Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W jaki sposób Straż Graniczna respektuje prawa cudzoziemców, którzy uciekają do Polski przed prześladowaniami w swoim kraju?
• Ograniczenia w przekraczaniu granic wprowadzone przez MSWiA nie zniosły przecież ustawowych i międzynarodowych zobowiązań państwa polskiego

Na podstawie szczególnych przepisów wprowadzonych z powodu pandemii koronawirusa, granicę Polski mogą dziś przekroczyć wyłącznie osoby, które należą do jednej z kategorii wymienionych w przepisach rozporządzenia MSWiA.

• obywatele Rzeczypospolitej Polskiej; cudzoziemcy, którzy są małżonkami albo dziećmi obywateli polskich albo pozostają pod ich stałą opieką;
• cudzoziemcy posiadający Kartę Polaka;
• dyplomaci oraz członkowie ich rodzin;
• cudzoziemcy posiadający prawo stałego lub czasowego pobytu albo prawo do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (w szczególnie uzasadnionych przypadkach komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej, może zezwolić cudzoziemcowi na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w trybie określonym w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
• cudzoziemcy-kierowcy ciężarówek.

Reszta tego prawa nie ma – nie mogą przystąpić do odprawy.

Co zatem dzieje się z cudzoziemcami poszukującymi ochrony przez prześladowaniami? – pyta RPO. Nie znajdują się oni w żadnej z wymienionych przez MSWiA kategorii, ale nawet w obecnych warunkach osoby te zachowały prawo do ubiegania się o ochronę międzynarodową w Polsce. Pojawia się wobec tego pytanie, w jaki sposób, w warunkach zagrożenia epidemicznego prawa te respektuje Straż Graniczne.

Do tej pory na przejściu kolejowym Terespol-Brześć sytuacja wyglądała tak, że kiedy pociąg z Brześcia, którym mogą dojechać do granicy osoby bez wizy do Polski, wjeżdżał na stację po polskie stronie, najpierw odprawiane były osoby z prawem wjazdu do Polski, a potem wysiadały pozostałe osoby i przechodziły przejściem podziemnym do budynku stacji. Tam na podstawie rozmów z przyjezdnymi Staż Graniczna podejmowała decyzję, czy dać prawo wjazdu, czy go odmówić. Osoby, które dostały odmowę, były kierowane z powrotem do pociągu, który wracał na Białoruś.

Jak jest teraz?

W jakim trybie i w oparciu o jakie przepisy prawa odbywa się wstępna weryfikacja podróżnych, do jakiej grupy należą, oraz kto i w ramach jakiej procedury decyduje o kierowaniu podróżnych do odprawy lub ich zawróceniu na terytorium państwa, z którego próbowali do Polski wjechać? – pyta RPO w kolejnym piśmie do Komendanta Głównego Straży Granicznej.

XI.540.9.2020