Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Osoba przebywająca w placówce pielęgnacyjno-opiekuńczej poskarżyła się Rzecznikowi Praw Obywatelskich na ograniczanie swych praw i wolności
• Rzecznik wystąpił o kontrolę tej jednostki do Urzędu Wojewódzkiego
• Choć nie udało się potwierdzić wszystkich zarzutów, kontrola stwierdziła liczne nieprawidłowości, co spowodowało, że działalność placówki oceniono negatywnie

Do RPO wpłynęła skarga dotycząca jednej z placówek pielęgnacyjno-opiekuńczych, gdzie przebywają osoby w podeszłym wieku, z niepełnosprawnościami, przewlekle chore lub w podeszłym wieku, które wymagają całodobowej opieki.

Ze skargi wynikało, że pensjonariusze ośrodka - w szczególności osoba skarżąca - nie mają możliwości samodzielnego opuszczania terenu ośrodka ani swobody w komunikowaniu się ze światem zewnętrznym (rekwiruje się telefony komórkowe).

Według skargi pensjonariuszom odebrana jest dokumentacja osobista, w tym dokumenty tożsamości. Zmusza się ich do przyjmowania podawanych posiłków, a w przypadku stawiania oporu personel miał stosować przemoc fizyczną (wykręcanie rąk). Niezdolnych do samodzielnego przemieszczania pensjonariuszy pozostawia się w toalecie na długi czas. W ośrodku panuje też przeludnienie, ludzie śpią m.in. na sofach.

Kontrola wojewody

Rzecznik zwrócił się do Urzędu Wojewódzkiego o przeprowadzenie kontroli. W odpowiedzi dostał informację, że w placówce stwierdzono liczne nieprawidłowości, które spowodowały, że działalność kontrolowanej placówki została oceniona negatywnie.

Ustalono m.in., że w placówce samowolnie zwiększono o 7 liczbę miejsc w stosunku do której wydano zezwolenie na prowadzenie placówki. W części pokoi mieszkalnych dostawiono łóżka oraz rozkładane materace/pufy. 

Według kierownictwa ośrodka osoby z zaburzeniami otępiennymi, w tym z zaburzeniami pamięci, nie mogą samodzielnie opuszczać placówki. Furtka jest zaś na stałe zamknięta ze względów bezpieczeństwa. Z ustaleń kontroli wynika, że bez żadnych ograniczeń odbywają się odwiedziny mieszkańców - co oni sami potwierdzili.

Część mieszkańców ma telefony komórkowe. Poinformowali oni, że mogą swobodnie korzystać z nich w ciągu dnia. Natomiast na noc wszystkie aparaty są odbierane i oddawane następnego dnia rano. Kontrolującym wyjaśniono, że wynika to z faktu, iż rodziny niektórych mieszkańców dzwoniły do nich w nocy, co zakłócało spokój. Nikt posiadający telefon nie zgłosił inspektorom, że zabieranie na noc telefonów jest uciążliwe.

Według osoby kierującej placówką pensjonariusze nie są karmieni przymusowo i nie stosuje się przemocy fizycznej. Inspektorzy nie mieli możliwości zweryfikowania tych zarzutów.  Niemniej mieszkańcy, którzy mogli świadomie wyrazić opinię, twierdzili, że podczas posiłków "bywa nerwowo". 

Nie zweryfikowano również zarzutu pozostawiania mieszkańców na dłuższy czas w toalecie. Kontrolującym wyjaśniono, że wśród mieszkańców jest osoba z zaburzeniami, która stale krzyczy, m.in. również będąc w toalecie.

Negatywna ocena placówki

Podsumowując kontrolę wskazano, że nie było możliwości zweryfikowania wszystkich zarzutów. Jednakże kontrola wykazała liczne nieprawidłowości w funkcjonowaniu placówki, w tym dotyczące przestrzegania praw mieszkańców, struktury zatrudnienia, warunków bytowych, jakości usług opiekuńczych. Mając na uwadze stwierdzone nieprawidłowości, działalność kontrolowanej placówki oceniono negatywnie.

Do osoby kierującej placówką zostanie przekazany protokół kontroli wojewody, w którym będą zawarte jej szczegółowe wyniki. Dalsze postępowanie wojewody wobec właściciela placówki uzależnione będzie od odpowiedzi na zalecenia pokontrolne i od zweryfikowania stanu faktycznego podczas kolejnej kontroli.

W związku z tym, że stan sanitarny pomieszczeń placówki nie był zadowalający, skierowano pismo do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej o przeprowadzenie kontroli we własnym zakresie.

V.7012.6.2023