Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców wprowadzono zasady postępowania w związku z epidemią koronawirusa
• Nie ma obecnie przepisów, które pozwalałyby na zwalnianie cudzoziemców z tych placówek tylko ze względu na trwający stan epidemii

Komendant Główny Straży Granicznej gen. dyw. SG Tomasz Praga odpowiedział na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich z 2 kwietnia 2020 r. RPO pytał o działania podjęte wobec cudzoziemców oczekujących na wydalenie z terytorium Polski w czasie pandemii koronawirusa.

Komendant podkreślił, że mając na uwadze jak najlepsze zabezpieczenie osób umieszczonych w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców, we wszystkich tych placówkach wprowadzono - w oparciu o wytyczne Głównego Inspektora Sanitarnego MSWiA - ujednolicony tryb postępowania. Wdrożone procedury polegają w szczególności na:

• obowiązku każdorazowego przeprowadzenia badań lekarskich wobec cudzoziemców zatrzymanych przed umieszczeniem w strzeżonym ośrodku (w przypadku symptomów choroby, dalsze czynności są realizowane alogicznie jak wobec obywateli RP, w tym przeprowadzany jest test na obecność wirusa),
• profilaktycznemu izolowaniu cudzoziemca od pozostałych osób - po przyjęciu cudzoziemca dostrzeżonego ośrodka i ponownym badaniu w ośrodku - celem obserwacji przez personel medyczny. Kontakt z osobami będącymi w izolacji jest ograniczony. Do kontaktu upoważniony jest personel medyczny, opiekun socjalny, funkcjonariusz sekcji ochrony. Cudzoziemcy będący w izolacji mają zapewniony dostęp do „wirtualnych widzeń” (przy użyciu komunikatora internetowego), telefonu, jak również zapewniany jest dostęp do codziennej rekreacji na świeżym powietrzu,
• pomiarze temperatury ciała wszystkich osób przebywających w strzeżonym ośrodku oraz każdej osobie wchodzącej na teren ośrodka strzeżonego,
• ograniczeniu do niezbędnego minimum czynności personelu strzeżonego ośrodka wymagających bezpośredniego kontaktu z cudzoziemcami,
• zakazie wizyt w strzeżonym ośrodku,
• ograniczeniu do niezbędnego minimum, tj. wyłącznie do szczególnie uzasadnionych przypadków, realizacji zakupów na potrzeby cudzoziemców.

- Wszystkie wytyczne - zarówno krajowego Głównego Inspektora Sanitarnego MSWiA jak i WHO dotyczące zwalczania pandemii COVID-19, zostały przesłane do strzeżonych ośrodków dla cudzoziemców, jak również do wszystkich placówek Straży Granicznej, gdzie są wykorzystywane w realiach codziennej służby – zaznaczył gen. Tomasz Praga.

Komendant podkreślił, że w miejscach detencji wprowadzono codzienną dezynfekcję części wspólnych. Cudzoziemcom, funkcjonariuszom SG, pracownikom i personelowi medycznemu, a także personelowi sprzątającemu, zapewniono odpowiednie preparaty dezynfekcyjne oraz środki higieniczne, w tym maseczki ochronne i rękawiczki.

Dodatkowo, cudzoziemcy przebywający w ośrodkach strzeżonych są na bieżąco informowani przez administrację ośrodka – w języku dla nich zrozumiałym - o problematyce koronawirusa,  w szczególności co do obowiązujących zasad i restrykcji podejmowanych w związku obowiązującym stanem zagrożenia.

Konsultacje psychologiczne w strzeżonych ośrodkach odbywają się na podstawie zgłoszonych potrzeb, zgodnie z ustalonym harmonogramem przyjęć psychologa w ośrodku. Realizowane są także przez psychologów zewnętrznych. W większości strzeżonych ośrodków realizowane są także tzw. teleporady.

W związku z wprowadzeniem całkowitego zakazu widzeń, komendant polecił podjąć wszelkie niezbędne kroki, aby zintensyfikować kontakt cudzoziemców z osobami bliskimi, jak również z organizacjami pozarządowymi świadczącymi pomoc cudzoziemcom, przy użyciu m.in. komunikatora internetowego.

Komendant zaznaczył, że ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, wprowadziła szereg rozwiązań prawnych mających na celu rozwiązanie problemów, jakie powoduje epidemia wirusa SARS-CoV-2 dla legalności pobytu cudzoziemców w Polsce. Wprowadziła m.in. przedłużenie z mocy prawa wielu istotnych dla pobytu cudzoziemców terminów, które przypadają po 14 marca 2020 r.

- Aktualnie brak jest nadzwyczajnych rozwiązań legislacyjnych odnoszących się do kwestii terminów stosowania detencji i procedur ewentualnego zwalniania osób ze strzeżonego ośrodka w stanie zagrożenia epidemią. Mając na uwadze powyższe informuję, że sam fakt ogłoszenia stanu epidemii nie wydaje się być samoistnym powodem do zwolnienia cudzoziemców już umieszczonych w ośrodkach, jako że postanowienia o ich umieszczeniu są ważne – podkreślił gen. Tomasz Praga.

Komendant Straży Granicznej odniósł się również do kwestii realizacji przymusowych powrotów cudzoziemców do kraju pochodzenia zorganizowanych od 13 marca 2020 r.  Wskazał, że w ten sposób opuściło Polskę łącznie 49 cudzoziemców, z czego 29 osób przebywających w strzeżonym ośrodku. U tych osób nie przeprowadzono - z uwagi na brak objawów zarażenia - prewencyjnych testów na obecność koronawirusa.

Według stanu na 3 marca 2020 r. w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców przebywało łącznie 91 cudzoziemców, wobec których została wydana decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, bądź trwa postępowanie w tej sprawie. Dotyczyło to m.in. 11 osób małoletnich (2 małoletnich bez opieki, 9 małoletnich pod opieką rodziców) oraz 7 osób przewlekle chorych. W grupie tej nie było osób powyżej 60 roku życia.

- Straż Graniczna podjęła wszelkie działania zmierzające do zapewnienia, w obecnej wyjątkowej sytuacji, optymalnego poziomu bezpieczeństwa zarówno wobec personelu Straży Granicznej, jaki i cudzoziemców będących pod opieką Straży Granicznej. Jednocześnie informuję, iż mając na uwadze bezpieczeństwo tych osób, pozostaję otwarty na każde sugestie mogące podnieść poziom bezpieczeństwa – zadeklarował gen. Tomasz Praga.

KMP.071.4.2020