Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W jaki sposób rząd zamierza wdrożyć zapowiadane możliwe „czasowe i terytorialne zawieszanie prawa do składania wniosków o azyl" na terytorium RP, biorąc pod uwagę normy Konstytucji RP i zobowiązania prawnomiędzynarodowe Polski - pyta premiera Donalda Tuska Rzecznik Praw Obywatelskich
• Prosi też o wyjaśnienie, jak należy w tym kontekście rozumieć sformułowanie "wniosek o azyl": czy dotyczy wyłącznie ochrony krajowej, czy też mieszczą się w nim również wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej
• AKTUALIZACJA 5.12.2024: Jedną z propozycji jest wprowadzenie możliwości, w przypadku realnego zagrożenia destabilizacji państwa przez napływ imigrantów, czasowego i terytorialnego zawieszania prawa do przyjmowania wniosków o azyl, rozumianych jako wnioski cudzoziemców o objęcie ich w Polsce ochroną międzynarodową - odpowiada MSWIA
• Kolejnym proponowanym rozwiązaniem jest uwzględnienie urzędu RPO w procesie monitorowania postępowań w tym obszarze.

15 października 2024 r. uchwałą Rady Ministrów nr 120 został przyjęty dokument „Odzyskać kontrolę. Zapewnić bezpieczeństwo" - kompleksowa i odpowiedzialna strategia migracyjna Polski na lata 2025-2030. 

Po zapoznaniu się z nim RPO Marcin Wiącek zwraca się do premiera o wyjaśnienie następujących, wstępnych wątpliwości dotyczących założeń strategii:

• W jaki sposób rząd zamierza wdrożyć zapowiadane możliwe „czasowe i terytorialne zawieszanie prawa do składania wniosków o azyl" na terytorium RP, biorąc pod uwagę normy Konstytucji RP i zobowiązania prawnomiędzynarodowe Polski? Jednocześnie RPO prosi o wyjaśnienie, jak należy w tym kontekście rozumieć sformułowanie "wniosek o azyl", w szczególności czy dotyczy ono wyłącznie ochrony krajowej, czy też mieszczą się w nim również wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej, jak sugeruje tytuł i treść części trzeciej strategii migracyjnej (uwzględniając, że powody, dla których te środki ochrony mogą być zastosowane, nie są tożsame)?
• W jaki sposób, w opinii rządu, ma zostać zrealizowane postanowienie nakładające na Rzecznika Praw Obywatelskich zadanie polegające na monitorowaniu procedury uzyskiwania ochrony krajowej i międzynarodowej i stworzeniu modelu takiego monitoringu - w przypadku małoletnich - we współpracy z Rzecznikiem Praw Dziecka oraz z jakich względów koncepcja przypisania w strategii migracyjnej takiego zadania niezależnemu organowi nie została wcześniej przekazana do konsultacji RPO?

Odpowiedź Macieja Duszczyka, podsekretarza stanu w MSWiA

W pierwszej kolejności pragnę podkreślić, że założeniem przyjęcia Strategii jest stworzenie przejrzystych i transparentnych, jak również bezpiecznych zasad imigracji do Polski, kontrolowanej przez instytucje państwowe tak, by procesy migracyjne nie zwiększały poziomu niepewności w codziennym życiu mieszkańców Polski. Wobec powyższego w ww. dokumencie zawarto wiele kierunkowych decyzji odnoszących się do poszczególnych obszarów tematycznych Strategii.

Jedną z ww. propozycji jest wprowadzenie możliwości, w przypadku realnego zagrożenia destabilizacji państwa przez napływ imigrantów, czasowego i terytorialnego zawieszania prawa do przyjmowania wniosków o azyl, rozumianych jako wnioski cudzoziemców o objęcie ich w Polsce ochroną międzynarodową. Kolejnym proponowanym rozwiązaniem jest uwzględnienie urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich w procesie monitorowania postępowań toczących się w przedmiotowym obszarze.

Niezależnie od powyższego warto zauważyć, że wszystkie główne cele i kierunki Strategii wymagają opracowania programu implementacyjnego. Wskazane przez Pana Rzecznika propozycje również będą wymagały wdrożenia poprzez uregulowanie w stosownych przepisach prawa.

Jednocześnie należy podkreślić, że przyszłe zmiany legislacyjne będą przedmiotem szerokich uzgodnień, konsultacji i opiniowania, także z udziałem Rzecznika Praw Obywatelskich.

XI.540.413.2024