Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Podmioty lecznicze borykają się z problemem finansowania udzielanych świadczeń w ramach opieki paliatywnej i hospicyjnej przez Narodowy Fundusz Zdrowia
• Niepokoją sygnały, że nie można jednocześnie rozliczać świadczeń tlenoterapii w warunkach domowych i opieki hospicyjnej w warunkach domowych
• Przez odmowę finansowania przez NFZ takich świadczeń pacjenci onkologiczni mają utrudniony dostęp do leczenia
• RPO poprosił o stanowisko Ministra Zdrowia i Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia 
• AKTUALIZACJA 2.04.2024: Z uwagi na to, że świadczenia tlenoterapii domowej polegają w głównej mierze na zaopatrzeniu pacjenta w koncentrator tlenu, przepisy zarządzenia Prezesa NFZ wykluczają możliwość łączenia tych dwóch form opieki, ponieważ nie ma potrzeby zaopatrywania świadczeniobiorcy w dwa koncentratory tlenu - odpowiada prezes NFZ Filip Nowak
• AKTUALIZACJA 13.12.2024: W MZ powstał dokument pn. Długookresowa strategia rozwoju opieki paliatywnej i hospicyjnej w Polsce – projekt. Posumowanie prac Zespół do spraw przygotowania projektu długookresowej strategii rozwoju opieki paliatywnej i hospicyjnej. Postulaty sformułowane w dokumencie będą przedmiotem analiz zespołu pod kierunkiem konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny paliatywnej  Artura Pakosza.

RPO Marcin Wiącek ponownie występuje do Ministra Zdrowia i Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w sprawie problematyki niewystarczającego finansowania przez NFZ opieki hospicyjnej.

Sytuacja chorych onkologicznie, którzy mają utrudniony dostęp do leczenia i niewystarczającego finansowania świadczeń była przez Rzecznika poruszana we wcześniejszej korespondencji kierowanej do MZ i NFZ. Minister Zdrowia poinformował wówczas, że gwarantowane świadczenia opieki zdrowotnej są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia na podstawie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz, że nakłady na koszty świadczeń w rodzaju opieka paliatywna i hospicyjna systematycznie rosną.

Pomimo zapewnień co do poprawy sytuacji, podmioty lecznicze cały czas borykają się z problemem finansowania udzielanych świadczeń w ramach opieki paliatywnej i hospicyjnej przez NFZ.

Do Rzecznika docierają niepokojące sygnały, z których wynika niemożność jednoczasowego rozliczenia świadczeń tlenoterapii w warunkach domowych i opieki hospicyjnej w warunkach domowych.

Wskazano na przykład pacjenta, który przebywa w hospicjum domowym i oddycha przy pomocy koncentratora tlenowego udostępnionego przez inny podmiot, który został objęty terapią tlenową z powodu przewlekłej niewydolności oddechowej. Pacjent ten, od momentu przebywania w hospicjum domowym, ma zagwarantowane przez podmiot leczniczy świadczenia z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej.

W sytuacji takiego pacjenta NFZ wskazuje, że w zakresie rozliczenia świadczeń tlenoterapii w warunkach domowych i opieki hospicyjnej w warunkach domowych doszło do współwystępowania świadczeń, których nie można sumować w tym samym czasie. W praktyce oznacza to, że podmiot leczniczy nie otrzyma należności z tytułu umowy za realizację świadczeń w ramach hospicjum domowego przez NFZ.

Sprawia to, że pacjenci onkologiczni mają utrudniony dostęp do leczenia wobec odmowy finansowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia takich. świadczeń.

W związku z tym Rzecznik prosi minister zdrowia Izabelę Leszczynę i prezesa NFZ Filipa Nowaka o stanowisko w tej sprawie.

Odpowiedź Filipa Nowaka, prezesa NFZ

W nawiązaniu do pisma podnoszącego kwestię braku możliwości jednoczasowego rozliczania świadczeń tlenoterapii domowej i hospicjum domowego proszę przyjąć następujące wyjaśnienie.

Świadczeniodawca udzielający świadczeń w ramach umowy z NFZ zobowiązany jest do zapewnienia sprzętu określonego w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (Dz.U. z 2022 r. poz. 262 ze zm.).

Załącznik nr 2, część II. ust 3. pkt 1 ww. rozporządzenia stanowi, że świadczeniodawca hospicjum domowego i hospicjum domowego dla dzieci zobowiązany jest do zapewnienia koncentratora tlenu lub innego źródła tlenu w liczbie co najmniej 1 szt. na 10 świadczeniobiorców.

Z uwagi na to, że świadczenia tlenoterapii domowej polegają w głównej mierze na zaopatrzeniu pacjenta w koncentrator tlenu, przepisy zarządzenia Prezesa NFZ wykluczają możliwość łączenia tych dwóch form opieki, ponieważ nie ma potrzeby zaopatrywania świadczeniobiorcy w dwa koncentratory tlenu. W razie potrzeby urządzenie to powinien zapewnić świadczeniodawca hospicjum domowego w ramach kompleksowej opieki nad pacjentem. Należy wskazać, że AOTMiT przy wycenie świadczenia gwarantowanego uwzględnia koszty wymaganego sprzętu. Zgodnie z § 3 rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych, świadczenia opieki paliatywnej i hospicyjnej to wszechstronna, całościowa opieka i leczenie objawowe świadczeniobiorców chorujących na nieuleczalne, niepoddające się leczeniu przyczynowemu, postępujące, ograniczające życie choroby. Opieka ta jest ukierunkowana na poprawę jakości życia, ma na celu zapobieganie bólowi i innym objawom somatycznym oraz ich uśmierzanie, łagodzenie cierpień psychicznych, duchowych i socjalnych.

