem stygmatyzacji i wspiera ich powrót do aktywności społecznej.

Reformy legislacyjne i systemowe w zakresie zdrowia psychicznego

Komisja uczestniczy w pracach nad propozycjami zmian ustawowych w ochronie zdrowia psychicznego. Podkreśla konieczność kompleksowej reformy przepisów dot. opieki psychiatrycznej, która umożliwiłaby rozwój modelu opieki środowiskowej oraz większy nacisk na profilaktykę i wsparcie w środowisku pacjenta. Wskazuje, że zmiany ustawowe, które ułatwią pacjentom korzystanie z opieki psychiatrycznej w miejscu ich zamieszkania, mogłyby zapobiec nadmiernej hospitalizacji i poprawić integrację społeczną.

Stosowanie przymusu bezpośredniego w szpitalach psychiatrycznych

Komisja podkreśla konieczność stworzenia jasnych przepisów dot. stosowania przymusu, aby zagwarantować pacjentom poszanowanie ich godności i zapobiec nadużyciom. Rekomenduje wprowadzenie rozwiązań, które ograniczą stosowanie przymusu tylko do sytuacji absolutnie koniecznych i zapewnią odpowiedni nadzór.