Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym Warszawa – Praga w Warszawie i wniósł skargę o wznowienie postępowania.

Wznowienie postępowania dotyczy sprawy zakończonej prawomocnym nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z powództwa banku przeciwko kredytobiorcom. Kredyt udzielony przez bank na zakup mieszkania był indeksowany kursem we franku szwajcarskim.

W ocenie Rzecznika nakaz zapłaty w tej sprawie został wydany wskutek naruszenia przepisów prawa. W pierwszej kolejności Rzecznik upatruje podstawy wznowienia w art. 4011 k.p.c. na zasadzie równoważnosci prawa Unii Europejskiej. W przypadku zaś nieuwzglednienia tej podstawy prawnej Rzecznik podstawę prawną skargi opiera na art. 401 pkt 2 k.p.c., tj. wznowieniu postępowania z powodu nieważności, ponieważ wskutek naruszenia przepisów prawa strona była pozbawiona możności działania.

Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na stanowisku, iż w sprawach, w których sąd wydał nakaz zapłaty, którego zaskarżenie przez konsumenta okazało się nieskuteczne z powodu wad formalnych, podstawę wznowienia, zgodnie z ogólnymi przepisami postępowania cywilnego może stanowić orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odnoszące się do obowiązku badania z urzędu klauzul abuzywnych w postępowaniu nakazowym przeciwko konsumentowi, zgodnie z postanowieniami Dyrektywy 93/13.

W sprawie tej, zdaniem Rzecznika miało miejsce rażące naruszenie tych obowiązków przez sąd krajowy, który zaniechał ustalenia istotnych w sprawie faktów, mając do dyspozycji umowę kredytu załączoną przez powoda do pozwu.

Naruszenie przez sąd przepisów Dyrektywy 93/13 o ochronie konsumenta, stanowi w systemie prawa UE naruszenie przepisów mających rangę przepisów bezwzględnie obowiązujących i stanowiących element unijnego porządku publicznego. Stosowanie prawa unijnego przez sądy krajowe wiąże się z koniecznością przestrzegania zasad, na których oparta jest koegzystencja pomiędzy prawem krajowym a unijnym: zasady pierwszeństwa, zasady skuteczności oraz zasady efektywności prawa UE, która nakłada na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia środków niezbędnych do zapewnienia skutecznej ochrony prawnej (sądowej) w dziedzinach objętych prawem Unii, co potwierdza art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

V.511.281.2020