Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Zarząd Województwa Małopolskiego wszczął procedurę odwołania Krzysztofa Głuchowskiego ze stanowiska dyrektora Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
• Powołano się na domniemane naruszenie Prawa zamówień publicznych oraz "dobrego imienia” teatru - gdzie ostatnio wystawiono „Dziady” w reżyserii Mai Kleczewskiej 
• O szczegóły tych zarzutów Rzecznik Praw Obywatelskich pyta marszałka województwa małopolskiego Witolda Kozłowskiego
• Wskazuje, że decyzje repertuarowe nie powinny być uznawane za godzące w dobre imię teatru -  jedynym arbitrem powinna być tu nie władza administracyjna, lecz publiczność 
• AKTUALIZACJA: Rozpoczęcie procedury odwoławczej związane jest wyłącznie z zarządzaniem teatrem, a nie z wystawieniem „Dziadów - odpowiada marszałek Witold Kozłowski
• AKTUALIZACJA2: Marszałek zażalił się na postanowienie Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie naruszenia dyscypliny finansów publicznych; procedura odwoławcza nie została jeszcze zakończona - głosi kolejna odpowiedź

- Z art. 73 Konstytucji  wynika negatywny charakter obowiązków władzy publicznej, polegający na zakazie podejmowania działań, które utrudniałyby lub przekreślały twórczość artystyczną - pisze do marszałka zastępca RPO Stanisław Trociuk.

Do RPO wpłynął wniosek dotyczący uchwały Zarządu Województwa Małopolskiego z 17 lutego 2022 r. ws. rozpoczęcia procedury odwołania Krzysztofa Głuchowskiego z funkcji dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Oświadczenie w tej sprawie zamieszczono na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego.

Rzecznik monitoruje debatę publiczną toczącą się wokół tej uchwał. Dostrzega, że bezpośrednim skutkiem uchwały jest protest zespołu artystycznego oraz pozostałych pracowników teatru.

Przejrzystość działań w tej sprawie ma istotne znaczenie z punktu widzenia  zagwarantowanych w art. 73 Konstytucji RP wolności twórczości artystycznej i  wolności korzystania z dóbr kultury.

W oświadczeniu Zarządu wskazano,  że „podczas kontroli i audytu przeprowadzonych przez Biuro Audytu i Kontroli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w roku 2021 w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie stwierdzono naruszenie przepisów w zakresie stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych. Dodatkowo Pan Krzysztof Głuchowski odstąpił od realizacji umowy z dnia 23 października 2018 r. (ze zm.) w sprawie warunków organizacyjno-finansowych działalności Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie oraz programu jego działania w zakresie paragrafu 4 ust. 2 umowy, tj. zobowiązania dyrektora do dbałości o dobre imię Teatru w okresie sprawowania swej funkcji”.

W oświadczeniu nie wskazano jednak, jakie konkretne działania dyrektora miały naruszać Prawo zamówień publicznych czy też dobre imię teatru. 

W ocenie RPO za działania godzące w dobre imię teatru nie powinny być uznawane decyzje repertuarowe. W tym zakresie bowiem to nie władza administracyjna, lecz publiczność powinna być jedynym arbitrem.

Z art. 73 Konstytucji wynika negatywny charakter obowiązków władzy publicznej - polega on na zakazie podejmowania działań, które utrudniałyby lub przekreślały twórczość artystyczną.

Rzecznik prosi marszałka o szczegółowe i konkretne wskazanie działań dyrekcji teatru, które - w ocenie Zarządu Województwa - doprowadziły do naruszenia przepisów Prawa zamówień publicznych oraz dobrego imienia teatru. 

Odpowiedź

Krzysztof Głuchowski piastuje stanowisko Dyrektora Naczelnego i Artystycznego Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie od dnia 1 września 2016 roku, kiedy to został powołany na to stanowisko na czas określony – 3 sezony artystyczne, tj. do dnia 31 sierpnia 2019 roku. Kolejno, zgodnie z uchwałą ZWM 1975/18 z dnia 23 października 2018 r., został powołany ponownie z dniem 1 września 2019 roku na stanowisko Dyrektora Naczelnego i Artystycznego Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie na czas określony do dnia 31 sierpnia 2024 roku na podstawie art. 15 ust. 1, 2 i 7 oraz art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. 

