Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek był gościem „Rozmowy Piaseckiego” na antenie TVN24 2 stycznia 2025 r. Podczas programu mówił o uchwale Państwowej Komisji Wyborczej przyjmującej sprawozdanie komitetu wyborczego Prawa i Sprawiedliwości, kryzysie władzy sądowniczej i niezbędnej reformie w tym zakresie, a także odniósł się do sprawy Marcina Romanowskiego.

Uchwała PKW dotycząca sprawozdania komitetu wyborczego PiS

Konrad Piasecki rozpoczął rozmowę od pytania o uchwałę PKW w sprawie sprawozdania komitetu wyborczego PiS. Zapytał, czy pieniądze z subwencji przysługują PiS.

– W demokratycznym państwie prawa zasady finansowania partii politycznych określa ustawa. Ustawa mówi, w jakim przypadku subwencja partii politycznej przysługuje, w jakim nie przysługuje. PKW podjęła uchwałę o przyjęciu sprawozdania i z punktu widzenia prawnego ta sytuacja jest wyjaśniona w przepisach ustawy – mówił RPO.

– Pamiętajmy, w jakich okolicznościach PKW podejmowała tę uchwałę. W okolicznościach ogromnego kryzysu władzy sądowniczej. PKW stanęła przed pewnym konfliktem wartości, który musiała rozstrzygnąć, bo ma z jednej strony ustawę, która mówi jednoznacznie co powinno się zrobić w takim przypadku. Z drugiej strony mamy całą sekwencję orzeczeń trybunałów europejskich odnoszących się do sędziów powołanych od 2018 roku – dodał.

Rzecznik odniósł się także do działań, które powinien podjąć w tej sytuacji Minister Finansów.

– Jeżeli Minister Finansów zamierza zrobić inaczej [nie wypłacić pieniędzy PiS], to powinien wydać rozstrzygnięcie w tym zakresie. Powinien wydać decyzję, dokument, który potem mógłby być przedmiotem kontroli sądu – mówił.

Podkreślił, że niedopuszczalne w demokratycznym państwie jest, aby decyzja o finansowaniu partii politycznej była decyzją polityka.

– Na tym opiera się system finansowania, że pieniądze partii politycznej powinny być przyznawane na podstawie ustawy, z udziałem niezależnych organów ewentualnie rozstrzygających spory – wyjaśnił.

Kryzys władzy sądowniczej

Kolejnym tematem programu był kryzys władzy sądowniczej. Marcin Wiącek podkreślił, że niezbędna jest reforma w tym zakresie, a rolą parlamentu jest stworzenie procedur, które pozwoliłyby na uzdrowienie tej sytuacji.

– Jest to konieczne dla wykonania orzeczeń trybunałów europejskich. Jeżeli do tego nie dojdzie, to wówczas takie historie, o których rozmawiamy, będą się powtarzały – powiedział RPO, odnosząc się do sprawy PKW i sprawozdania komitetu wyborczego PiS.

O problemie związanym z władzą sądowniczą Rzecznik mówił również w kontekście obywateli, którzy zgłaszają się do Biura RPO.

– Obywatele nie mają pewności co do mocy orzeczeń wydawanych w ich sprawie. Istnieje nieporozumienie co do skutków prawnych wywołanych przez orzeczone trybunałów europejskich; czy te orzeczenia w ogóle mają walor rozstrzygnięć, wyroków sądowych – mówił.

Sprawa Marcina Romanowskiego

Ostatnim tematem poruszonym przez prowadzącego była sprawa azylu politycznego na Węgrzech, który otrzymał Marcin Romanowski.

– Azyl polityczny jest decyzją polityczną. (...) Skutkiem udzielenia azylu politycznego jest to, że nie można dokonać ekstradycji, nie można dokonać wydania. Natomiast każde państwo w ramach własnej suwerenności ma prawo do nadawania azylu politycznego – powiedział RPO.

Podkreślił, że jako RPO ma obowiązek wypowiadać się na podstawie znajomości akt sprawy i szczegółów danego postępowania, natomiast nie ma kompetencji do udziału w postępowaniach przygotowawczych i w postępowaniach karnych.