Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W związku z wejściem w życie rozporządzenia MSWIA z 6 marca 2025 r. w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu przebywania na określonym obszarze w strefie nadgranicznej przyległej do granicy z Republiką Białorusi Rzecznik Praw Obywatelskich podtrzymuje swe stanowisko co do niezgodności art. 12a ustawy o ochronie granicy państwowej z Konstytucją RP oraz zastrzeżenia wobec możliwości ingerowania rozporządzeniem w podstawowe wolności i prawa konstytucyjne
• - Skoro w wyniku podjętych działań udało się znacząco zmniejszyć zjawisko presji migracyjnej, a skala przedostawania się cudzoziemców do strefy buforowej została istotnie ograniczona, to powstaje zatem pytanie o zasadność decyzji o przedłużeniu zakazu przebywania na tym obszarze, a tym bardziej o jego rozszerzenie na dodatkowe strefy – podkreśla zastępca RPO Adam Krzywoń w piśmie do sekretarza stanu w MSWiA Czesława Mroczka 

Rozporządzenie z 6 marca 2025 r. przewiduje objęciem obszarem czasowego zakazu przebywania nowych stref wymienionych w § 1 ust. 2 pkt. 5 i 6 . Z uzasadnienia wynika m.in., że „dotychczasowe działania związane z ustanowieniem strefy buforowej wzdłuż granicy z Białorusią (…) pozwoliły na skuteczne ograniczenie aktywności działań grup przemytniczych ułatwiających proceder nielegalnej migracji, (…) oraz zmniejszenie presji migracyjnej na granicy z Białorusią”, a „nielegalna migracja jest wykorzystywana jako narzędzie wywierania presji (…), wymaga zastosowania niestandardowych i adekwatnych do skali zagrożenia rozwiązań”. 

Ponadto Prezes Rady Ministrów w wypowiedzi z 22 marca 2025 r. podczas odprawy na granicy polsko-białoruskiej zaznaczył, że dzięki zdeterminowanej postawie żołnierzy, Straży Granicznej i Policji osiągnięto 98% skuteczności zatrzymań. 

- Skoro w wyniku podjętych działań udało się znacząco zmniejszyć zjawisko presji migracyjnej, a skala przedostawania się cudzoziemców do strefy buforowej została istotnie ograniczona, to powstaje zatem pytanie o zasadność decyzji o przedłużeniu zakazu przebywania na tym obszarze, a tym bardziej o jego rozszerzenie na dodatkowe strefy – podkreśla ZRPO.

W związku z tym - biorąc także pod uwagę wejście w życie nowelizacji  z 21 lutego 2025 r. ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 27 marca 2025 r. w sprawie czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, które wprowadzają kolejne restrykcje - Adam Krzywoń prosi o informację, czy MSWiA prowadzi prace nad uchyleniem lub zmianą rozporządzenia z 6 marca 2025 r. i skrócenia okresu jego obowiązywania.

Ponadto, w związku z przywołaniem w uzasadnieniu tego rozporządzenia ataków cudzoziemców na polskie patrole, prosi o aktualne informacji o liczbie tych incydentów od 10 grudnia 2024 r. do 9 marca 2025 r. na obszarze strefy buforowej oraz ich charakterystyki.  Zwraca się też o podanie liczby interwencji zespołów poszukiwawczo-ratowniczych SG.

W uzasadnieniu rozporządzenia z 6 marca 2025 r. podano dane ws. zgód na przebywanie w strefie buforowej. Zgodnie z nimi, od 13 czerwca 2024 r. (ustanowienia strefy buforowej w jej obecnej formie) do 13 lutego 2025 r., wydano 382 zgody na pobyt w niej Tymczasem w odpowiedzi MSWiA dla RPO z 14 stycznia 2025 r. wskazano, że od 11 września 2024 r. do 9 grudnia 2024 r. wydano 135 zgód. Jednocześnie w przestrzeni medialnej pojawiły się informacje sugerujące, że od czerwca 2024 r. do chwili obecnej wydano niemal 400 zgód (w tym 249 przyznano dziennikarzom, a 50 - aktywistom i wolontariuszom).

W związku z tym ZRPO Adam Krzywoń prosi o odniesienie się do tych danych liczbowych, w tym podanie szczegółowych informacji, ile wniosków pochodziło od dziennikarzy oraz organizacji lub osób niosących pomoc humanitarną. Pyta też o wyjaśnienie przyczyn odmowy udzielenia  zgód i uzasadnienie dysproporcji w ich liczbie wydawanych przez poszczególnych komendantów placówek SG.

XI.543.438.2024