Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W podziale pierwszej transzy 300 mln dawek BioNTechu/Pfizera uczestniczą wszystkie kraje UE; nie ma zaś informacji co do drugiej transzy
• Skoro polski rząd potwierdził, że nie zamierza korzystać z II transzy szczepionki Moderna, to ok. 6,7 mln dodatkowych dawek tej najdroższej szczepionki zaoferowano innym krajom UE
• Rzecznik Praw Obywatelskich pisze w tej sprawie do Ministra Zdrowia

Zaniepokojenie RPO wzbudziły działania Ministerstwa Zdrowia w kwestiach sygnalizowanych w artykule „Gazety Wyborczej” z 13 stycznia 2021 r. pt. ,,Unijny wspólny front szczepionkowy”.

Według niego w podziale pierwszej transzy 300 mln dawek BioNTechu/Pfizera uczestniczą wszystkie kraje UE, natomiast nie ma informacji co do drugiej transzy. Umowy negocjacyjne przewidują podział dawek między kraje UE wedle parytetu ludności. W przypadku rezygnacji z części swojego podziału, jest on oferowany innym państwom UE, ponownie według klucza ludności.

Gdy polski rząd potwierdził, że nie zamierza korzystać z II transzy szczepionki Moderna, to ok. 6,7 mln dodatkowych dawek tej najdroższej szczepionki zostało zaoferowane innym krajom UE. A większe dostawy szczepionek będą możliwe dopiero w II kwartale.

Komisja Europejska wydała drugie warunkowe pozwolenie na dopuszczenie do obrotu szczepionki przeciwko COVID-19 opracowanej przez firmę Moderna. Wcześniej KE wydała pozwolenie w odniesieniu do szczepionki firmy BioNTech-Pfizer.

Dotychczas KE zatwierdziła sześć umów na zakup łącznie 2,3 mld dawek przyszłych szczepionek (BioNTech-Pfizer - zakup do 600 mln dawek, AstraZeneca - zakup do 400 mln dawek, Sanofi-GSK - zakup do 300 mln dawek,  Johnson and Johnson - zakup do 400 mln dawek, CureVac - zakup do 405 mln dawek,  Moderna - zakup do 160 mln dawek).

Komisja zakończyła również rozmowy z firmą  Novavax dotyczące zakupu do 200 mln dawek oraz z firmą  Valneva na zakup do 60 mln dawek. Wobec tego szczepionkowe portfolio UE dodatkowo może zwiększyć się z sześciu do ośmiu firm.

Strategia KE ma na celu m.in. zagwarantowanie państwom członkowskim wystarczających dostaw z wyprzedzeniem  za pośrednictwem umów zakupu zawartych z producentami szczepionek. Komisja pracuje nad tym, aby w przyszłości zapewnić dostęp do bezpiecznych szczepionek w całej Europie, i zachęca do skoordynowanego podejścia w strategiach szczepień do dystrybucji szczepionek.

Biorąc pod uwagę znaczenie szczepień dla zapewnienia bezpieczeństwa epidemicznego w naszym kraju, istotna jest ich jak najefektywniejsza dystrybucja.

Ważne jest także pilne wyznaczanie grup priorytetowych do szczepień. RPO już wcześniej pisał o tym MZ (postulował objęcie priorytetem m.in. osób z niepełnosprawnościami). A do Biura RPO nadal wpływają kolejne listy zaniepokojonych obywateli z prośbami o uwzględnienie ich w jednej z pierwszych grup szczepień. Pochodzą one np. od opiekunów osób podlegających opiece paliatywnej, sprawowanej przez najbliższą rodzinę czy pracowników środowiskowych domów samopomocy.

Odpowiedź MZ (aktualizacja 24 lutego 2021 r.)

Polska kontraktuje zakup szczepionek w ramach unijnego porozumienia o ustanowieniu wspólnego mechanizmu zakupów szczepionek z wyprzedzeniem. Na jego podstawie Komisja Europejska negocjuje i zawiera, w imieniu państw członkowskich, tzw. umowy zakupu z wyprzedzeniem (Advance Purchase Agreement - APA) dotyczące opracowania, produkcji, priorytetowych opcji zakupu oraz dostaw szczepionki na COVID-19 do państw członkowskich Unii Europejskiej. Polska stała się stroną tego porozumienia na podstawie uchwały nr 114/2020 Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2020 r. w sprawie przystąpienia do porozumienia dotyczącego zakupu szczepionek przeciwko chorobie COVID-19 wywołanej przez wirusa SARS-CoV-2.

Minister Zdrowia został upoważniony do wykonania porozumienia w imieniu Rzeczypospolitej.

Harmonogram dostaw szczepionki produkowanej przez Moderna (zarówno dla dostaw z puli dawek podstawowych jak i dla dostaw z puli dawek dodatkowych) został ujęty  w umowie zawartej w grudniu 2020 r. przez KE w imieniu państw członkowskich. Zgodnie z tym harmonogramem Moderna będzie dostarczać dawki podstawowe w okresie I. – III. kwartał 2021 r. W odniesieniu do planowanych dostaw dawek dodatkowych – 70% z nich zaplanowano najwcześniej na IV. kwartał 2021 r.

Z tego względu podjęto decyzję by nie składać zamówienia na dawki z puli dawek dodatkowych. Zamówienie z puli dawek podstawowych zostało złożone w pełnej przysługującej Polsce wysokości i dostawy w jego ramach realizowane są od stycznia 2021 r.

Jednocześnie warto zauważyć, że Komisja Europejska prowadzi rozmowy z firmą Moderna odnośnie zawarcia drugiej umowy na dostawy szczepionek do państw UE. Polska zadeklarowała udział w tym zamówieniu z uwagi na deklarowane rozpoczęcie dostaw w jego ramach od III. kwartału 2021 r

V.7018.61.2021