Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Akt mianowania prokuratora jest informacją publiczną – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, stwierdzając bezczynność tamtejszej prokuratury   
• WSA uznał skargę obywatela, którego prokuratura poinformowała, że taki dokument nie stanowi informacji publicznej
• Prokuratura będzie zatem musiała rozpatrzeć wniosek obywatela o dostęp do tej informacji  
• Uznanie tego aktu za dokument wewnętrzny powoduje brak transparentności procesu powoływania prokuratorów - wskazywał RPO

Obywatel wystąpił do Prokuratora Okręgowego w Krakowie o udostępnienie informacji publicznej o przebiegu drogi zawodowej Prokuratora Rejonowego w Wieliczce, w tym o kopie aktów nominowania. Prokurator okręgowy nie wydał decyzji odmownej, ale poinformował jedynie, że akty te mają charakter dokumentów wewnętrznych, wobec czego nie stanowią informacji publicznej podlegającej udostępnieniu. Ocenił zarazem, że w sprawie doszło do „nadużycia prawa do informacji publicznej”. Skarżący wniósł do WSA skargę na bezczynność organu.

Argumenty RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w tym postępowaniu. Wniósł o uwzględnienie skargi i zobowiązanie prokuratury do załatwienia wniosku skarżącego w trybie ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej 

Według Rzecznika nieuzasadniony jest pogląd, że akt nominowania prokuratora stanowi dokument wewnętrzny. Prowadzi to do naruszenia zasady jawności i powoduje brak transparentności procesu powołania prokuratorów. Z uwagi na władcze kompetencje prokuratora dotyczące sfery praworządności i zaufanie publicznego do osoby sprawującej tą funkcję, transparentność tego procesu jest szczególnie istotna. Orzeczenie ma zaś znaczenie dla ochrony podstawowych praw i wolności. 

Prokuratura nie wydała decyzji administracyjnej o odmowie udostępnienia informacji publicznej. Poinformowała jedynie skarżącego, że akt nominowania prokuratora nie jest informacją publicznej. Dlatego konieczna była skarga na bezczynność. Na tym etapie sąd nie może przesądzić, czy wniosek ma być rozpoznany pozytywnie czy negatywnie. Sąd ma w pierwszej konieczności ocenić, czy akty mianowania prokuratora stanowią informację publiczną.

Prawo dostępu do informacji publicznej -  o którym mówi art. 61 ust 1 Konstytucji -  obejmuje prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prokurator rejonowy jest organem władzy publicznej, a jego działalność jest objęta zakresem prawa do informacji publicznej. Dlatego i akt powołania prokuratora stanowi informację publiczną. Stanowisko takie wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 4 lutego 2016 r. 

W sprawie tej nie zachodzą zaś przesłanki odmowy udzielenia informacji publicznej z powołaniem się na  ochronę prywatności osoby fizycznej.

Pojęcie dokumentu wewnętrznego nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę. Sądy administracyjne posługują się nim pomocniczo przy ocenie, czy wnioskowane informacje stanowią informację o sprawach publicznych. W tej sprawie nie sposób uznać, że informacja dotyczy dokumentu wewnętrznego. Akt powołania prokuratora nie może zostać uznany za dokument o charakterze roboczym, który dotyczy jedynie wewnętrznego działania organu. Z tego aktu wynikają bowiem kompetencje organu władzy publicznej. 

Ponadto RPO uznał za na niepokojący - z uwagi na konieczność ochrony podstawowych praw i wolności - zarzut Prokuratora Okręgowego w Krakowie co do nadużycia przez skarżącego prawa do informacji publicznej. Z ustawy o dostępie do informacji publicznej nie wynika konieczność uzasadnienia wniosku o jej udostępnienie. Nadużycie tego prawa polega zaś na próbie osiągnięcia celu innego niż troska o dobro publiczne, jakim jest prawo do przejrzystego państwa i jego struktur, przestrzeganie prawa przez podmioty życia publicznego, jawność działania organów władzy. Przez nadużywanie prawa do informacji można bowiem skutecznie paraliżować działanie organów administracji publicznej.

Prokurator Okręgowy w Krakowie nie wyjaśnił, dlaczego uznał, że skarżący domaga się aktów powołania prokuratora w celach sprzecznych z ustawą. Nie wskazał również na ewentualny negatywny wniosku dla funkcjonowania organu. - Zarzut nadużycia prawa należy więc uznać za nietrafiony i mogący mieć na celu wywołanie efektu mrożącego, a w konsekwencji ograniczenie liczby wniosków o udostępnienie informacji publicznej kierowanych do Prokuratury Okręgowej w Krakowie - wskazuje RPO.

8 sierpnia 2019 r. WSA uznał skargę (II SAB/Kr 269/19). Wyrok jest nieprawomocny. Można się od niego odwołać do Naczelnego Sądu Administracyjnego. 

VII.6060.28.2019