Sopot ukarany za pomoc opiekunom dorosłych osób z niepełnosprawnościami. Decyzja Ministra Finansów
- Za wydanie 73 decyzji o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego opiekunom osób z niepełnosprawnością Sopot ma oddać do budżetu 2,5 mln zł.
- Wojewoda Pomorski uważa, że przyznając świadczenie opiekunom osób, których niepełnosprawność powstała w wieku dorosłym, Sopot wydatkował środki budżetowe niezgodnie z przeznaczeniem - choć miasto postępuje zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r.
- Trybunał uznał wtedy, że wypłacanie wyższego wparcia opiekunom dzieci z niepełnosprawnościami i niższego – opiekunom osób, które straciły sprawność w wieku dorosłym, jest niekonstytucyjne i sprzeczne z zasadą równości.
- Rząd do tej pory nie wykonał tego wyroku
- Od decyzji wojewody pomorskiego RPO złożył odwołanie do Ministra Finansów. Ten już raz uchylił decyzję Wojewody o „ukaraniu” Sopotu za równe wspieranie wszystkich opiekunów osób z niepełnosprawnościami.
- AKTUALIZACJA 19.02.2025: Minister Finansów 24 stycznia 2025 r. uchylił zaskarżoną decyzję z 30 kwietnia 2021 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez Wojewodę Pomorskiego (pełna treść uzasadnienia w załączniku poniżej)
Sopot jest tą gmina w Polsce, która bez względu na to kiedy powstała niepełnosprawność podopiecznych, wypłaca opiekunom świadczenie pielęgnacyjne. Realizuje więc wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r.
Trybunał orzekł wtedy, że niekonstytucyjna jest rozwiązanie ustawowe, które uzależnia wysokość wsparcia dla opiekuna osoby z niepełnosprawnościami od tego, w jakim momencie życia niepełnosprawność została orzeczona.
Wyrok ten do tej pory nie został wykonany przez rząd.
Dlatego zgodnie z ustawą osobie, która zrezygnowała z pracy, by opiekować się kimś, komu niepełnosprawność orzeczono w dzieciństwie, przysługuje 1971 zł zł, a opiekunowi osoby, która sprawność straciła w dorosłości i na starość – tylko 620 zł i to pod warunkiem nieprzekroczenia niskiego progu dochodowego na osobę w rodzinie (764 zł).
Wielu opiekunów, którzy dostają decyzje o odmowie wypłacenia wsparcia albo dostaje wsparcie minimalne, odwołuje się od tego i idzie do sądów administracyjnych. Sądy uwzględniają ich postulaty (RPO w wielu sprawach stawał po stronie skarżących).
Miasto Sopot podjęło decyzję, że wszystkich opiekunów osób z niepełnosprawnościami będzie traktować tak samo, zgodnie z Konstytucją. Wszystkim wypłaca wyższe wsparcie.
Zdaniem reprezentanta rządu w terenie, czyli wojewody Dariusza Drelicha, Miasto Sopot narusza w ten sposób przepisy ustawy o finansach publicznych. Powołując się na wyniki kontroli w 2019 r. już raz Wojewoda nakazał Sopotowi zwrot pieniędzy do budżetu w wysokości prawie 850 tys.
Prezydent Sopotu odwołał się od tej decyzji do Ministra Finansów, a do sprawy przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich (który od lat apeluje o wykonanie wyroku TK).
W 2019 r. Minister Finansów uchylił decyzję Wojewody. W kwietniu 2021 r. Wojewoda po ponownym rozpatrzeniu sprawy zażądał zwrotu już nie 850 tys. zł ale prawie 2,5 mln.
Rzecznik ponownie zaskarżył tę decyzję co Ministra Finansów.
RPO wnosi odwołanie od decyzji wydanej przez Wojewodę Pomorskiego z 30 kwietnia 2021 r. w sprawie określenia dla Miasta Sopotu kwoty zaległości do zwrotu z tytułu wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem części dotacji celowej przekazanej z budżetu państwa w latach 2014-2018 na realizację zadań z zakresu administracji rządowej dotyczących świadczeń pielęgnacyjnych w wysokości 2 489 690,13 zł (słownie: dwa miliony czterysta osiemdziesiąt dziewięć tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt złotych trzynaście groszy) wraz z odsetkami naliczonymi jak dla zaległości podatkowych od poszczególnych dni przekazania transzy miesięcznych w okresie od 1 listopada 2014 r. do 30 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty.
Decyzja Ministra Finansów z 24 stycznia 2025 r.
Minister Finansów 24 stycznia 2025 r. uchylił zaskarżoną decyzję Wojewody Pomorskiego z 30 kwietnia 2021 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Postępowanie w MF pozostawało zawieszone w związku z postępowaniem prowadzonym przed Naczelnym Sądem Administracyjnym dotyczącym dopuszczenia do udziału w sprawie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. NSA 18 czerwcu 2024 r. oddalił skargę kasacyjną ministra od wyroku WSA z 2020 r., którym sąd uznał, że odmowa dopuszczenia do udziału w postępowaniu Fundacji była niezasadna.
W uzasadnieniu decyzji z 24 stycznia Minister Finansów wskazał, że w związku z tym zasadnym jest zatem zapewnienie Fundacji udziału w toczącym się postępowaniu, także przed organem pierwszej instancji.
Ponadto zwrócił uwagę, że w jego ocenie sprawa nie została dostatecznie wyjaśniona przez organ pierwszej instancji. Zauważył, że ocena, czy środki dotacji zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem, czy też nie, wymaga uprzedniego, dokładnego ustalenia stanu faktycznego. W uzasadnieniu wskazuje w jakich obszarach Wojewoda nie uzasadnił dostatecznie zaskarżonej decyzji z 30 kwietnia 2021 r.
III.7064.103.2018