Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Prawo do pobierania zasiłku będzie przedłużone do końca roku szkolnego, z mocą wsteczną od początku tego tygodnia. Nowa ustawa pozwoli też przyznawać zasiłek na podstawie rozporządzenia – więc nie będzie do tego potrzebny parlament.
• Nie można pobierać zasiłku, jeśli drugi rodzic dziecka może się nim zająć
• Ale można pobierać zasiłek, wrócić do pracy, a potem ponownie wrócić na zasiłek. Nie ma limitu dni dla tego zasiłku

Resort rodziny przedstawił wyjaśnienia po tym, jak RPO przekazał mu wątpliwości zgłaszane przez ludzi

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy został wprowadzony specustawą z dnia 2 marca 2020 r. (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.). Przysługuje m.in. w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły lub klubu dziecięcego z powodu COVID-19, do którego dziecko chodziło. Przysługuje te z rodzicom lub opiekunom pełnoletnich osób z niepełnosprawnością w przypadku zamknięcia z powodu COVID-19 placówki, do której uczęszczały.

Ponieważ po zniesieniu nakazu zamknięcia placówek 6 maja nie podjęły działania, a część rodziców nie chce tam posyłać dzieci, rozporządzeniem z 14 maja 2020 r. (Dz. U. poz. 855) Rada Ministrów skazała, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje również:

1. Jeśli żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówka pobytu dziennego lub inna placówka zatrudniająca nie podjęła działalności, mimo zdjęcia ograniczeń w związku z COVID-19 -  przez okres niemożności zapewnienia opieki przez te placówki,
2. Jeśli opiekunowie postanowią mimo wszystko nie posłać dziecka do placówki, choć już wznowiła działanie

Prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego zostało przedłużone do 14 czerwca 2020 r.,  trwają prace nad jego przedłużeniem do 28 czerwca, czyli do końca roku szkolnego czerwca (chodzi o procedowany w parlamencie projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 – przewiduje wydłużenie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego na dotychczasowych zasadach do dnia 28 czerwca, czyli do końca roku szkolnego. Przepisy ustawy w tym zakresie mają wejść w życie z dniem ogłoszenia z mocą od 25 maja 2020 r. Jednocześnie przepisy projektu ustawy przewidują możliwość dalszego wydłużania prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego w drodze rozporządzenia, aby można było przedłużyć przyznawanie zasiłku opiekuńczego o kolejne miesiące w przypadku braku możliwości zapewnienia opieki dzieciom w miesiącach wakacyjnych np. przez żłobki i przedszkola. Rozwiązanie to wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rodziców, którzy z różnych względów podejmą decyzję o osobistym sprawowaniu opieki nad dziećmi)

Rodzicom i opiekunom dzieci do lat 8 zasiłek opiekuńczy przysługuje również na ogólnych zasadach wskazanych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2020 r. poz. 870).

Zsiłek ten przyznawany jest na okres sprawowania opieki nad dzieckiem. Może on być przyznany w częściach. Jeżeli ubezpieczony chce otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy na kolejny okres, musi ponownie złożyć oświadczenie wskazując w nim ten kolejny okres (nie musi być to okres 14 dni, może być inny – dłuższy lub krótszy - może być też to pełny przewidziany okres opieki). W tym miejscu należy także przytoczyć treść przepisu art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 2020 r. poz. 870, ze zm.) - stosowany odpowiednio w przypadku dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zgodnie z przywołanym przepisem: „Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy”.

Ani ustawa ani rozporządzenie nie określiły jakiegokolwiek limitu dni opieki. Przysługuje on za wszystkie dni, w których sprawuje Państwo opiekę nad dzieckiem, ale nie dłużej niż do wspomnianego powyżej dnia 14 czerwca (po nowelizacji przepisów do 28 czerwca).

Zasiłek przysługuje łącznie obojgu rodzicom, niezależnie od liczby dzieci, które wymagają opieki. Zasiłek ten nie przysługuje, jeśli drugi z rodziców dziecka może zapewnić dziecku opiekę (np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego, czy urlopu wychowawczego).