Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Za osobę pobierającą świadczenie opiekuńcze składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe opłacają wójt, burmistrz lub prezydent miasta - przez czas odpowiadający minimalnemu okresowi uprawniającego do najniższej emerytury (20 lat dla kobiety i 25-lat dla mężczyzny)
• Według opiekunów osób z niepełnosprawnościami takie rozwiązanie jest dla nich krzywdzące - zagraża ubóstwem i wykluczeniem społecznym osób najbardziej doświadczonych przez los
• Całkowicie zrozumiały i zasadny jest zatem postulat osób wydłużenia okresu opłacania składek na cały okres sprawowania opieki – ocenia Rzecznik Praw Obywatelskich

Zastępca RPO Stanisław Trociuk występuje w tej sprawie do minister rodziny i polityki społecznej Marleny Maląg.

Osoby pobierające świadczenia opiekuńcze zwracają się do Biura RPO w sprawie art. 6 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nim za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości odpowiednio:

1. świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługujących na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych,
2. zasiłku dla opiekuna przysługującego na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów

- przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio: 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę.

Rzecznik występował w tej kwestii do MRiPS po indywidualnych wnioskach. Z odpowiedzi wynikało, że celem art. 6 ust. 2a ustawy jest zapewnienie osobie pobierającej świadczenie opiekuńcze opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przez okres odpowiadający minimalnemu okresowi uprawniającemu do najniższej emerytury.

Według opiekunów osób z niepełnosprawnościami takie rozwiązanie jest dla nich krzywdzące; zagraża ubóstwem i wykluczeniem społecznym osób najbardziej  doświadczonych przez los.

Zdaniem Rzecznika trudno nie zgodzić się z takimi odczuciami. Opieka nad chorym członkiem rodziny, który wymaga całodobowej opieki, jest niezmiernie wyczerpująca i obciążająca opiekuna - zarówno w wymiarze fizycznym jak i psychicznym. Kluczową kwestią jest wysokość świadczenia emerytalnego, które będzie przysługiwało opiekunowi w przyszłości.

Całkowicie zrozumiały i zasadny jest zatem postulat osób pobierających świadczenia opiekuńcze, aby wydłużyć okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na cały okres sprawowania opieki.

9 grudnia 2002 r. podczas debaty „Kobieta w XXI wieku: demografia, edukacja, zdrowie, rynek pracy i ubezpieczenia społeczne", z udziałem prezes ZUS i min. Maląg, wielokrotnie podkreślano, że system emerytalny opiera się na założeniu, że im później przejdziemy na emeryturę, tym świadczenie będzie wyższe, co wynika ze składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego.

Warunkiem uzyskania świadczeń opiekuńczych jest jednak niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia bądź innej pracy zarobkowej. Obecne przepisy wykluczają możliwość wykonywania jakiejkolwiek pracy przez osoby je pobierające, co wzmaga poczucie pokrzywdzenia opiekunów. Mimo posiadanych kwalifikacji, osoby te nie mogą podjąć zatrudnienia bądź innej działalności, która pozwoliłyby na uzyskanie w przyszłości godnego świadczenia emerytalnego.

Zastępca RPO prosi panią minister o stanowisko co do podjęcia stosownych działań prawodawczych w kierunku postulowanym przez opiekunów osób z niepełnosprawnościami.

III.7060.898.2021