W Unii Europejskiej wprowadzona została tymczasowa ochrona dla osób uciekających przed wojną w Ukrainie. Co to oznacza?
Tymczasowa ochrona to unijny mechanizm, który ma zapewnić natychmiastową i zbiorową (tj. bez konieczności rozpatrywania indywidualnych wniosków) ochronę osobom przesiedlonym, którzy nie są w stanie wrócić do swojego kraju pochodzenia.
Tymczasowa ochrona nie przesądza możliwości przyznania statusu uchodźcy w rozumieniu Konwencji Genewskiej.
Co daje tymczasowa ochrona?
Celem mechanizmu jest umożliwienie uchodźcom korzystania ze zharmonizowanych praw w całej Unii. Prawa te obejmują:
- prawo pobytu,
- dostęp do rynku pracy i zakwaterowania,
- pomoc medyczną ,
- dostęp dzieci do edukacji.
Osoby szukające schronienia przed wojną będą objęte ochroną przez okres jednego roku, który może zostać automatycznie przedłużony.
Kto zostanie objęty tymczasową ochroną?
Mechanizm ma zastosowanie do obywateli Ukrainy, a także bezpaństwowców i obywateli państw trzecich korzystający z ochrony międzynarodowej w Ukrainie oraz członkowie ich rodzin, jeżeli zamieszkiwali w Ukrainie przed 24 lutego 2022 r. włącznie.
W odniesieniu do obywateli państw trzecich przebywających w Ukrainie przed 24 lutego włącznie, którzy posiadają zezwolenie na pobyt stały i którzy nie mogą bezpiecznie powrócić do swoich krajów, państwa członkowskie mają stosować tymczasową ochronę lub odpowiednią ochronę na mocy przepisów krajowych.
Państwa członkowskie UE mogą stosować decyzję Rady również do innych osób, które legalnie przebywały w Ukrainie i nie są w stanie bezpiecznie powrócić do swojego kraju pochodzenia. Dotyczy to także Ukraińców, którzy uciekli niedługo przed 24 lutego lub którzy znaleźli się na terytorium Unii tuż przed tą datą, na przykład w celu wypoczynku lub pracy.
Ruch bezwizowy dla obywateli Ukrainy
Obywatele Ukrainy, jako podróżni zwolnieni z obowiązku wizowego, po wjeździe na terytorium UE mają prawo przemieszczać się swobodnie w obrębie Unii przez okres 90 dni. Dzięki temu mają oni możliwość wyboru państwa członkowskiego, w którym chcą korzystać z praw związanych z tymczasową ochroną, oraz dołączenia do rodziny i przyjaciół.
Tymczasowa ochrona dla osób uciekających przed wojną w Ukrainie została wprowadzona przez Radę decyzją z 4 marca 2022 r.
Minimalne standardy przyznawania tymczasowej ochrony, w tym obowiązki państw członkowskich UE w stosunku do osób z niej korzystających określa Dyrektywa Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r.
W ramach tymczasowej ochrony Unii koordynuje i ściśle monitoruje zdolności przyjmowania w państwach członkowskich, tak aby w razie potrzeby Unia mogła podjąć działania i zapewnić dodatkowe wsparcie.