Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich, na mocy art. 18 tzw. ustawy o równym traktowaniu, wykonuje również funkcję organu ds. równego traktowania, realizując zadania, o których mowa w ustawie o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Ustawa o RPO w art. 17b pkt 2 nakłada na Rzecznika obowiązek prowadzenia niezależnych badań dotyczących dyskryminacji. To  zjawisko, w formie negatywnych doświadczeń i przemocy, odnotowywane jest także w sporcie wyczynowym.  

Rzecznik aktualnie ten temat poddaje analizie przez pryzmat definicji dyskryminacji pochodzących z dyrektyw unijnych i ustawy o równym traktowaniu, obejmującej „molestowanie” rozumiane jako każde niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby fizycznej i stworzenie wobec niej zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery oraz „molestowanie seksualne”, czyli każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym wobec osoby fizycznej, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności tej osoby, w szczególności przez stworzenie wobec niej zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy.  

Informacje wskazujące na występowanie problemu molestowania i molestowania seksualnego w sporcie jako jednego z najpoważniejszych przejawów dyskryminacji w tej dziedzinie, doświadczanej w szczególności przez kobiety, docierają do Rzecznika Praw Obywatelskich od lat. Ich źródłem są zarówno kierowane do Rzecznika wnioski w sprawach indywidualnych, jak i informacje przekazywane podczas posiedzeń różnych gremiów z udziałem przedstawicieli Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, takich jak np. Parlamentarny Zespół ds. Sportu Kobiet. W ich trakcie podnoszony był problem niezgłaszania przypadków przemocy, w tym seksualnej, przez kobiety w sporcie i potrzebę oszacowania zjawiska „underreportingu”. Zwracano również uwagę na brak narzędzia (ankiety), które pozwoliłoby osobom uprawiającym sport zidentyfikować przypadki molestowania czy molestowania seksualnego, a w dalszej kolejności je zgłosić, a działaczom – zebrać dane na temat skali tego realnego, choć niezgłaszanego problemu.   

Realizowane badanie odpowiada także na dyskutowane od wielu lat kwestie związane z koniecznością przeciwdziałania wszelkiej dyskryminacji i przemocy w sporcie, między innymi przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl). Wpisuje się również w tendencje zmian ustawowych na poziomie krajowym. W ostatnich miesiącach toczyły się bowiem prace Ministerstwa Sportu i Turystki nad nowelizacją ustawy o sporcie. Przekazany Rzecznikowi Praw Obywatelskich do konsultacji w lipcu 2023 r. projekt przewiduje rozwiązania prawne mające na celu przeciwdziałanie dyskryminacji, mobbigowi i innym nadużyciom w stosunku do osób uczestniczących we współzawodnictwie sportowym . Istotne jest, aby wypracowywane rozwiązania oparte były na wysokiej jakości badaniach ilościowych, co podkreśla także MKOl. 

Biorąc te okoliczności pod uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich zdecydował się przeprowadzić badanie ilościowe dotyczące negatywnych doświadczeń w sporcie wyczynowym, ze szczególnym uwzględnieniem molestowania i molestowania seksualnego, uznając ten temat za niezwykle ważny i społecznie potrzebny. 

W ramach badania uruchomiona została w październiku 2023 r. ankieta adresowana do osób pełnoletnich, uprawiających sport wyczynowo. Rzecznik zwrócił się także do ministra sportu oraz polskich związków sportowych z prośbą o wsparcie realizacji tego projektu badawczego i pomoc w dotarciu do zawodniczek i zawodników z zaproszeniem do wypełnienia w najbliższych dniach ankiety.  

Osoby zainteresowane udziałem w badaniu mogą dowiedzieć się więcej pisząc na adres: badanie_brpo@survey.pbs.pl lub poprzez infolinię projektową (tel. 505 762 555, czynna poniedziałek-piątek w godz. 9:00-14:00).

O projekcie można dowiedzieć się więcej na stronach internetowych PBS (https://pbs.pl/badanie-dla-BRPO) oraz Biura Rzecznika Praw Obywatelskich https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/badanie-molestowanie-w-sporcie.