Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Skarga nadzwyczajna może i powinna służyć do ochrony praw i interesów jednostki, a jednocześnie zabezpieczać krajowy oraz unijny porządek prawny 
• Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej stanowisko co do pytań prejudycjalnych Sądu Najwyższego dotyczących dopuszczalności stosowania skargi nadzwyczajnej w świetle prawa UE

17 listopada 2021 r. Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych zadał TSUE pytania prejudycjalne. Chce bowiem rozwiania wątpliwości powziętych przy rozpoznawaniu sprawy zainicjowanej wniesioną przez RPO skargą nadzwyczajną w imieniu konsumentów, którzy zawarli umowę kredytu denominowanego do franka szwajcarskiego.

Rzecznik zajął stanowisko, że taki środek prawny, jak skarga nadzwyczajna, może i powinien służyć do ochrony praw i interesów jednostki, a jednocześnie zabezpieczać krajowy oraz unijny porządek prawny. 

Zwrócił uwagę, że przy rozpoznawaniu sprawy przez polski sąd doszło do naruszenia dwóch zasadniczych elementów prawa Unii, z których każdy ma dla prawa Unii rangę równoważną randze konstytucyjnej dla prawa Unii:

• ochrony konsumenta przed nieuczciwymi klauzulami umownymi kredytu bankowego (art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13),
• skutecznej ochrony sądowej uprawnień wywodzonych z prawa Unii (art. 7 dyrektywy 93/13, art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE i art. 47 Karty Praw Podstawowych UE).

W ocenie RPO oba naruszenia zaistniałe po stronie prawa unijnego a opisane w skardze nadzwyczajnej, są równoważne naruszeniom prawa powstałym po stronie krajowego porządku prawnego, które mogą być przedmiotem kontroli w trybie skargi nadzwyczajnej. 

Oba naruszenia prawa Unii mają rangę naruszeń reguł rangi konstytucyjnej w porządku prawnym UE. 

Instytucję skargi nadzwyczajnej wprowadzono nową ustawą o SN z grudnia 2017 r. 

Do 31 marca 2022 r. RPO złożył 88 skarg nadzwyczajnych. Dotychczas 17 z nich SN uwzględnił, 5 oddalił, a postępowanie w jednej sprawie umorzył.

Rzecznik występuje z takimi skargami, gdy jest to niezbędne dla ochrony konstytucyjnych praw i wolności obywateli. Prawo ich kierowania w „starych” sprawach mają tylko RPO i Prokurator Generalny.

(pełna treść stanowiska w załączniku poniżej)

V.511.18.2019