Podczas audytu przeprowadzonego przez Biuro Audytu i Kontroli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w roku 2021 w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie stwierdzono naruszenie przepisów w zakresie stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych. W ramach przeprowadzonych czynności ujawniono naruszenie prawa polegające na udzielaniu zamówienia publicznego wykonawcy, który nie został wybrany w trybie lub procedurze określonych w przepisach o zamówieniach publicznych. Naruszenie to dodatkowo wypełnia znamiona czynu stanowiącego naruszenie dyscypliny finansów publicznych, o którym mowa w art.17 ust. 1b pkt 1) ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. 

W związku z tym do Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie zostało wysłane zawiadomienie z dnia 27 grudnia 2021 roku o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych. 

W wypowiedzi podczas spotkania z pracownikami Teatru w dniu 17 lutego br. w obecności mediów, dyrektor Krzysztof Głuchowski odniósł się do przywołanych nieprawidłowości w następujący sposób: „Urząd Marszałkowski przysłał kontrolę rutynową na początku roku poprzedniego, która znalazła uchybienie w jednej procedurze przetargowej firmy, która zajmuje się sprzątaniem w Teatrze, którą celowo żeśmy uchybili, ponieważ w pandemii, gdybyśmy tego nie zrobili, Teatr narażony byłby na ogromne straty finansowe” – relacja zamieszczona pod adresem: https://pl-pl.facebook.com/TeatrSlowackiego/videos/konferencja-prasowa/683009552702600 ]. 

Podkreślić należy, że wskazane powyżej naruszenie prawa noszące znamiona czynu stanowiącego naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie jest pierwszym przypadkiem tego rodzaju w okresie sprawowania funkcji przez dyrektora Krzysztofa Głuchowskiego. 

Ponadto pracownicy Biura Audytu i Kontroli w roku 2021 przeprowadzili również kontrolę problemowo-sprawdzającą, w ramach której wydanych zostało 12 zaleceń pokontrolnych w związku ze zidentyfikowanymi nieprawidłowościami. 

Dodatkowo zachowanie Pana Krzysztofa Głuchowskiego wskazuje na odstąpienie od realizacji umowy z dnia 23 października 2018 r. (ze zm.) w sprawie warunków organizacyjno-finansowych działalności Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie oraz programu jego działania, o której mowa w art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tj. zawartej przed powołaniem na stanowisko dyrektora), w zakresie paragrafu 4 ust. 2 umowy, tj. zobowiązania dyrektora do dbałości o dobre imię Teatru w okresie sprawowania swej funkcji. 

Świadczą o tym: 
•    rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji o działalności Teatru, m.in.: podanie przez Pana Dyrektora Krzysztofa Głuchowskiego w mediach, iż Teatr nie złożył wniosków do Programów MKiDN 2022, natomiast w przesłanym przez Teatr zestawieniu projektów, na realizację których Teatr aplikował o środki ze źródeł zewnętrznych, ujęto 4 projekty złożone do programów MKiDN 2022; 
•    podpisanie umowy z wykonawcą na koncert w dniu 4 kwietnia br., którego – jak wynika z zapisów umowy – Teatr jest organizatorem. W programie koncertu przewidziano m.in. wykonanie utworów z wulgaryzmami. W/w umowa jest niekorzystna ze względu na wizerunek Teatru; 
•    zamieszczenie na stronie internetowej instytucji oraz w mediach społecznościowych informacji o organizacji koncertu w dniu 4 kwietnia br. pod tytułem „J*BIĘ TO WSZYSTKO. NARESZCIE WIOSNA!”. Po interwencji organizatora odnośnie organizacji koncertu w Gmachu Głównym Teatru, zmieniona została treść komunikatu o koncercie, lecz nadal pozostała informacja dotycząca promocji albumu AVE MARIA, z którego utwory, mające być zaprezentowane podczas koncertu, zawierają treści wulgarne i obelżywe. 

W ocenie organizatora Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, organizacja tego typu wydarzeń na Scenie Głównej Teatru aspirującego do miana Sceny narodowej, uderza w dobre imię Teatru i w jego wizerunek. Podkreślenia wymaga, że w dotychczasowej działalności Teatru koncerty muzyki rozrywkowej, o ile w ogóle się odbywały, miały charakter zdecydowanie incydentalny. Tym większe zdumienie wywołuje decyzja Dyrektora Teatru o organizacji koncertu jawnie obrazoburczego i konfrontacyjnego. 

