Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zasady udziału w zawodach lekkoatletycznych osób bez obywatelstwa RP. Odpowiedź PZLA

Data:
  • Jeden z klubów lekkoatletycznych skierował do RPO wniosek w sprawie wykluczenia jego zawodniczki z Mistrzostw Polski U16 Małego Memoriału Janusza Kusocińskiego w Białymstoku - ze względu na brak obywatelstwa RP
  • Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk pisze w tej sprawie do prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki Henryka Olszewskiego
  • Pyta m.in., co jest podstawą zróżnicowania, w którego efekcie zawodnikom bez polskiego obywatelstwa umożliwia się udział tylko w niektórych zawodach
  • AKTUALIZACJA 27.01.2025: Wszelkie działania Związku mają na celu sprawną organizację zawodów sportowych, w szczególności przeprowadzenie Mistrzostw Polski i nie stanowią naruszenia przepisów prawa powszechnie obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności jej Konstytucji - odpisał Krzysztof Kęcki, sekretarz generalny PZLA

Do RPO wpłynęło pismo Lekkoatletycznego Klubu Sportowego "Górnik" w Wałbrzychu, wyrażające zaniepokojenie wykluczeniem z rywalizacji jednej z zawodniczek ze względu na brak obywatelstwa. RP Problem dotyczył także innych osób biorących udział w Mistrzostwach Polski U16 Małego Memoriału Janusza Kusocińskiego w Białymstoku.

Informacja o wykluczeniu została przekazana zawodniczce zaledwie 3 dni przed zawodami, na które była zgłoszona, a zapewniono jej i opłacono zakwaterowanie oraz wyżywienie.

Klub bezskutecznie odwołał się od decyzji PZLA, powołując się na §1 ust. 3 Regulaminu Startu Zawodników Zagranicznych w PZLA w Mistrzostwach Polski. Zgodnie z nim każdy zgłaszany zagraniczny zawodnik musi spełnić warunki uczestnictwa zgodnie z regulaminem PZLA Mistrzostw Polski z wyłączeniem posiadania obywatelstwa RP. 

Art.1 pkt. 1-5 tego Regulaminu określa procedurę dopuszczającą do zawodów osoby bez obywatelstwa polskiego, na podstawie spełnienia warunków uczestnictwa zgodnie z Regulaminem PZLA Mistrzostw Polskich. Regulamin jest dostosowywany i publikowany co roku.

Lektura niektórych innych aktów wydanych przez PZLA rodzi wątpliwości co do ich zgodności z ogólnymi zasadami uczestnictwa obcokrajowców w zawodach. Dotyczy to m.in. art. 13 Regulaminu PZLA Mistrzostw Polski U16 Małego Memoriału Janusza Kusocińskiego. Chodzi o  fragment: ,,Dodatkowo prawo uczestnictwa mają zawodnicy zagraniczni, gdy posiadają ważną licencję PZLA przez trzy kolejne sezony (tzn. możliwy jest udział we współzawodnictwie SSM dopiero w trzecim kolejnym sezonie startów w Polsce) lub po uzyskaniu odrębnej zgody PZLA” oraz art. 5 Regulaminu 100. PZLA Mistrzostw Polski z 27-29 czerwca 2024 r. w Bydgoszczy, zgodnie z którym ,,W 100. PZLA Mistrzostwach Polski prawo startu mają wyłącznie obywatele Rzeczypospolitej Polskiej posiadający ważną na sezon 2024 licencją zawodniczą wystawioną przez Polski Związek Lekkiej Atletyki”. Regulamin nie przewiduje wyjątków od tej zasady. 

Zgodnie art. 37 ust. 1 Konstytucji RP każdy, kto znajduje się pod władzą RP, korzysta z wolności i praw zapewnionych w Konstytucji. Wyjątki od tej zasady muszą wynikać z ustawy. Określenie „każdy” należy odnieść do każdego człowieka, niezależnie od jego cech narodowościowych, obywatelskich czy etnicznych - także do uchodźcy niebędącego obywatelem polskim. 

Z tego względu takiej osobie przysługuje prawo do równego traktowania, wynikające z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Na podstawie art. 32 ust. 2 Konstytucji zakazane jest jej dyskryminowanie w życiu społecznym z jakiejkolwiek przyczyny, także z powodu danej narodowości lub obywatelstwa albo ich braku. 

ZRPO Stanisław Trociuk prosi Prezesa PZLA o wyjaśnienia, zwłaszcza o podanie przyczyny i podstawy prawnej odmowy zawodniczce startu w Mistrzostwach Polski U16 Małego Memoriału Janusza Kusocińskiego oraz nieuwzględnienia odwołania klubu. 

Pyta także, co jest podstawą zróżnicowania, w którego wyniku zawodnikom bez polskiego obywatelstwa umożliwia się uczestnictwo tylko w niektórych zawodach. Jest ono widoczne na przykład na podstawie zestawienia Regulaminu nie tylko 100., ale i 99., 98., 97. i 96. PZLA Mistrzostw Polski z pkt. 5 Regulaminu 96. PZLA Mistrzostw Polski w Biegach Przełajowych, gdzie obywatelstwo nie jest wymienione jako kryterium dopuszczalności. 

ZRPO prosi też o wyjaśnienie, czy taka sama opłata startowa obowiązuje również zawodników z polskim obywatelstwem.

Odpowiedź Krzysztofa Kęckiego, sekretarza generalnego PZLA

W odniesieniu do zgłoszenia z klubu Górnik Wałbrzych, które wpłynęło do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich już na wstępie należy wyraźnie zaznaczyć, że wykluczenie z rywalizacji jednej z zawodniczek ww. klubu spowodowane było naruszeniem przez ww. klub regulaminu imprezy. Co więcej, decyzja, na mocy której zawodniczka nie została dopuszczona do startu, była przekazana do wnioskującego klubu bezpośrednio po jej podjęciu. Zainteresowany klub odpisał, że przyjmuje decyzję oraz szanuje jej treść.

