Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich dostaje skargi, że rozporządzenie ministra rolnictwa w nieuzasadniony sposób wprowadza różne stawki dla rybaków z Zalewu Wiślanego oraz Morza Bałtyckiego - z uwagi na obszar połowowy i rodzaj ryby, której dotyczy okres ochronny
• Według skarżących pogarsza to sytuację rybaków z Zalewu Wiślanego w stosunku do tych znad Bałtyku
• Marcin Wiącek prosi ministra rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego o stanowisko i wyjaśnienia
• AKTUALIZACJA 4.12.2024: Argumenty o nierównym traktowaniu rybaków z Zalewu Wiślanego, w stosunku do rybaków z Morza Bałtyckiego, są nieuzasadnione i w ocenie Ministerstwa nie mogą być uwzględnione – głosi obszerna odpowiedź (całość w załączniku) 

Do Rzecznika wpłynęła skarga organizacji zrzeszających rybaków, oraz skargi indywidualne, na rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 9 lipca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i wypłaty pomocy finansowej na realizację operacji w ramach Priorytetu 1. Wspieranie zrównoważonego rybołówstwa oraz odbudowy i ochrony żywych zasobów wodnych objętego programem Fundusze Europejskie dla Rybactwa na lata 2021-2027 oraz wysokości tej pomocy.

Wnioskodawcy zwracają uwagę na §1 pkt 5 lit. b rozporządzenia, który wprowadza rozróżnienie wysokości przyznawanej pomocy na realizację operacji w ramach działania „Tymczasowe zaprzestanie działalności połowowej” w formie finansowania na podstawie stawek jednostkowych według stawek dziennych za każdy dzień zaprzestania działalności połowowej przy użyciu statku rybackiego w odniesieniu do obszarów Zalewu Wiślanego i Morza Bałtyckiego oraz gatunków ryb, których dotyczą okresy ochronne.

Wnioskodawcy wskazują, że przepis ten może naruszać art. 32 ust. 1 i 64 ust. 2 Konstytucji RP przez zróżnicowanie sytuacji rybaków z Zalewu Wiślanego w stosunku do rybaków znad  Bałtyku. W nieuzasadniony sposób wprowadza to różne stawki z uwagi na obszar połowowy i rodzaj ryby, której dotyczy okres ochronny. 

Skarżący podkreślają, że rybacy stanowią grupę podmiotów podobnych, mających wspólną cechę istotną. Całą grupę charakteryzuje prowadzenie działalności połowowej. W przekonaniu wnioskodawców to, na jakim obszarze jest prowadzona i jaki rodzaj ryby podlega ochronie, nie powinno powodować różnicowania.

Wnioskodawcy podkreślają, że rozporządzenie może być sprzeczne z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP z uwagi na wprowadzenie w rozporządzeniu Ministra kryteriów rozróżnienia pracy rybaków znad Zalewu Wiślanego i z Bałtyku. Jak wskazują, zróżnicowanie praw majątkowych odbyło się w nieuzasadniony i nieproporcjonalny sposób, bez odpowiedniego umocowania ustawowego. 

Wnioskodawcy zwracają uwagę, że podstawa prawna rozporządzenia - art. 26 ust. 3 ustawy o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury na lata 2021-2027 -  stanowi: „Minister właściwy do spraw rybołówstwa określi, w drodze rozporządzeń, szczegółowe warunki przyznawania i wypłaty pomocy lub wysokość tej pomocy, w przypadku działań w ramach priorytetów, o których mowa w art. 3 ust. 1, z wyłączeniem działań, o których mowa w art 3 ust. 1 pkt 2 lit. h oraz pkt 5, kierując się potrzebą zapewnienia prawidłowej realizacji programu, w szczególności przyznawania i wypłaty pomocy zgodnie z warunkami wynikającymi z programu, uwzględniając realizację celów wspólnej polityki rybołówstwa oraz biorąc pod uwagę istotę i cel poszczególnych działań w ramach tych priorytetów”. 

W związku z tym wnioskodawcy podkreślają, że normy ustawowe w żadnym stopniu nie formułują kryteriów pozwalających na zróżnicowanie sytuacji prawnej rybaków z obu obszarów. Ich zdaniem przepis rozporządzenia w sposób nieproporcjonalny zawęża kryteria ustawowe warunkujące uzyskanie wynagrodzenia, pogarszając sytuację rybaków z Zalewu Wiślanego w stosunku do tych z Bałtyku.

Uzasadnienie projektu rozporządzenia ogranicza się do stwierdzenia, że: „w zakresie działania Tymczasowe zaprzestanie działalności połowowej wprowadzono określone wysokości stawek jednostkowych według stawek dziennych za każdy dzień zaprzestania działalności połowowej przy użyciu statków rybackich na danych obszarach”. 

Takie uzasadnienie wprowadzenia zróżnicowania istotnie wpływającego na prawa majątkowe grupy rybaków może okazać się niewystarczające z punktu widzenia, czy nie doszło do naruszenia zasady równego traktowania.

VII.7202.35.2024