Ponadto, odnosząc się do zarzutów prezentowanych w mediach oraz kierowanych w pismach różnorodnych środowisk podkreślam, że władze Województwa Małopolskiego nie wyrażały żadnego stanowiska w stosunku do przygotowanego przez Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie spektaklu „Dziady” w reżyserii Mai Kleczewskiej, ani nie uczestniczyły w jakichkolwiek debatach na ten temat. Spektakl „Dziady” nie był poddany jakiejkolwiek cenzurze czy innej ingerencji ani ze strony władz samorządu województwa małopolskiego, ani pracowników Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. 

Rozpoczęcie procedury odwoławczej w stosunku do dyrektora Krzysztofa Głuchowskiego związane jest wyłącznie z zarządzaniem przezeń Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, a nie z wystawieniem „Dziadów”. 

Równocześnie informuję, że stosownie do zapisów art. 15 ust. 1 i ust. 4, zostały skierowane zapytania o opinie w sprawie odwołania Pana Krzysztofa Głuchowskiego ze stanowiska dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie do: Wiceprezesa Rady Ministrów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wszystkich dwóch działających w Teatrze organizacji związkowych oraz do czterech stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez Teatr. 

W załączeniu przekazuję Uchwałę Nr 190/22 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 17 lutego 2022 r. w sprawie zwrócenia się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, związków zawodowych działających w instytucji oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie z prośbą o opinię w sprawie odwołania Pana Krzysztofa Głuchowskiego ze stanowiska dyrektora naczelnego i artystycznego tej instytucji. 

Odpowiedź marszałka województwa małopolskiego Witolda Kozłowskiego

W odpowiedzi na pismo z dnia 29 grudnia 2022 r. znak sprawy VII.715.28.2022.MM, dotyczące procedury odwoławczej w stosunku do dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie - Pana Krzysztofa Głuchowskiego, a w szczególności o wszelkich działaniach podjętych przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego po dniu 2 marca 2022 r. oraz o treści opinii Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, związków zawodowych działających w instytucji oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez Teatr, wydanych w ww. sprawie, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji.

W związku z uchwałą Nr 190/22 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 17 lutego 2022 roku w sprawie zwrócenia się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, związków zawodowych działających w instytucji oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie z prośbą o opinię w sprawie odwołania Pana Krzysztofa Głuchowskiego ze stanowiska dyrektora naczelnego i artystycznego tej instytucji, zgodnie z ustawą z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, Marszałek Województwa Małopolskiego zwrócił się o opinię do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, związków zawodowych działających w Teatrze: Związku Zawodowego Aktorów Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie i Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Teatru im. J. Słowackiego oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez Teatr: Związku Artystów Scen Polskich ZASP - Stowarzyszenie, Stowarzyszenia Nie Teraz, Stowarzyszenia Passionart i Polskiej Kompanii Teatralnej. (...)

Równocześnie informuję, iż procedura odwoławcza, o której mowa na wstępie nie została zakończona. W odpowiedzi na zawiadomienie Marszałka Województwa Małopolskiego o znamionach naruszeniu dyscypliny finansów publicznych przez Dyrektora Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (pismo znak AK-I-AW.1720.14.2021 z dnia 27.12.2021 r.), Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych wydał Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych (pismem o sygn. akt: RDFP.510.108.2021 z dnia 26.04.2022 r. otrzymanym w dniu 29.04.2022 r.). Zgodnie z treścią pisma Rzecznika „Ustalenia dokonane przez rzecznika w toku czynności sprawdzających na podstawie treści zawiadomienia oraz zgromadzonej dokumentacji, dają podstawę do uznania, ze w sprawie określonej wyżej zachodzą okoliczności przewidziane w art.78 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zgodnie z którym nie wszczyna się postępowania a wszczęte umarza, gdy w zarzucanym czynie brak jest znamion naruszenia dyscypliny finansów publicznych”. Po otrzymaniu Postanowienia Marszałek Województwa Małopolskiego wniósł Zażalenie na postanowienie Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych do Głównego Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych przy Ministrze Finansów (pismo znak AKIAW.1720.14.2021 z 11.05.2022 r.). Na dzień dzisiejszy (tj. 12.01.2023 r.) postanowienie Rzecznika RIO w Krakowie ma charakter nieprawomocny z uwagi na złożone zażalenie, które nie zostało jeszcze rozstrzygnięte przez Głównego Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych w Ministerstwie Finansów.

