Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Nadal wpływają skargi na zasady zawieszania renty rolniczej w przypadku prowadzenia działalności rolniczej małżeństwa rolników, z których jedno pobiera emeryturę, a drugie rentę rolniczą
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk prosi o stanowisko ministra rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego 

Rzecznik jest adresatem skarg dotyczących zasad zawieszenia renty rolniczej na gruncie art. 28 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników - w odniesieniu do małżeństwa rolników, z których jeden z małżonków pobiera emeryturę, a drugi rentę rolniczą.

W związku z ostatnimi zmianami legislacyjnymi, zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej nie jest już warunkiem koniecznym wypłaty części uzupełniającej emerytury rolnicze. Ustawodawca nie zdecydował jednak, aby takie rozwiązanie wprowadzić również w stosunku do rencistów.

Według art. 28 ustaw, w celu podjęcia przez KRUS wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej konieczne jest zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej. Rencista powinien bowiem przenieść własność lub posiadanie gospodarstwa rolnego na inną osobę. Przeniesienia własności gospodarstwa rolnego może nastąpić w drodze: umowy darowizny, umowy o dożywocie, umowy sprzedaży. 

Natomiast rencista, który nie chce wyzbywać się własności gospodarstwa rolnego, spełni warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli wydzierżawi gospodarstwo rolne innej osobie fizycznej lub prawnej. Aby jednak umowa dzierżawy mogła stanowić podstawę do wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej - oprócz warunków określonych przepisami kodeksu cywilnego - musi spełniać warunki szczegółowo określone w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników. Przewiduje ona w ściśle określonych przypadkach wypłatę 50% lub 75% albo 100% części uzupełniającej renty rolniczej, mimo że rencista nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.

Obowiązujące regulacje przewidują, że gdy rencista prowadzi działalność rolniczą z małżonkiem podlegającym ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu z mocy ustawy, wypłata renty nie ulega zawieszeniu. W tym przypadku część uzupełniającą renty wypłaca się w pełnej wysokości.

Przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nie przewidują tego rozwiązania, gdy jeden z małżonków pobiera emeryturę, a drugi  rentę. Z chwilą przejścia małżonka rolnika na emeryturę i zaprzestania płacenia składek, małżonkowi renciście zostaje zawieszona część uzupełniająca renty rolniczej. A zatem małżonek rolnika podlegającego ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy, pobiera pełną rentę rolniczą do czasu, gdy małżonek rolnik nabędzie prawo do emerytury, wtedy bowiem wpłata renty małżonka rencisty zostaje zawieszona.

Rzecznik Praw Obywatelskich podnosił tę kwestię w wystąpieniu z 27 lutego 2023 r. do ówczesnego Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W odpowiedzi z 31 marca 2023 r. wyjaśniono, że w Ministerstwie analizowana jest możliwość podjęcia prac legislacyjnych dotyczących tej kwestii. Działania legislacyjne w tym zakresie nie zostały jednak podjęte.

ZRPO Stanisław Trociuk prosi Ministra o stanowisko w sprawie, zwłaszcza co do możliwości podjęcia prac legislacyjnych w omawianym zakresie.

III.7060.36.2023