Biuletyn Informacji Publicznej RPO

10 czerwca 2016 r. w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich obyła się interdyscyplinarna konferencja naukowa pt. „Wybrane aspekty praw człowieka a bioetyka” zorganizowana przy współpracy z Komitetem Bioetyki Polskiej Akademii Nauk. W jej wyniku powstała monografia naukowa zawierająca artykuły przygotowane zarówno przez prawników, jak i lekarzy i etyków, które stanowią ich refleksję nad poruszonymi podczas konferencji problemami.

Publikacja składa się z czterech rozdziałów tematycznych. Pierwszy z nich dotyczy zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego, tj. instytucji stanowiącej podstawową gwarancję poszanowania praw pacjenta w trakcie procesu leczenia. Rozdział ten zawiera zarówno część kompleksowo przybliżającą regulacje prawne w zakresie zgody, jak i rozważania dotąd rzadko podejmowane w polskiej literaturze, dotyczące miejsca świadomej zgody w kulturze społeczeństw demokratycznych oraz problematyki zakresu obowiązku informacyjnego lekarza odnośnie do możliwych metod diagnostyki i terapii.

Drugi z rozdziałów traktuje o prawach pacjenta w badaniach klinicznych. Artykuły zamieszczone w tym rozdziale skupiają się wokół rozważań dotyczących skutków związanych z wejściem w życie tzw. ogólnego rozporządzenia w sprawie ochrony danych osobowych. Czytelnik będzie także mógł zapoznać się z historią badań klinicznych i wyzwaniami stojących przed polskim prawodawcą dotyczącymi prawnej regulacji tych badań.

W rozdziale trzecim omówiono kwestię przeprowadzania testów genetycznych. Rozdział rozpoczyna artykuł stanowiący pewną diagnozę istniejących problemów związanych z charakterem tego rodzaju badań. W dalszej części znajdują się rozważania odwołujące się zarówno do standardów międzynarodowych i europejskich, jak i konstytucyjnych w zakresie testów genetycznych. Obrazują one szereg wyzwań, z jakimi zmierzyć się będzie musiał prawodawca opracowując regulacje prawne w tym zakresie.

Ostatni rozdział zawiera publikacje dotyczące innych problemów bioetycznych, takich jak transplantacje, procedura zapłodnienia pozaustrojowego, a także praw osób ubezwłasnowolnionych przebywających w domach pomocy społecznej, czy też wpływu zasad etycznych skodyfikowanych w Kodeksie Etyki Lekarskiej na wykonywanie zawodu lekarza.

Autorzy mają nadzieję, że poruszone w monografii zagadnienia staną się przyczynkiem do szerszej debaty publicznej, a zaproponowane rozwiązania okażą się pożytecznym źródłem informacji dla pacjentów, lekarzy, prawników i etyków, a także osób kształtujących politykę zdrowotną państwa, a w konsekwencji przyczynią się do lepszej ochrony praw człowieka.