Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Ludzie skarżą się, że bilety na skoki narciarskie w Wiśle i Zakopanem mogą kupić tylko osoby zaszczepione
• Obowiązuje rządowe rozporządzenie co do limitu osób w danej imprezie, do którego nie wlicza się osób zaszczepionych - nie ma jednak prawnych mechanizmów weryfikacji zaszczepienia
• Umożliwienie udziału w danym wydarzeniu jedynie osobom zaszczepionym - lub ograniczenie dostępu osób niezaszczepionych - może prowadzić do naruszenia podstawowych praw i wolności obywateli
• Biuro RPO prosi o wyjaśnienia prezesa Polskiego Związku Narciarskiego Apoloniusza Tajnera

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi obywateli na decyzję PZN w sprawie sprzedaży biletów na konkursy skoków narciarskich w Wiśle i Zakopanem jedynie osobom w pełni zaszczepionym na nieobowiązkową szczepionkę przeciwko COVID-19 lub mającym status ozdrowieńca.

Art. 73 Konstytucji gwarantuje każdemu wolność korzystania z dóbr kultury. W świetle zaś art. 31 ust. 3 Konstytucji, ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane wyłącznie w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób. Nie mogą one naruszać istoty wolności i praw.

Obecne różnicowanie sytuacji osób niezaszczepionych i zaszczepionych dokonuje się na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Wprowadza ono limity osób przy prowadzeniu określonych rodzajów działalności.  Do limitu nie wlicza się osób zaszczepionych.

Jednocześnie jednak prawodawca nie stworzył mechanizmów weryfikacji faktu zaszczepienia. Podmioty zobowiązane przepisami o limitach osób nie mają uprawnień do kontroli statusu szczepienia osób, których dotyczy limit.

Według Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych rozporządzenie z 6 maja 2021 r. nie uprawnia podmiotów zobowiązanych do przestrzegania limitu osób do żądania od nich informacji o zaszczepieniu przeciwko COVID-19. Ewentualne okazywanie dowodów zaszczepienia może się odbywać z inicjatywy osoby zainteresowanej daną usługą.

Prezes UODO zaznaczył, że informacje o zaszczepieniu są objęte szczególną ochroną na podstawie art. 9 RODO. A dane dotyczące zdrowia były uważane w polskim systemie prawnym za szczególnie wrażliwe jeszcze przed wejściem RODO w życie.

Rzecznik stoi na stanowisku, że umożliwienie udziału w danym wydarzeniu jedynie osobom zaszczepionym - lub ograniczenie dostęp osób niezaszczepionych - może prowadzić do naruszenia podstawowych praw i wolności obywateli.

Kryterium ewentualnych ograniczeń może być co najwyżej zagrożenie dla zdrowia publicznego powodowane przez daną osobę. Rzecznik zdaje sobie sprawę, że część osób nie będzie mogła się zaszczepić ze względów zdrowotnych lub też nie będzie chciała skorzystać z nieobowiązkowego szczepienia;  może być również odporna na zachorowanie.

Kierując się troską o realizację prawa obywateli dostępu do dóbr kultury, a także zapobieganie wszelkim przejawom dyskryminacji, Biuro RPO zwraca się do prezesa PZN o wyjaśnienia.

 VII.715.51.2021