Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Przedstawicielka Rzecznika Praw Obywatelskich, Anna Chabiera, wzięła udział w 13. dorocznej Sesji Grupy Roboczej ONZ ds. Starzenia się (Open Ended Working Group on Ageing, OEWGA) w Nowym Jorku (3-6 kwietnia 2023).
• AKTUALIZACJA: Ostatniego dnia Sesji przyjęto decyzję, na mocy której będzie stworzona przestrzeń do przygotowania oficjalnego dokumentu identyfikującego luki w prawie międzynarodowym w zakresie ochrony praw osób starszych

Podczas pierwszego dnia sesji przedstawiła stanowisko Rzecznika oraz 25 krajowych instytucji praw człowieka z Bahrajnu, Bośni i Hercegowiny, Cypru, El Salvadoru, Etiopii, Fidżi, Finlandii, Niemiec, Gruzji, Gwatemali, Jordanu, Kenii, Korei Południowej, Malezji, Myanmaru, Palestyny, Peru, Filipin, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Sri Lanki, Tajlandii, Timoru-Leste i Ukrainy.

W stanowisku tym podkreślono wagę opracowania nowej konwencji o prawach osób starszych, odnotowano stanowisko 20 państw członkowskich ONZ popierających konwencję, zaprezentowane w sierpniu 2022 r. w Genewie podczas osobnego spotkania poświęconego prawom osób starszych (Multistakeholders meeting on human Rights of older persons) oraz wzmocnionego w marcu 2023 r. podczas 52 Sesji Rady Praw Człowieka przez stanowisko 24 państw w tej samej sprawie.

Krajowe instytucje praw człowieka wzywają, aby więcej państw dołączyło do tej grupy i opowiedziało się za skutecznym przejściem od postrzegania osób starszych jako uprawnionych do pomocy ze strony państwa do postrzegania osób starszych opartego o prawa człowieka, zakładających możliwość cieszenia się pełnią swojego potencjału i jakością życia niezależnie od wieku.

Krajowe instytucje praw człowieka wyraziły oczekiwanie włączenia ich, jak również organizacji pozarządowych i samych osób starszych w proces konsultacji, które zostały przewidziane w roboczej wersji decyzji, na mocy której zostałyby podjęte konkretne kroki do opracowania dokumentu wskazującego na luki w prawie międzynarodowym, pozostawiające osoby starsze bez ochrony prawnej w traktatach międzynarodowych. Krajowy instytucje praw człowieka podkreśliły, że dokument wskazujący luki w prawie międzynarodowym musi zostać uzupełniony o plan wypracowania nowej konwencji o prawach osób starszych.

Ponadto w czasie debaty otwierającej przedstawicielka gruzińskiego rzecznika praw obywatelskich przedstawiła wspólne stanowisko sieci europejskich krajowych instytucji praw człowieka (ENNHRI), w którym dodatkowo zaznaczono, że krajowe instytucje praw człowieka są gotowe pełnić funkcję ciał monitorujących wdrożenie przyszłej konwencji (podobnie jak ma to miejsce w przypadku obowiązującej już konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami). Szerszy kontekst debaty o potrzebie opracowania konwencji o prawach osób starszych i krajowych instytucji praw człowieka został przedstawiony w ENNHRI Guidance Paper w styczniu 2023 r.

Podobne oczekiwania zostały sformułowane w stanowisku Grupy Roboczej ds. Starzenia się i praw osób starszych Globalnej Sieci Krajowych Instytucji Praw Człowieka (Global Alliance of National Human Rights Institutions, GANHRI), w którym podkreślono również toczące się prace nad tekstem projektu nowej konwencji, rozpoczęte z inicjatywy Koreańskiej Komisji Praw Człowieka.

Decyzja przyjęta na 13. Sesji OEWGA

Podczas ostatniego dnia tegorocznej, 13. Sesji Grupy Roboczej ONZ ds. Starzenia się (3-6 kwietnia 2023 r.), na podstawie konsensusu została przyjęta decyzja, na mocy której będzie stworzona przestrzeń do przygotowania oficjalnego dokumentu identyfikującego luki w prawie międzynarodowym w zakresie ochrony praw osób starszych. Jest to kluczowy krok w debacie dotyczącej potrzeby opracowania nowej konwencji o prawach osób starszych.

Krajowe Instytucje praw człowieka - tę rolę pełni w Polsce Rzecznik Praw Obywatelskich - obecne podczas tej Sesji - z El Salvadoru, Etiopii, Gruzji, Filipin, Korei, Niemiec, Gwatemali i Polski z zadowoleniem przyjęły tę decyzję, zaznaczając to we wspólnym stanowisku, wskazując równocześnie na konieczność pełnego uczestnictwa w zainicjowanym procesie nie tylko samych osób starszych, ale także NGO-sów i krajowych instytucji praw człowieka.