Odpowiedź Jerzego Szafranowicza, podsekretarza stanu w MZ

W odpowiedzi na pismo o znaku: V.7010.5.2024.ETP, w sprawie niewystarczającego finansowania opieki paliatywnej i hospicyjnej przez NFZ, przepraszając za zwłokę w udzieleniu odpowiedzi, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji.

W zakresie finansowania opieki paliatywnej i hospicyjnej:

•    Od 1 lutego 2023 r. miał miejsce wzrost cen jednostek rozliczeniowych w umowach o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju opieka paliatywna i hospicyjna o 12%, w stosunku do cen jednostek rozliczeniowych obowiązujących w II półroczu 2022 r.
•    W 2024 r. Narodowy Fundusz Zdrowia zapłacił za nadwykonania z 2023 r. Zarządzeniem Nr 24/2024/DEF Prezesa NFZ z dnia 4 marca 2024 r. w sprawie zmiany planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia na 2024 rok zabezpieczone zostały środki finansowe niezbędne na sfinansowanie kosztów świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych w 2023 r. ponad limit wynikający z umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, w tym w opiece paliatywnej i hospicyjnej w wysokości 52 932 tys. zł.
•    Z dniem 1 kwietnia 2024 r. wprowadzono nielimitowane finansowanie świadczeń opieki paliatywnej i hospicyjnej, co oznacza, że świadczeniodawcy mają gwarancję otrzymania środków za świadczenia zrealizowane zgodnie z warunkami określonymi w obowiązujących przepisach prawa, w tym za świadczenia wykonane ponad kwotę umowy.
•    Od 1 lipca 2024 r. nastąpił wzrost wyceny świadczeń w opiece paliatywnej i hospicyjnej, zgodnie z zarządzeniem 54/2024/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 29 maja 2024 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju opieka paliatywna i hospicyjna, wprowadzającym nowe taryfy świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej, określone w obwieszczeniu Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) z dnia 28 marca 2024 r. Oprócz wzrostu taryf w stosunku do uprzednio obowiązujących, AOTMiT określił taryfy dla nowych produktów rozliczeniowych w OPH: porada kwalifikacyjna do oddziału medycyny paliatywnej/ hospicjum stacjonarnego, porada kwalifikacyjna do hospicjum domowego, porada lekarska w poradni medycyny paliatywnej, wizyta pielęgniarki w poradni medycyny paliatywnej, porada psychologa w poradni medycyny paliatywnej, porada pierwszorazowa w poradni medycyny paliatywnej, porada lekarska w miejscu pobytu świadczeniobiorcy, wizyta pielęgniarki w miejscu pobytu świadczeniobiorcy, porada psychologa w miejscu pobytu świadczeniobiorcy.
•    NFZ corocznie zwiększa ceny jednostek rozliczeniowych stosowanych w umowach ze świadczeniodawcami, zgodnie z przyjętym przez Ministra Zdrowia wariantem rekomendacji Prezesa AOTMiT w sprawie zmiany sposobu lub poziomu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej, w związku ze wzrostem najniższego wynagrodzenia wprowadzanym ustawą z dnia 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 1352).

Jednocześnie uprzejmie informuję, że problemy w obszarze opieki paliatywnej i hospicyjnej były przedmiotem prac Zespołu do spraw przygotowania projektu długookresowej strategii rozwoju opieki paliatywnej i hospicyjnej, powołanego w 2022 r. zarządzeniem Ministra Zdrowia. W skład Zespołu weszli przedstawiciele różnych instytucji związanych z opieką paliatywną i hospicyjną, organizacji pacjenckich, a także Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, co zapewniło spojrzenie z różnych perspektyw i kompleksowość prac nad projektem strategii, a także ponadregionalny charakter wypracowanych rozwiązań. W wyniku prac Zespołu powstał dokument pn. Długookresowa strategia rozwoju opieki paliatywnej i hospicyjnej w Polsce – projekt. Posumowanie prac Zespół do spraw przygotowania projektu długookresowej strategii rozwoju opieki paliatywnej i hospicyjnej. Decyzją Pani Minister, z uwagi na zmianę na stanowisku konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny paliatywnej, którą obecnie pełni Pan lek. Artur Pakosz, postulaty sformułowane ww. dokumencie mają stanowić przedmiot analiz zespołu powołanego pod jego kierunkiem.

W odniesieniu do kwestii braku możliwości jednoczasowego rozliczania świadczeń tlenoterapii domowej i hospicjum domowego, nawiązując do wyjaśnień Prezesa NFZ przedstawionych Panu Rzecznikowi w piśmie z dnia 2 kwietnia 2024 r., znak: NFZ-DSOZ-SODPHS.660.10.2024 2024.108292.MAMI, przekazuję dodatkowe informacje, dotyczące wyceny świadczeń opieki paliatywnej i hospicyjnej realizowanych w warunkach domowych, pozyskane z Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.

Zgodnie z wyjaśnieniami AOTMiT, taryfy świadczeń w hospicjum domowym odpowiadają warunkom realizacji określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 262). Stosownie do ww. rozporządzenia, koncentratory tlenu stanowią wyposażenie wymagane do realizacji świadczenia i ich koszt został uwzględniony w ramach kosztów infrastruktury zawartych w taryfie. Dodatkowo, koszty badań diagnostycznych oraz obrazowych wykonywanych pacjentom wymagającym tlenoterapii również zostały uwzględnione w taryfie, zgodnie z ich rzeczywistą realizacją. Z uwagi na fakt, iż w hospicjum domowym jedynie część pacjentów wymaga stosowania tlenoterapii, w związku z tym koszty tlenoterapii zostały uwzględnione w taryfie w wartości uśrednionej, na podstawie danych dotyczących rzeczywistych kosztów przekazanych przez świadczeniodawców.

V.7010.5.2024