Wymaga wyjaśnienia, że nadrzędnym dokumentem określającym zasady rozgrywania mistrzostw Polski U16 – czyli imprezy do której zawodniczka nie została dopuszczona – jest regulamin tej imprezy. Dokument zatwierdzony przez zarząd Polskiego Związku Lekkiej Atletyki określa szczegółowo zasady przeprowadzania zawodów, w tym liczbę uczestników w poszczególnych konkurencjach.

Klub zgłosił zawodniczkę niezgodnie z obowiązującym regulaminem, w którym wskazane jest, że uczestnik imprezy musi posiadać obywatelstwo polskie. Paragraf 13 Regulaminu PZLA Mistrzostw Polski U16, o którym Pan wspomina, dopuszcza udział zawodników zagranicznych w konkurencjach objętych Systemem Sportu Młodzieżowego. Ich wykaz z kolei określa regulamin szczegółowy Systemu Sportu Młodzieżowego Regulamin Współzawodnictwa Sportowego Młodzieży Uzdolnionej, część C lekkoatletyka.

Dokument ten powstaje w kooperacji z Instytutem Sportu (Państwowym Instytutem Badawczym). W przypadku omawianej imprezy były to następujące konkurencje: skok o tyczce kobiet, skok o tyczce mężczyzn, chód kobiet, chód mężczyzn, bieg na 1000 metrów z przeszkodami mężczyzn. Pozostałe konkurencje rozgrywane w ramach Systemu Sportu Młodzieżowego odbyły się podczas tzw. zawodów makroregionalnych. W Polsce odbyło się osiem takich wydarzeń. W przypadku klubu Górnik Wałbrzych, którego barwy reprezentuje zawodniczka, rywalizacja dla województw dolnośląskiego oraz lubuskiego odbyła się w Karpaczu 7 września 2024 roku. Zawodniczka wystartowała w tej imprezie.

Regulamin dopuszczenia do startu zawodników zagranicznych nie jest nadrzędnym nad regulaminem konkretnych zawodów, ponadto w §1 pkt. 1 wskazuje, że PZLA na podstawie oceny możliwości organizacyjnych i sportowych dopuszcza możliwość udziału zawodników zagranicznych. W §4 określa także, że zgłoszenia oficjalnie dokonuje macierzysta federacja lekkoatletyczna, a takie zgłoszenie do PZLA nie wpłynęło.

Kwestie logistyczne, które wskazuje klub – takie jak opłacenie pobytu na imprezie – były zatem działaniem niemającym umocowania regulaminowego. Zawodniczka od początku nie była uprawniona do startu.

Polski Związek Lekkiej Atletyki zgodnie z obowiązującą Ustawą o Sporcie (art. 13.) ma wyłączne prawo do organizowania i prowadzenia współzawodnictwa sportowego o tytuł mistrza Polski (pkt. 1.) oraz ustanawiania i realizacji reguł sportowych, organizacyjnych i dyscyplinarnych we współzawodnictwem sportowym organizowanym przez związek (pkt. 2.). Na podstawie tych zapisów ustalane są także regulaminy mistrzostw Polski. PZLA jako związek stowarzyszeń dopuszcza do udziału w imprezach tylko zawodników posiadających licencję, ale także – chcąc wyłonić mistrza Polski – obywateli Polski. Dodatkowo w przypadku imprez rangi mistrzostw Polski objętych Systemem Sportu Młodzieżowego, organizowanym pod nadzorem Instytutu Sportu, prawo startu wynika również z zapisów regulaminu współzawodnictwa sportowego młodzieży uzdolnionej, gdzie dopuszcza się start zawodników zagranicznych na określonych przez PZS-y zasadach. Zasady te określone zostały w stosownym dokumencie zatwierdzonym przez Zarząd PZLA i opublikowanym na stronie internetowej związku. PZLA dopuszcza udział zawodników zagranicznych (aktualnie z wykluczeniem zawodników z Rosji i Białorusi – federacje z tych krajów są także zawieszone przez międzynarodowe organy lekkoatletyczne World Athletics oraz European Athletics), którzy posiadają ważną licencję zawodniczą PZLA przez trzy kolejne sezony. Zapis ten jest realizacją postulatów środowiska lekkoatletycznego.

W Państwa piśmie wskazujecie, że regulaminy mistrzostw Polski (edycje: 96., 97., 98., 99. i 100.) dopuszczają start zawodników bez obywatelstwa – zauważamy jednak, że wszystkie te dokumenty posiadają zapis, iż prawo startu w mistrzostwach Polski posiadają wyłącznie obywatele Rzeczypospolitej Polskiej spełanijący kryteria wymogu licencji. Regulaminy Polskiego Związku Lekkiej Atletyki w wielu aspektach narzucają też różne opłaty porządkowe i regulaminowe także na obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. W żadnym przypadku, nie dochodzi tutaj do dyskryminacji, czy też naruszenia praw osób, które nie posiadają obywatelstwa Rzeczypospolitej Polskiej.

Ostatecznie, trzeba wyraźnie podkreślić, że wszelkie działania Związku mają na celu sprawną organizację zawodów sportowych, w szczególności przeprowadzenie Mistrzostw Polski i nie stanowią naruszenia przepisów prawa powszechnie obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności jej Konstytucji.

W razie dalszych pytań lub wątpliwości, służę pomocą w ich wyjaśnieniu.

VII.715.64.2024

Załączniki:

Autor informacji: Łukasz Starzewski
Data publikacji:
Osoba udostępniająca: Łukasz Starzewski