Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Ludzie obawiają się, że dostęp do usług po "odmrożeniu” gospodarki mógłby zostać ograniczony do zaszczepionych przeciw COVID-19. Mogłoby to dyskryminować osoby, które nie zaszczepiły się z różnych względów - przestrzega RPO
• Kryterium ewentualnych ograniczeń może być co najwyżej zagrożenie dla zdrowia publicznego powodowane przez daną osobę, a część osób nie będzie mogła się zaszczepić ze względów zdrowotnych
• Wdrożenie certyfikatu dla zaszczepionych, który usprawniałby i upraszczał działalność usługową, w tym gastronomiczną lub turystyczną, nie jest wykluczone - odpowiada wicepremier Jarosław Gowin
• Może to bowiem być racjonalnym rozwiązaniem przejściowym w warunkach ustępującej epidemii COVID-19. Nie oznaczałoby to dyskryminacji osób niezaszczepionych, a miało jedynie charakter progospodarczy, a także edukacyjno-wychowawczy 

Media opisały wypowiedź Jarosława Gowina, wicepremiera, ministra rozwoju, pracy i technologi, o tym że po majowym "długim weekendzie" trzeba rozpocząć obliczone na szeroką skalę odmrażanie gospodarki - tak, aby zaszczepieni już w maju mieli możliwość korzystania z niedostępnych obecnie usług, np. turystycznych, gastronomicznych i fitness. 

Zaopowiedzi takie budzą poważne obawy obywateli - wynika ze skarg kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich. Dlatego Adam Bodanr wystąpił w tej sprawie do Jarosława Gowina.

Napisał o satysfakcji z jego zapowiedzi „otwierania” gospodarki jako takiej. Daje to nadzieję na likwidację wątpliwych konstytucyjnie zakazów prowadzenia działalności gospodarczej, wprowadzonych rozporządzeniami rządu. Ocenę tego Rzecznik przedstawiał w kilku wystąpieniach Prezesowi Rady Ministrów – co nie spotkało się z należytą reakcją.

Zarazem RPO pisze o zaniepokojeniu sugestiami, jakoby dostęp do usług ograniczony miałby zostać wyłącznie do osób zaszczepionych przeciwko COVID-19. Przyjęcie tego rodzaju rozwiązania mogłoby mieć charakter dyskryminujący osoby, które z różnych względów nie zaszczepiły się.

A szczepienie to nie zostało uznane za obowiązkowe, nadal ograniczona jest jego dostępność, a ponadto znajdą się osoby, które nie będą mogły się zaszczepić ze względów zdrowotnych.

Na konieczność zagwarantowania równego traktowania osób niezaszczepionych zwróciło uwagę Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w rezolucji nr 2361 (2021) z 27 stycznia 2021 r. Znaczenie niedyskryminacji osób niezaszczepionych w kontekście szczepień przeciwko COVID-19 podkreślane jest także w pracach nad rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ram wydawania, weryfikowania i uznawania interoperacyjnych zaświadczeń o szczepieniu, o wyniku testu i o powrocie do zdrowia w celu ułatwienia swobodnego przepływu w czasie pandemii COVID-19 (tzw. zielone zaświadczenie cyfrowe).

W ocenie RPO – o ile wprowadzenie ograniczeń w dostępie do usług będzie niezbędne ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne - to samoistnym kryterium tego ograniczenia nie może być zaszczepienie przeciwko COVID-19. Kryterium takim może być co najwyżej zagrożenie dla zdrowia publicznego powodowane przez daną osobę.

Biorąc pod uwagę, że za równie „bezpieczne”, co osoby zaszczepione uznaje się osoby, które przeszły koronawirusa oraz osoby z niedawno zrobionym testem, realizacja zasady równego traktowania wymaga, aby przynajmniej te grupy miały zapewniony dostęp do usług na równi z zaszczepionymi.

- Niezależnie też od zrozumiałego zachęcania obywateli do szczepień, nieodzowne wydaje się jednoznaczne zakomunikowanie opinii publicznej, że ewentualne ograniczenia w dostępie do usług nie będą miały charakteru dyskryminującego osoby niezaszczepione – podsumowuje Adam Bodnar swe pismo do Jarosława Gowina.

Odpowiedź Jarosława Gowina (aktualizacja 1 czerwca 2021r.)

Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii ma pełną świadomość skutków epidemii tak dla usługodawców, jak korzystających z usług, w tym branży gastronomicznej lub turystycznej. Epidemia stanowi poważne wyzwanie dla gospodarki kraju, w tym także dostępności towarów i usług dla ludności.

Jednym z naczelnych założeń działalności mojego resortu jest wspieranie przedsiębiorców, będących podstawą i kreatorem polskiej gospodarki. Dlatego razem z przedsiębiorcami, pracownikami, organizacjami społecznymi i obywatelami pracujemy nad tworzeniem jak najlepszych warunków dla rozwoju polskich firm. Mam świadomość, że wolność gospodarcza przedsiębiorców, jak także prawa i wolności obywatelskie są nierozłącznymi składnikami jednego procesu gospodarczego, wzajemnie wspierające się, uwarunkowane i powiązane oraz niezbędne do prawidłowego kształtowania i rozwoju życia społeczno-gospodarczego.

Wdrożenie dla zaszczepionych specjalnego certyfikatu, który usprawniał i upraszczałby prowadzenie działalności usługowej, w tym gastronomicznej lub turystycznej, nie jest wykluczone i może stanowić racjonalne rozwiązanie przejściowe w warunkach ustępującej epidemii COVID-19. Takie zaświadczenie w żaden sposób nie oznaczałoby dyskryminacji osób niezaszczepionych, a miało jedynie charakter progospodarczy, a także edukacyjno-wychowawczy i promocyjny dla postaw obywatelskich.

Tym bardziej chciałbym podkreślić, że postulaty przedsiębiorców jak usługobiorców, zwłaszcza dotyczące ewentualnego prowadzenia w okresie przejściowym działalności w alternatywnym reżimie sanitarnym (certyfikat lub obecne zasady higieny), są poddawane na bieżąco wnikliwym analizom i ocenom w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii z uwzględnieniem zasady równego traktowania.

Zapewniam, że Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii nieprzerwanie zabiega o jak najszybsze otwarcie gospodarki, zawłaszcza branż najciężej dotkniętych ograniczeniami i zakazami, nie wykluczając stosowania dodatkowych narzędzi działania, takich jak certyfikaty. Chciałbym podkreślić, że dzięki naszym staraniom mogliśmy dotychczas ochronić ponad 7,2 mln miejsc pracy oraz zadbać o bezpieczeństwo finansowe setek tysięcy przedsiębiorców i ich rodzin. Wartość przekazanej dotychczas pomocy oceniamy na 216,1 mld zł. Podejmujemy wszelkie możliwe działania, w tym na forum rządowym, by jak najszybciej gospodarka, przedsiębiorcy i obywatele mogli czuć się bezpiecznie, powrócić do normalności gospodarczej i społecznej oraz zacząć na nowo funkcjonować. Na bieżąco monitorujemy sytuację na rynku wewnętrznym w warunkach epidemii i w razie konieczności będziemy podejmowali kolejne działania w celu udzielenia wsparcia przedsiębiorcom, ich rodzinom i konsumentom.

Jesteśmy także otwarci na postulaty i propozycje, uwagi i opinie Rzecznika Praw Obywatelskich, które są starannie analizowane i w miarę możliwości uwzględniane, w tym także konkretyzowane w procesie tworzenia nowych rozwiązań legislacyjnych.

V.7018.472.2021