Ponadto informuję, iż Pan Krzysztof Głuchowski Dyrektor Naczelny i Artystyczny Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, podobnie jak zarządzany przez niego Teatr, na bieżąco realizuje swoje zadania i przedsięwzięcia artystyczne, kulturalne i edukacyjne zgodnie z planem, w tym nowe przedstawienia.

W 2022 r. Sejmik Województwa Małopolskiego, mając na uwadze sytuację ekonomiczną pracowników, podobnie jak i dla wszystkich pozostałych instytucji kultury prowadzonych i współprowadzonych przez Województwo Małopolskie, dwukrotnie zwiększył wysokość dotacji podmiotowej dla Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie z przeznaczeniem na zwiększenie wynagrodzeń pracowników. Niezależnie od tego przekazane zostały, również do Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, odrębne środki na wypłatę „nagrody świątecznej”. Dodatkowe środki z budżetu województwa w 2022 r. Teatr otrzymał także środki na pokrycie zwiększonych kosztów mediów, dofinansowanie kosztów zatrudnienia jednej osoby z Ukrainy oraz w formie dotacji celowej na zadania pn.:

„Poprawa efektywności energetycznej zabytkowego budynku Administracji Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie przy pl. Św. Ducha 4” - 579 200 zł,„Remont i modernizacja Gmachu Głównego Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie” - Zadanie wieloletnie na lata 2022-2025 o wartości 30 000 000 zł, obejmujące m.in. kompleksowy remont dachu i rynien spustowych. Wartość zadania w 2023 r. wynosi 10 000 000 zł. Prace konserwatorskie przy kamiennych rzeźbach fasady frontowej zachodniej - kontynuacja - 170 000 zł,Kultura Futura - Interdyscyplinarne Biennale Sztuki i Techniki Przyszłości” - MF EOG - 50 000 zł na zorganizowanie I edycji Interdyscyplinarnego Biennale Sztuki i Techniki Przyszłości - wydarzenia kulturalnego promującego twórców wykorzystujących innowacyjne technologie. Projekt dwuletni - są zabezpieczone środki na rok 2023,„Wymiana chodników w części zabytkowej widowni Dużej Sceny” - 130 000 zł.

Pan Krzysztof Głuchowski zapraszany był na wszystkie spotkania kadry zarządzającej instytucji kultury Województwa Małopolskiego organizowane w ramach zadania pn. „Małopolskie Kadry Kultury”. Zarząd Województwa Małopolskiego nie blokuje również rozwoju artystycznego Pana Krzysztofa Głuchowskiego w zawodzie aktora. W 2022 r. pozytywnie ustosunkował się do wszystkich wniosków Pana Krzysztofa Głuchowskiego w sprawie podjęcia przezeń prac o charakterze twórczym w macierzystej jednostce, wyrażając zgodę w podjętych uchwałach:

• Nr 201/22 z dnia 22 lutego 2022 r. - na przygotowanie oraz wykonanie roli w spektaklu pt. „Imię Róży” Umberto Eco, w nie więcej niż czterech pokazach realizowanych w Teatrze w sezonie artystycznym 2021/2022, począwszy od dnia 3 marca 2022 r. w związku z konicznością wykonania nagłego zastępstwa za odtwórcę tej roli z uwagi na dłuższą absencję chorobową (...),
• Nr 1928/22 z dnia 08 listopada 2022 r. - na przygotowanie roli oraz artystyczne jej wykonanie w pierwszym publicznym wykonaniu spektaklu „Act of Killing” w dniu 25 listopada 2022 r. i w nie więcej niż pięciu pokazach przedpremierowych (...),
• Nr 2268/22 z dnia 27 grudnia 2022 r. - na artystyczne wykonanie roli w 20 pokazach przedstawienia „Act of Killing” oraz wykonanie roli podczas próby wznowieniowej (...).

VII.715.28.2022